Skolyoz, Ergenlik Döneminde Tespit Ediliyor

Dr. Abdullah Şarlak
Yayın : 15.10.2018 - Güncelleme : 19.02.2025

Omurga; sinir sistemi, akciğer ve kalp sağlığını koruyan bir kalkan görevi görüyor. Omurga sağlığı için fazla kilolardan uzak durulması gerektiğini belirten uzmanlar, düzenli fiziksel aktivite yapılması gerektiği konusunda uyarıyor. Düzgün pozisyonda duruş ve bol su içmek de omurga sağlığına iyi geliyor. 

Hastalık ilerlemişse bacaklarda uyuşma, karıncalanma veya güçsüzlük gibi bulgular da gündeme gelebilir. Görünüm açısından da estetik kaygılara ve öz güven sorunlarına yol açan skolyozun erken tanı sayesinde kontrol altına alınabileceği bilinmeli.

Omurganın doğal anatomik yapısının dışına çıkarak S ya da C şeklini almasıyla oluşan skolyoz genellikle bir omzun diğerinden daha yukarıda görünmesiyle ortaya çıkıyor. Skolyozun; sırt veya bel ağrısı, yorgunluk ve nefes darlığı gibi belirtileri olduğundan bahseden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Uzm. Dr. Abdullah Şarlak, omurga sağlığı hakkında önemli bilgiler verdi. 

Omurga, Kalp ve Akciğeri Koruyor 

Omurgamız 33 kemikten oluşan taşıyıcı sistemdir. Bu kemikler eklemler, bağ dokusu ve disk denilen yastıkçıklarla birbirine bağlanır. Omurga, çok güçlü kas grupları tarafından sarılarak desteklenir. Başımızı taşıyan bu sistemle ayakta durup öne, arkaya ve yana doğru eğiliriz. Kalp ve akciğerlerimizi göğüs kafesi ile beraber korur. Gövdemize, kollarımıza ve bacaklarımıza komuta eden sinir sistemini de içinde taşıyarak korur.

Skolyoz, Ergenlik Döneminde Tespit Ediliyor 

Omurganın yana (sağa ya da sola) eğilmesidir. Aynı zamanda kendi etrafında dönebilir. Özellikle ergenlik döneminde hızla büyüme sürecinde tespit edilir. Omuz, bel kıvrımı ve skapula (kürek kemiklerinin)eşit olmaması göze çarpar. Göğüs kafesi kaymış gibi görülebilir. Genetik yatkınlık nedeniyle olur. Erken dönem tanısı konularak tedavi edilebilir.

Kamburluk, Çocuklarda Hayati Risk Taşıyor 

Öne doğru sırt bölgesinde oluşan bozulmadır. Ergenlik döneminde ve ileri yaşlarda ortaya çıkabilir. Çocuklarda çıkan tipte hayati tehdit eden riskler olabilir. Genetik yatkınlık nedeniyle olur. Erken tanı konularak ileri sağlık problemlerine yol açmadan tedavi edilebilir. Özellikle ergen genç kızlarda görülen duruş bozukluğu ile karışabilir. Bu durum kas gücünü artıran egzersiz ile düzeltilebilir.  

En sık görülen türü ‘idiyopatik’; kesin bir nedeni olmamakla beraber çocukluk ve ergenlik döneminde gelişir çünkü büyümenin hızlanmasıyla omurgadaki eğrilikler de belirginleşmeye başlar. Yetişkinlerde görülen dejeneratif skolyoz ise doğal yaşlanma süreciyle omurga yapılarının aşınması ve yıpranmasıyla ilişkilidir.

Skolyozun tamamen önlenmesi her zaman mümkün olmasa da erken teşhis, uygun tedavi ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları sayesinde ilerlemesini durdurmak ya da yavaşlatmak mümkün. Korse ve fizik tedavi gibi seçenekler, cerrahiye duyulacak ihtiyacı da azaltıyor.

Bel Fıtığı, Büyük Hasarlara Yol Açabilir  

Omurların arasında tampon görevi yapan disklerin bozulması sonucu oluşur. Hastalarda bel ağrısı, bacaklarda uyuşma ve güçsüzlük oluşur. Ameliyata kadar gidebilecek hasarlar yapabilir. 

• Kişiye özel ameliyat planı mümkün

Skolyoz cerrahisinde son yıllarda önemli yenilikler ve ilerlemeler söz konusu.

