Yumurta Dondurma İşlemi ile Doğurganlık Süresi Uzuyor

Doç. Dr. Murat Özekinci
Yayın : 03.07.2022 - Güncelleme : 12.03.2025

Yumurta yani “oosit dondurma” işlemi, üreme çağında olan bir kadınının, bu potansiyelini korumak amacıyla yapılıyor. Yumurta dondurma özellikle kemoterapi ve radyoterapi gibi yumurtalık dokusuna zarar veren kanser tedavisi alacak kişilere öneriliyor. Tedavisi bittikten sonra dondurduğu yumurtalar sayesinde gebe kalan kadınların sayısı gün geçtikçe artıyor. Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Murat Özekinci, yumurta dondurma hakkında bilgi verdi.

 Yumurta Dondurma İşlemi ile Doğurganlık Süresi Uzuyor 

1. Yumurta Dondurma İşlemi Nedir?

Yumurta dondurma işlemi kısaca, hamile kalmayı ileriki yıllarda planlayan kadınların çocuk sahibi olabilmeleri için yumurtalarını saklama işlemi olarak tanımlanabilir. 

Kadınlar yumurtalarını dondurmayı ve saklamayı giderek daha fazla tercih ediyor. Tıptaki adıyla oosit kriyoprezervasyonu olan bu yöntemde, yumurtalar önce toplanır, döllenmeden dondurulur ve hamile kalmayı düşünülen zamana kadar saklanır. Dondurulmuş bir yumurta çözülebilir, laboratuvarda sperm ile birleştirilir ve rahme yerleştirilir.

Yumurta dondurma işlemi, gittikçe daha fazla kadının, ileri yaşta gebe kalmak istemesiyle doğurganlık süresini uzatmak için tercih ettiği bir işlem.

• 35 yaşından sonra azalmaya başlıyor

Sağlıklı kadınlarda 30’lu yaşların ortalarından sonra yumurta rezervi belirgin olarak azalmaya başlar. Bunun nedeni kadınların belirli bir yumurta rezervi ile dünyaya gelmesi ve bu rezervin yaşla birlikte giderek azalmasıdır.

Her adet döngüsü içinde atılan yumurta hücresinin kalitesi de, yaşın artmasıyla birlikte düşüş gösterir. Yumurta rezervi azalmış bazı kadınlarda üreme çağı beklenenden daha kısa sürebilir.

Bu anlamda 35 yaşına gelmiş ve 5 yıl içinde evlilik planı olmayan kadınlar risk altındadır. Eğer yumurta dondurma işlemi daha önce yaptırılmadıysa, 40 yaşından sonra bu yöntemlerle gebe kalma ihtimali de azalır. 40-42 yaşında bir kadının tüp bebek yöntemiyle bebek sahibi olma olasılığı %7-15 oranındadır ve bu kişilerin kendiliğinden gebe kalma şansı ise bu oranlardan çok daha düşüktür.

2. Kimler Yumurta Dondurma İşlemini Düşünmeli? 

• Ailesinde erken menopoz görülenler risk altında

Genetik durumlar yumurta rezervini etkilemektedir. Annesi, kız kardeşleri veya kuzenlerinde 40 yaşından önce menopoz görülen kadınlar risk altında olabilir. Aile öyküsünde erken menopoz olan kişiler, üreme konusunda tecrübeli kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından mutlaka değerlendirilmelidir.

Böyle bir risk tespitinde yumurtalıkların uyarılarak gelişimi sağlandıktan sonra ultrason altında toplanıp dondurulması önerilmelidir. Daha sonra bu kişiler menopoza girse bile geçmişte dondurulmuş oldukları yumurtalarını kullanarak gebe kalabilmeleri mümkün olmaktadır.

Şu anda hamile kalmaya hazır değilseniz ancak daha sonra hamile kalabileceğinizden emin olmak istiyorsanız, yumurta dondurma işlemi sizin için ideal bir seçenek olabilir.

Döllenmiş yumurta dondurmanın (embriyo kriyoprezervasyonu) aksine, yumurta dondurma işlemi sperm gerektirmez; çünkü yumurtalar dondurulmadan önce döllenmezler. Ancak embriyo dondurmada olduğu gibi, geri almak için birden fazla yumurta sağlamak için, yumurta dondurma işleminden önce doğurganlık ilaçları kullanmanız gerekecektir.

