Ergenlikte Arkadaşlık Neden Önemli?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 30.07.2022 - Güncelleme : 29.07.2024

Arkadaşlık ilişkisinin kalitesi, kişinin sosyalliği ve özgüveni üzerinde etkili oluyor. Ergenlikte arkadaşlığın neden önemli olduğunu ve çocukların arkadaş edinmekte zorlanmalarını en yaygın nedenlerini uzmanına sorduk.

Uzmanlara göre, kişinin sahip olduğu arkadaşlık ilişkisinin kalitesi, dış dünyayı algılama biçimini, sosyalliğini ve özgüveni üzerinde oldukça etkili oluyor. 

Arkadaşlık ilişkisinin psikolojik sağlamlık ve iyi oluş üzerindeki etkilerini anlatan Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, bireyin günlük yaşam içerisinde karşılaştığı, kendini zorlayan durumlarla baş edebilecek desteği görebilmek için arkadaşlık ilişkilerine sığındığını, ondan destek ve yönlendirme beklediğini söylüyor.

• Zorluklarla Baş Etmede Arkadaş Desteğine İhtiyaç Duyarız 

Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, ergenlikte arkadaşlığın neden önemli olduğunu ve çocukların arkadaş edinmekte zorlanmalarını en yaygın nedenlerini anlattı.

Ergenlikte Arkadaşlık Neden Önemli? İşte, uzmanlara göre çocukların arkadaş edinmekte zorlanmalarının en yaygın nedenleri

Çocukların Arkadaş Edinmekte Zorlanmalarının En Yaygın Nedenleri

1. Ergenlikte Arkadaş İlişkisi 

Ergenlik döneminde arkadaşlık ilişkisi ön plana geçiyor. Özellikle ergenlik döneminde arkadaşlık ilişkileri çok daha fazla önem kazanyor. Bu süreç içerisinde yani ergenlik dönemi içerisinde olan genç birey için anne ve baba ile olan ilişki geri plana kayarken arkadaşlık ilişkisi ön plana gelmektedir.

İlişki kurmak toplumsal aidiyet duygusunu geliştiriyor

İletişim, konuşma şekli, giyinme gibi birçok kavram kişinin dahil olduğu gruba göre şekillenir ve popüler kültürün de etkisiyle arkadaşlık grubu etkileşim haline geçiş sağlar.

Arkadaşlık ilişkisinin kalitesi özgüveni de belirliyor 

Kişinin sahip olduğu arkadaşlık ilişkisinin kalitesi dış dünyayı algılama biçimi, sosyalliği ve özgüveni üzerinde oldukça etkilidir. Birey kurduğu ilişkiler üzerinden kendisini, arzu ve isteklerini ifade etme becerilerini de geliştirmektedir.

Bunlarla birlikte ergenlik döneminde kişinin geliştirmeye başladığı kimlik ait olduğu ailenin dinamikleri ve sosyal ortamından direkt etkilenmekte ve bu ilişkilerin temelinde oluşmaktadır.

Çocukların Arkadaş Edinmekte Zorlanmalarının En Yaygın Nedenleri...

2. Neden Bazı Çocukların Arkadaşı Yoktur? 

Bu sorulması acı verici bir soru olabilir. Çocuklar davet edilmedikleri veya takılacak kimseleri olmadığında, merak etmemek ve endişelenmemek zor olabilir.

Arkadaş edinmek ve arkadaşlığı sürdürmek bir beceridir. Bazı çocuklar bunu genç yaşta doğal olarak geliştirirken, diğerlerinin daha fazla zamana ihtiyacı olabilir.

Bazı durumlarda, çocuklar bağlantı kurabilecekleri kimseyle tanışmamış olabilir.

Bazı çocuklar başkalarıyla konuşmak için çok gergin veya endişeli olurlar.

Bazıları bir sohbet başlatabilir, ancak konuşacak şeyler bulmakta zorlanırlar. 

Veya diğer çocukların dinlemediğini fark etmeden diğer çocukların ilgilenmediği bir şey hakkında konuşmaktan hoşlanabilirler.

Sahip olunan bu özelliklerde, çocukların arkadaş edinmekte zorlanmalarının en yaygın nedenleri arasında yer alıyor. 

Çocuklar arkadaş edinmekte zorlandıklarında, bunun kişilikleriyle hiçbir ilgisi olmayabilir. Bu aynı zamanda bir çocuğun sevimli veya komik olmadığı anlamına da gelmez. Bu sadece çocuğun sosyal beceriler geliştiren bir ele ihtiyacı olduğu anlamına gelebilir, yani anne babasına... 

Arkadaşlık İlişkisinde Zorlanan Daha Mutsuz Oluyor

Arkadaşlık ilişkisi kurmakta zorluk çeken kişilerin diğer insanlara göre daha mutsuz olduğu, sorunlarla baş etme mekanizmalarının olmadığı ve hayata dahil olma, görev ve sorumluluk alma gibi alanlarda da sıkıntılar yaşandığı biliniyor. Bu durumlar düşük öz saygı ve düşük özgüven olarak da karşımıza çıkabiliyor.

