Bağımlılık Gençlerde Neden Yaygınlaşıyor?

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 01.08.2016 - Güncelleme : 17.10.2024

Türkiye’de madde ve alkol kullanım yaşı düşüyor. Yapılan araştırmalar, çocukların ortaokul çağı olarak tanımlanan 13-14 yaşlarındayken madde ve alkol ile tanıştığını ortaya koyuyor. Bağımlılığın utanılacak bir şey olmadığını belirten uzmanlar, bir beyin hastalığı olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Madde bağımlılığının bazı belirtilerle fark edilebileceğine dikkat çeken uzmanlar, “Uyku ve çalışma saatleri, okul düzeni, para harcama alışkanlıkları gibi günlük yaşam alışkanlıkları değişiyor” uyarısında bulunuyor.

Uzmanlar bağımlılığı; insanın dürtülerini kontrol edememesi sonucunda bir nesneye veya olguya aşırı muhtaç hale gelmesi olarak tanımlıyor.

Psikiyatri ve AMATEM Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Alptekin Çetin, madde, alkol ve davranış bağımlılıkları ile ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu.

Gençlerde madde kullanımının hızla artması ve madde kullanım yaşının giderek düşmesi anne babaları korkutuyor.

Madde bağımlılığında bu belirtilere dikkat!

Gençleri Bağımlılığa İten Sebepler Neler?

Peki madde kullanan genç nasıl anlaşılır? Hareketlerinde ne gibi değişimler dikkat çeker? Anne babalar ne yapmalı?

Türkiye’de yapılan araştırmalarda gördüğümüz üzere ortaokul çağı dediğimiz 13-14 yaşına kadar sigara, alkol ve madde kullanımı indi. Gençlerimiz kesinlikle risk altında. Ek ruhsal hastalığı olan kişiler, depresyon, anksiyete, duygu durum bozuklukları ve şizofreni dediğimiz hastalık grubunda olanlar da madde ve alkol kullanımı açısından risk altında. Çevresinde alkol ve madde kullanımı olan kişiler de risk grubunda kabul ediliyor. İleri yaşlarda da kullanım başlayabiliyor fakat gençlerde daha çok riskin arttığını biliyoruz.

Zarar göreceklerini bilerek devam ediyorlar

Bağımlılığı sadece madde bağımlılığı olarak değil de alkol ve davranış bağımlılığı olarak da değerlendirmek gerekiyor.Aynı zamanda alkol ve davranış bağımlılığı dediğimiz kumar olabilir ya da farklı davranış bağımlılıkları da bu hastalık grubunun içine giriyor. Kişilerin bu tip maddeleri, alkolü, kumarı veya farklı davranış sorunlarını zarar gördüklerini bilmelerine rağmen günlük hayatlarını olumsuz etkileyecek şekilde devam ettirmeleri, kullanmaları, buna bağlı olarak da sağlıklarının etkilenmesiyle beraber hastalık dediğimiz durum ortaya çıkıyor.

Bağımlılık Hızla Yayılıyor

Kişi bu nesneler olmaksızın hayatını sürdüremeyeceğini düşünür. Bireyi bağımlılığa götüren en önemli etken, bireyi kaygıdan ve gerginlikten uzaklaştırabilen, keyif verici özelliği olan bir dış unsurun varlığı.

Günümüzde alkol, madde ve diğer bağımlılıklar; din, dil, ırk farkı gözetmeksiniz hızla yayılıyor.

Bağımlılık En Önemli Sağlık Sorunlarından Biri

Bağımlılık, hem yol açtığı bedensel ve ruhsal belirtiler; hem de uzantıları olan toplumsal sorunlar nedeniyle çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biri haline geldi. Sorun, yalnızca madde kullanan bireyi değil, kuşkusuz bireyin ailesini, ailenin parçası olduğu toplumu da yakından ilgilendirir.

Madde Bağımlılığını Zamanla Gelişir

Gençlik madde bağımlılığı problemlerinin tek bir sebebi yok. Madde bağımlılığı zamanla gelişir; birden patlayan bir kullanım veya bağımlılık şeklinde başlamaz. Bir gençte madde kullanımı problemlerinin gelişmesinde değişik birtakım yollar var.

Gençleri Madde Bağımlılığa İten En Önemli Faktörler Nelerdir?

•Merak etmek ve arkadaş baskısı gençleri madde kullanımına iten en önemli faktörler.

• Yetersiz ya da çok aşırı ebeveyn gözetimi ve ikazı.

• Düzensiz ve fazlasıyla ciddi disiplin.