Her geçen gün daha güvenli ve etkili tedaviler geliştirilerek hastaların iyileşme süreci hızlandırılıyor, komplikasyon riski azaltılıyor ve tedavilerden daha iyi sonuçlar alınabiliyor. Robotik cerrahi ve navigasyon sistemler sayesinde cerrahlar, omurgayı daha hassas şekilde düzeltebiliyor.

Bu teknolojilerle daha güvenilir sonuçlara ulaşıldığı için olası olumsuzluklar engelleniyor ve yeniden ameliyat ihtiyacı azalıyor. Yara izleri ve dokulara verilen hasar da minimum düzeyde kalıyor. Ayrıca 3 boyutlu görüntüleme ve planlama, hastanın omurga yapısını daha iyi anlayarak cerrahi stratejiyi kişiye özel hale getirmeye yardımcı oluyor.

Eğriliğin Derecesi Arttıkça Cerrahiye Yaklaşılıyor

Skolyoz ameliyatı, eğriliğin 40-50 derece ve üstü gibi ciddi seviyelere ulaştığı veya diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı durumlarda devreye giriyor. 

Ameliyat kararı; eğriliğin derecesine, ilerleme hızına, hastanın yaşına ve omurga büyüme potansiyeline bağlı olarak değişiyor. Hastanın yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan cerrahi müdahalenin yöntemi ise; skolyozun tipine, şiddetine ve hastanın yaşına göre farklılaşıyor. İşlemden sonra skolyozun neden olduğu sırt ağrıları, solunum sorunları gibi şikayetler azalıyor veya tamamen kayboluyor.

Operasyondan Birkaç Hafta Sonra Rutine Dönülebilir

Genellikle genel anestezi altında gerçekleştirilen ameliyat süresi 1-2 saat arasında değişiyor. 

Cerrahi sırasında oluşabilecek enfeksiyon, kanama, sinir hasarı veya omurganın tam olarak kaynamaması gibi riskler, deneyimli bir ekip tarafından en aza indirilir. Bazı durumlarda hastanede bir süre yatış gerekebilse de iyileşme periyodunun kişiden kişiye değişebileceği unutulmamalı. Hastalar çoğunlukla birkaç hafta içinde günlük aktivitelerine dönerken, tam iyileşme 6 ay ile 1 yıl arasında sürebilir. Tabii bu noktada fizik tedavi de önemli bir etken.

Korsenin omurga sağlığına bir faydası yok  

Omurga sağlığı konusunda korsenin herhangi bir faydası olmadığını belirten Uzm. Dr. Abdullah Şarlak, omurga sağlığının korunması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: 

1. Bol su içmeliyiz.

2. Fiziksel aktivitelerimizi düzenli yapmalıyız (Haftada 5 gün; günde 45 dakika)

3. Fazla kilolardan kurtulmalıyız. Obezite ve hareketsizlik sorunları artırır.

4. Düzgün bir pozisyonda duruş sağlanmalıdır. Böylece ağrımız olmadan estetik bir görünüş sağlarız.

5. Güçlü bir kas yapısı için öncelikle güçlü kaslar gerekir. Bunu yürüyüş, koşu ve yüzme ile sağlarız.

6. İyi beslenme, özellikle balık ve sebze önerilmektedir. 

Skolyoz Nasıl Önlenir?

Erken teşhise önem verin. Sorunun erken teşhisinde korse kullanımı gibi cerrahi dışı tedavi yöntemlerle eğriliğin ilerlemesi durdurulabilir.

Dik durun. İyi bir postür omurgayı korur. Çocukluk ve ergenlik döneminde doğru oturma, ayakta durma ve uyuma alışkanlıklarının kazanılması çok önemli.

Ağır sırt çantalarından kaçının. Özellikle çocuklarda ağır sırt çantaları skolyoz gelişme riskini artırabilir. Çantalar iki omuzdan dengeli şekilde taşınmalı ve çok ağır olmamalı.

Kaslarınızı güçlü tutun. Omurga ve karın kaslarını güçlendiren egzersizler omurgayı destekler ve sağlıklı duruşu korumaya yardımcı olur.

Esnekliğinizi sağlayacak sporlar yapın. Özellikle yoga ve pilates omurga sağlığı için faydalıdır.

Kemik sağlığınızı önemseyin. Çocukluk ve ergenlik döneminde yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini almak kemik sağlığını destekler, skolyozun gelişme riskini azaltır.

Dengeli beslenin. Vücut gelişimi için gerekli besin öğelerini sağlayan dengeli bir diyet, sağlıklı bir omurga gelişimine katkıda bulunur.