Arkadaş Edinemeyen Çocuğa Nasıl Yardım Edilir?

3. Çocuğun Arkadaş Edinmesi Neden Önemli?

Yaşadığımız topluma dair değer yargılarını, gelenekleri, görenekleri öğrendiğimiz, ait olduğumuz ve belli kurallar çerçevesi içerisinde yaşadığımız toplum normlarına uyum becerilerini iletişim üzerinden sağlarız.

Diğer insanlarla birlikte kurulan bu iletişim toplum kurallarının öğrenilmesini sağladığı gibi aynı zamanda da bireyin topluma dair geliştirdiği aidiyet duygusunun gelişmesini sağlar.

Diğer kişilerle kurulan ilişkiler aslında kişinin kendisini de tanımasını sağlar. Birey dahil olduğu gruplar içerisinde oldukça kendi sınırlarını, limitlerini, değer yargılarını öğrenir. Bununla birlikte karşılaştığı olumsuzluklarla baş etmesine yardımcı olacak stratejileri geliştirmesini de sağlar.

Ergenlikte Arkadaşlık Neden Önemlidir?

Arkadaşlar Zor Günlere Destek

Her birey günlük hayat akışı içerisinde zorlandığı bazı durumlarla karşılaşır. İçsel kaynaklarımız ve sosyal ilişkilerimiz karşılaştığımız durumlarla baş etmemize yardımcı olur. Bu bağlamda günlük yaşam içerisinde karşılaştığımız ve bizleri zorlayan durumlarla baş edebilecek desteği görebilmek için arkadaşlık ilişkilerimize sığınır onlardan destek ve yönlendirme bekleriz.

4. Bir Çocuk Neden Arkadaş Edinemez? 

Çocukların arkadaş edinmekte zorlanmasının birçok nedeni olabilir. 

Bazı çocuklar sadece utangaç ve endişelidir. Bu durum onların, akranlarıyla rahatça ilişki kurmakta zorlanmalarına yol açabilir. Mizaçları ve rahatlık eksikliği nedeniyle, geri çekilmeyi ve kaçınmayı seçebilirler.

Bazı çocukların sosyal sorunları vardır. Kişilerarası becerileri eksiktir, bu da akranlarıyla arkadaşlık kurmalarını erteler ve arkadaş edinmelerini zorlaştırır.

Sosyal ipuçlarını düzgün okumayabilirler. Kontrolcü veya saldırgan olabilirler veya sadece kendileri hakkında konuşabilirler ve başkalarına çok az ilgi gösterebilirler.

Veya çok yapışkan ve sahiplenici, muhtaç, hatta biraz kaba, arkadaşlarına vuran veya alaycı olabilirler. Hangi yaşta olursa olsun hiç kimse bu nitelikleri çekici bulmaz.

Tüm bu durmlar, çocukların arkadaş edinmekte zorlanmalarının en yaygın nedenler arasında yer alır. 

Çocuğunuz Arkadaş Edinemiyorsa Ne Yapmalı?

5. Arkadaş Edinmekte Zorlanan Çocuğunuza Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz? Hiç Arkadaşı Olmayan Çocuğa Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?

"Çocuğumun hiç arkadaşı yok ne yapmalıyım?

• Çocuğunuzla oturun ve arkadaşlığın ne anlama geldiğini ve kimin iyi bir arkadaş olduğunu tartışın.
• Çocuğunuza nasıl arkadaş seçtiğini sorun.
• Çocuğunuza ilgi alanlarının neler olduğunu ve bu ilgi alanlarını başka kimlerin paylaştığını sorun.
• Çocuğunuza bir arkadaşının kendisini nasıl hissettirdiğini sorun.
• Çocuğunuzla sosyal beceriler geliştirin.
• Arkadaşların bizi hayatta kendimizi iyi hissettirmesi gerekiyor. Çevresindeki çocukların ona kendini nasıl hissettirdiğini sorun. 
• Çocuğunuza onlara inandığınızı ve bunu yapabileceklerini söyleyin.
• Küçük çocuklar için oyun tarihleri ayarlayabilir ve hatta çocuklarınızı grup etkinliklerine götürebilirsiniz, böylece başkalarıyla etkileşime girmeleri giderek artan bir rahatlık düzeyine yol açar. Uygulama, sosyal konforun büyük bir bileşenidir.
• Çocuğunuzun sosyal becerilerle ilgili sorunları varsa, akranlarını nasıl ertelediğini görmek için etkileşimlerde gözlemleyin.
• Çocuklarınızla etkileşim kurmakta zorlanıyor musunuz? Eğer öyleyse, akranlarıyla benzer şekilde etkileşime girebileceklerini düşünün. Bu konuları çocuklarınızla konuşun, ancak bunu nazik ve dikkatli bir şekilde yapın ki çocuklarınız utanıp kızmasın.
• Onlara sosyal becerilerini uygulama ve geliştirme fırsatları sağlayın. İlgilendikleri etkinliklere çocuğunuzun katılımını sağlayın. Bu, hem sosyal becerileri uygulama hem de çocuğun keyif aldığı bir etkinliğe katılma şansıdır.
• Çocuğunuz için önemli bir rol model olduğunuzu hiçbir zaman unutmayın. Kendinize, arkadaşlıkları sürdürmekle tutarlı davranışları modelleyip sergilemediğinizi sorun.
• Çocuklarınızı çocuklukları ve gençlik yılları boyunca olumlu rol modellere maruz bırakmak her zaman faydalıdır.
• Çocuklarınızın arkadaş edinmesine yardım ederken sabırlı olun. Hepimiz hayatımız boyunca başkalarıyla daha etkili bir şekilde etkileşim kurmayı öğreniriz. Bu ömür boyu devam eden bir süreçtir. 