• Ebeveyn ve çocuk arasında iletişim ve anlayış eksikliği Madde kullanımına karşı kurallar ve beklentilerin yetersiz tanımlanması, yetersiz ifade edilmesi ve bu konuda yeterli bilgi sahibi olunmaması.

• Aile çatışması – aile içi şiddet.

• Gencin alkol ve madde kullanımını destekleyen ebeveyn tutumu, ebeveyn alkolizmi veya madde kullanımı.

• Genetik yatkınlık.

• Çocuk/ Genç cinsel ve/veya fiziksel istismarı ve ihmali.

• Gencin yaşadığı ve çözümlenmemiş travma.

• Arkadaş grubu baskısı, grubun dışında kalma hissi.

• "Hayır" diyememek

Risk Faktörlerine Karşı da Anne Babalar Dikkatli Olmalı

• Gençlik döneminde yüksek heyecan arayışı.

• Dürtüsel hareket etme.

• Psikolojik sıkıntı ve problemler.

• Duygusal dengeyi sağlamakta zorlanma.

• Akranlarının yaygın olarak kullandığı algısı.

• Kullanmanın az zararlı olduğunun algılanması.

“Eyvah! Yoksa Çocuğum Bağımlı mı?”

• Bağımlılık belirtileri fark edilebiliyor

Bağımlı olan kişi eş, kardeş veya anne – baba da olabilir. Madde, alkol kullanımı ile bağımlılık dediğimiz hastalık ortaya çıkarken kişinin davranışlarında ve yaşantısında bazı değişiklikler ortaya çıkıyor. Bazıları ailenin dikkatini çekip farkına varılabiliyor. Uyku ve çalışma saatleri, okul düzeni, para harcama alışkanlıkları gibi günlük yaşam alışkanlıkları değişiyor. Örneğin ailelerden sıklıkla çocuklarının son aylarda çok fazla para harcadıklarını duyuyoruz.

Para harcaması madde kullanımı, alkol kullanımı nedeniyle ona harcaması şeklinde ortaya çıkıyor. Kumar sorunu varsa bu maddi sorun daha çok göz önüne geliyor. Kişi çevreden borç istemeye başlıyor veya kredi çekiyor. Gündelik hayattaki düzende de önceden ailesi ve çevresiyle daha fazla vakit geçirirken daha fazla içine kapanmaya başlıyor.

Aileler, hastalarının madde kullanımı şüphesi olan arkadaşları ile daha fazla vakit geçirmeye başladığını düşünüyor. Okul düzeninde, okul başarılarında düşüşler ortaya çıkıyor. İş yerlerine geç gitmeleri, mesai saatinden önce işten çıkmaları ve performanslarının düşmesi gibi sorunlar aileler tarafından bizlerle paylaşılıyor.

Madde ve Alkol Bağımlılığı Nasıl Önlenir?

Kişinin Madde Bağımlısı Olduğu Nasıl Anlaşılır?

• Genelde geceleri çok dış dışarı çıkmaya başlar.

• Eski arkadaşlarını birer birer ve kısa sürede terk edip yeni ve çok sık bearber olduğu arkadaşlıklar kurar.

• Çok para harcamaya veya istemeye başlar.

• Fiziksel değişiklikler göstermeye başlar.

• İştahı azalır ve kilo kaybeder.

• Uyku düzeni bozulur, göz çevresinde kızarmalar oluşur, bakışları donuklaşır.

Bağımlılıktan Kurtulmak Mümkün mü?

Bu noktada önemli olan, madde kullanılığından şüphenilen genci hemen damgalamadan, ona karşı öfkeli bir tutum takınmadan, en kısa sürede bağımlılık konusunda, uzmanlaşmış bir profesyonelden destek almasını sağlanmalı.

Tedavi Sürecinde Ailenin, Çevrenin Desteği Önemli

Tedavide kişinin bağımlılıktan kurtulma isteği önemli bir husus. Bağımlılık tedavisi, kullanım şiddetine göre ayaktan veya tedavi merkezlerine yatırılarak yapılır. Tedavide alkolden vb. maddeden arınma, ilaç tedavileri, bireysel ve grup terapileri gerekebilir. Tedavi sonrası, kişinin eski alışkanlığına geri dönmemesi için aileni, çevrenin desteği ve yeni sosyal becerilerin kazandırılması önemli.

Özetle, bağımlılık tedavi edilebilin ancak bağımlılığa yol açan nedenler ortadan kaldırılmadıkça tekrarlayan bir rahatsızlıktır maalesef.