• Kanser Teavisi Görenler Yumurta Dondurma İşlemini Tercih Ediyor 

Kanser tedavisi amacıyla kullanılan radyoterapi ya da kemoterapi gibi tedavi yöntemleri kadınlarda yumurtalık dokusuna zarar vererek yumurta rezervinin azalmasına ve doğurganlığın kaybolmasına yol açabilir. Böyle durumlarda tedavi öncesi yumurta hücreleri ya da dokusu dondurulup daha sonra kullanılmak üzere tüp bebek merkezlerinde muhafaza edilebilir.

Ayrıca kandaki hormon değerleri ya da ultrasonla over rezervinin azaldığının tespitinde yumurtaların dondurulması ve saklanması mümkündür. Öncesinde dondurulan bu yumurtalar kişi evlendikten sonra eşinin spermleriyle birleştirilerek embriyo elde edilebilir. Bu embriyoların transferiyle kişinin de gebe kalıp doğum yapması mümkün olabilmektedir.

• Yumurtalığın alınması gereken cerrahilerde kurtarıcı oluyor!

Bazı durumlarda yumurtalıkta bulunan kitle ya da hastalıklar nedeniyle yumurtalık dokusuna cerrahi işlemler hatta yumurtalığın tamamen alınması da gerekebilir. Böyle bir durumda yine yumurta hücreleri operasyon öncesinde geliştirilip ultrason altında toplanarak tüp bebek merkezlerinde dondurulup saklanabilir.

Bu tür cerrahilere bağlı olarak kişi yumurta üretimi azalmış ya da kaybetmiş ise, daha önceden dondurulan sağlıklı yumurtaları çözülüp sonrasında eşinin spermleriyle birleştirilerek embriyo haline getirilebilir. Bu embriyoların transferi ile gebelik elde edilebilir.

Yumurta Dondurma İşlemi Ne Zaman Düşünülmeli?

Şu durumlarda yumurta dondurma işlemini düşünebilirsiniz:

• Doğurganlığınızı etkileyebilecek bir durumunuz varsa: Bunlar arasında orak hücreli anemi, lupus gibi otoimmün hastalıklar ve transseksüel olma gibi cinsiyet çeşitliliği sayılabilir.

• Doğurganlık potansiyelini korumak için bir seçenek

Hiçbir risk faktörü ya da tıbbi zorunluluk hali bulunmayan tüm sağlıklı kadınlarda menopoza yakın son 10 yılda gebe kalmak zorlaşmaktadır. Bunun bilincinde olan kadınların yumurtalarını daha genç yaşlarda dondurup sonra bu yumurtaları kullanarak gebe kalma yöntemine sosyal ya da elektif dondurma denmektedir. Kişi kendi isteğine bağlı olarak üreme potansiyelini korumak ister.

Yurt dışında tüm yumurta dondurma sikluslarının en büyük çoğunluğunu bu grup kadınlar oluşturmaktadır. Aslında yaş bir kadın için yumurta rezervi ve kalitesini ve gebe kalma potansiyelini göstermede en önemli parametredir. Son 15 yılda yumurta dondurma ve çözme teknolojisindeki gelişmeler, dondurma çözme işlemleri sonrasında hücre kayıp ve hasarlarının çok aza inmesini ve bu yolla oluşan gebeliklerin ve doğumların artmasını sağlamaktadır.

• Hamile kalma yeteneğinizi etkileyebilecek kanser veya başka bir hastalık için tedaviye ihtiyacınız olduğunda: Radyasyon veya kemoterapi gibi bazı tıbbi tedaviler doğurganlığınıza zarar verebilir. Tedaviden önce yumurta dondurmak daha sonra biyolojik çocuk sahibi olmanızı sağlayabilir.
• Tüp bebek tedavisinde: Tüp bebek yapılırken bazı insanlar dini veya etik nedenlerle embriyo dondurmak yerine yumurta dondurmayı tercih ederler.
• İleride kullanmak üzere şimdiki yumurta rezervi korunmak istenildiğinde :Yumurtaları daha genç yaşta dondurmak, hazır olduğunuzda yumurta dondurma işlemi hamile kalmanıza yardımcı olabilir.