6. Ergen Çocuğun Arkadaşlık Sorunlarında Aile Desteği Önemlidir

Ergen çocukların gelişiminin önemli kısmı da zor sorunlarla karşılaşabileceklerini öğrenmeleridir. Arkadaşlıklar, bir genç için bu sorunların ortak bir kaynağıdır.

Arkadaşlıklar da çocuğun “duygusal bağımsızlık” arayışının bir parçasıdır. Ergenlerin gelişiminin bir parçası, arkadaşlarıyla olan sorunları kendileri için işe yarayacak şekilde nasıl ele alacaklarını keşfetmeleridir. Tabii ki, bu her zaman kolay veya basit bir süreç değildir.

Bir ebeveyn olarak, ergen çocuğunuzun sosyal hayatında bir şeyler yolunda gitmediğinde bunu anlayabilirsiniz, ancak bunu çocuğunuza sorduğunuzda konuyu hemen kapattığını veya tek kelimelik cevaplarla sizi geçiştirdiğini çoğu kez yaşamış olabilirsiniz.

Akılda tutulması gereken önemli bir husus ergen çocukların, ebeveynlerinin durumu ele almalarından korktukları için genellikle sorunları kendilerine saklamayı tercih etmeleridir.

Çocuğunuz bir arkadaşıyla ilgili size bir sorununu anlattığında ona “yapman gereken şu…” veya “bu kişi senin için doğru bir arkadaş değil…” gibi sözler sarf ettiğinizde, bundan sonra ergen çocuğunuz her şeyi sizden gizlemeyi tercih edebilir!

Arkadaş Edinemeyen Çocuğa Nasıl Yardımcı Olunmalı?

Peki Ama Ne Yapmalı?

Gençlik yılları, arkadaşlıklardan ve sosyal etkileşimlerden büyük ölçüde etkilenir. Bu, hem gençler hem de ebeveynleri için zor bir süreç olabilir.

Sosyal faktörlerin ergen çocuğunuz için neden bu kadar önemli olduğunu hatırlamanın yanı sıra, çocuğunuzun sosyal dünyasını yönetme becerisinde bir bağımsızlık duygusu geliştirmeyi de unutmayın. Bu, ergen çocuğunuzun bu hassas yıllarda daha güvenle ilerlemesine yardımcı olabilir.

Anne baba olarak çocuğunuzu sorunu çözmeye çalışmadan desteklemeyi öğrenmeniz, onunla iletişimi geliştirmeye yönelik önemli bir adım olacaktır.

Ergenlikte Arkadaşlık Neden Önemli?

7. SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

• Çocuğum neden arkadaş edinmekle ilgilenmiyor?

Kişilerarası becerileri eksiktir, bu da akranlarını erteler ve arkadaşlık kurmayı zorlaştırır . Sosyal ipuçlarını düzgün okumayabilirler. Kontrolcü veya saldırgan olabilirler veya sadece kendileri hakkında konuşabilirler ve başkalarına çok az ilgi gösterebilirler.

• Bir çocuk genellikle hangi yaşta arkadaşlık geliştirmeye başlar?

Arkadaşlıklar genellikle çocuklar yaklaşık 4 yaşındayken gelişir. Bir arkadaşlık kurmak, duygusal beceriler, sosyal beceriler ve biraz öz kontrol gerektirir.

Çocukların Arkadaş Edinmekte Zorlanmalarının En Yaygın Nedenleri

• Çocuğun sosyalleşmesi için ne yapmalıyım?

Çocuğun ilgi ve yeteneğine göre boş zaman etkinlikleri yaratılmalı. Spor aktiviteler, müzik ve enstürman çalma, kitap okuma, doğayı tanıma, resim yapma gibi etkinlikler bir yandan çocuğun sosyalleşmesini sağlarken bir yandan da fiziksel, bilişsel ve duygusal gelişimini de destekleyecektir.

• Okulda arkadaş edinemeyen çocuğa nasıl yardım edilir?

Okulda öğretmenleriyle görüşülmeli, arkadaş edinemeyen çocuklar hakkında çocuğun yaşadığı zorluklar hakkında bilgi edinilmelidir. Ders aralarında ne yapıyor, nerede vakit geçiriyor, arkadaşları arasında kabul görüyor mu mutlaka öğrenilmelidir. Okulların rehberlik bölümleriyle iletişim halinde bulunabilirsiniz.