3. Yumurta Dondurma İşleminin Riskleri Var mı? Yumurta Dondurma İşleminin Zararları Neler? 

Yumurta dondurm işlemi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli riskler taşır:

• Doğurganlık İlaçlarının Kullanımı ile İlgili Koşullar: Nadiren, yumurtlamayı uyarmak için sentetik folikül uyarıcı hormon veya luteinize edici hormon gibi ilaçlar enjekte edilebilir. Doğurganlık ilaçlarının kullanımı, yumurtlama veya yumurta alımından hemen sonra yumurtalıklarınızın şişmesine ve ağrılı hale gelmesine neden olabilir (yumurtalık hiperstimülasyon sendromu). Belirti ve semptomlar karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, kusma ve ishali içerir. Daha da ender olarak, yaşamı tehdit edebilecek daha şiddetli bir sendrom biçimi geliştirme olasılığı vardır.
• Yumurta Toplama Prosedürü Komplikasyonları: Nadiren, yumurta almak için aspirasyon iğnesi kullanılması kanamaya, enfeksiyona veya bağırsak, mesane veya kan damarında hasara neden olabilir.
• Duygusal Riskleri: Yumurta dondurma işlemi, gelecekteki bir hamilelik için umut verebilir, ancak başarı garantisi yoktur.

4. Yumurta Dondurma İşlemi ile Hamile Kalındığında Düşük Yapma Riski Var mıdır?

Dondurulmuş yumurtalarınızı çocuk sahibi olmak için kullanırsanız, düşük yapma riski öncelikle yumurtalarınızın dondurulduğu andaki yaşınıza bağlıdır. İleri yaştaki kadınlar, daha yaşlı yumurtalara sahip olmaları nedeniyle daha yüksek düşük oranlarına sahiptir.

Bugüne kadar yapılan araştırmalar, yumurtaların dondurulması sonucu doğan bebeklerde doğum kusurları riskinde bir artış göstermedi. Bununla birlikte, yumurta dondurma işleminin güvenliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

5. Dondurulan Yumurtalar Kaç Yıl Saklanır?

Saklama süresi 1 yıldır (her yıl hastanın onayı ile süre 5 yıla kadar uzatılabilir, 5 yıldan sonra Sağlık Bakanlığı onayı gerekmektedir). Yumurtaları dondurulan kişi artık yumurtaları kullanmama kararı aldıysa ve saklanmasını devam ettirmek istemiyorsa, tek seçenek yumurtaların imha edilmesidir. 

Bunun için tüp bebek merkezine başvurarak imha nedenini belirten ve imzasının olduğu talep dilekçesini vermesi gerekmektedir. Bunun üzerine Sağlık Bakanlığına bildirim yapılarak yumurtalar imha edilmektedir.

6. Yumurta Dondurma İşleminin 2025 Fiyatı (Ücreti) Nedir?

Yumurta dondurma işlemi tıpkı her tıbbi işlemde olduğu gibi Türkiye'nin farklı bölgelerinde çeşitlilik gösterir. 2025 itibariyle 90.000 TL - 100.000 TL arasında değişebilmektedir. Bununla birlikte yumurta dondurma ücreti Türkiye'nin çeşitli illerinde farklılık göstermektedir.

  Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

S.1. Kaç yaşında yumurta dondurulabilir? 

Başarısı büyük ölçüde kadının yumurtalarını dondurduğu andaki yaşına bağlı olduğundan ne kadar erken yaşta olursa o kadar iyi.  Doğurganlık otuz yaşından itibaren azalmaya başlar ve kırk yaşından sonra büyük ölçüde azalır. Bu nedenle yirmili yaşların sonu, yumurtalarınızı dondurmak için en uygun yaştır. Bununla birlikte, otuz ila otuz beş arasında yumurta dondurmak da oldukça yaygındır.

Hamile kalma şansınız, yumurtalarınızın dondurulduğu andaki yaşınıza ve genel sağlığınıza da bağlıdır. Yapılan araştırmalara göre, yumurta dondurma işlemi 35 yaş ve altındakilerde daha yüksek başarı oranına sahiptir. 

#ReklaM

S.2. Yumurta dondurma işlemi bekârete zarar verir mi?

Böyle bir durumda yumurta dondurma işlemi karından cerrahi müdahale ile yapılır. Vajinal bölgeye dokunulmadan gerçekleştirilir ve yumurtalar karından uygulanan yöntemle toplanır. Dolayısıyla yumurta dondurma işlemi bu durumda vücut dışında uygulandığı için bekaret zarına herhangi bir zarar vermez. Hamile kalmak isteyen bakire kadınlar da yumurta toplama işleminden yararlanabilir. 

S.3. Kaç yaşına kadar yumurta dondurma işlemi yapılabilir?

Bir kadının sağlıklı bir doğum yapabilmesi için kaliteli bir yumurta ile gebe kalması gerekir. Yumurta dondurma işleminde çok sayıda yüksek kaliteli yumurta elde etmek önemlidir. Genç yaştaki kadınların burada belirgin bir avantajı vardır: Çünkü daha fazla yumurta üretirler ve yumurtalarının kalitesi daha yüksektir. 

Yapılan araştırmalar, 35 yaşın altındaki kadınların,  35 yaşın üzerindeki kadınlara göre daha fazla yumurtaya sahip olduğunu gösteriyor. 

Genç yaşta yumurtalarını donduran kadınların, bu yumurtalar ile doğum yapma olasılığı, ileri yaştaki kadınlara göre daha fazladır. Tüp bebek sırasında kullandığınız yumurtalar ne kadar gençse, işe yarama olasılıkları o kadar yüksek olur.  

 Yumurta Dondurma İşlemi ile Doğurganlık Süresi Uzuyor

S.4. “40 yaş ve üzeriysem yumurtalarımı dondurmam mümkün mü?”

Evet mümkündür, ancak vücudun ürettiği yumurta sayısı azaldıkça, çıkarılabilen ve dondurulabilen yumurta sayısı da minimum düzeyde olacaktır. 35 yaşından sonra dondurulan yumurtalara göre gebelik oranları daha düşüktür, bu nedenle yumurtaların çok daha erken dondurulması önerilir.

S.5. “Kaç yumurta dondurmalıyım?”

Bu sorunun genel bir cevabı yok. Bu sadece yaşınıza değil, aynı zamanda ailenize ve gelecekteki hedeflerinize de bağlıdır. Yaşla birlikte yumurta kalitesi düştüğünden, hamilelik şansının yüksek olması için, dondurmanız gereken yumurta sayısı, daha sonraki yaşlarda donan kadınlardan daha fazladır.

Örneğin, 35 yaşın altındaki bir kadının 15 donmuş yumurta ile bebek sahibi olma şansı yaklaşık %85'tir. 38 yaşındaki bir kişi aynı 15 yumurtayı dondurursa, bu sadece %60'lık bir bebek sahibi olma şansını temsil eder. 38 yaşındaki kadının aynı %85 şansa sahip olabilmesi için 30 veya daha fazla yumurtayı dondurması gerekiyor.

Diğer faktör kendi hedeflerinizdir. Üç çocuk ister misin? Bir? Yoksa çocuk istediğinizden bile emin değil misiniz? Bu durumu kendinize saklamak mı istiyorsunuz? 35 veya 40 yaşında denemeye başlamayı mı planlıyorsunuz?

Daha büyük bir aile istiyorsanız veya ailenizi daha sonra kurmak istiyorsanız, çalışmak için daha büyük bir yumurta “bankasına” ihtiyacınız olacak. Yaşınız ve hedefleriniz ne olursa olsun, doktorunuz size başarı için iyi bir şansı temsil eden doğru sayıyı verebilmelidir.

S.6. “Dondurulmuş yumurtalarımla bebek sahibi olma şansım nedir?”

Her bir yumurta, bir bebek anlamına gelmez. Bu, doğurganlık tıbbının, özellikle yumurta dondurmanın en yanlış anlaşılan yönlerinden biridir.  Dondurulmuş yumurtalarla bir (veya daha fazla) bebeğe sahip olma şansınız, dondurma sırasındaki yaşınıza ve kaç yumurtayı dondurduğunuza bağlıdır. 

Doktorunuz size, yumurta dondurma şansınız hakkında gerçekçi, kanıta dayalı bir açıklama verebilmelidir. 

Bu konuda kadınların donmuş yumurtalarla gebe kalma şansları hakkında gerçekçi bilgi almadıklarından, daha sonra hayal kırıklığına yol açacak şişirilmiş beklentilerle yumurta dondurmaya gidebilmektedirler.

Yumurta dondurma işleminden önce kadınların bilmesi gereken tüm bilgileri vermek kesinlikle çok mühimdir. Böyle bir işlem öncesi uzmanınızla güven ve işbirliği içinde hareket etmek gerekir. Bu nedenle işlem için seçeceğiniz merkez yumurta dondurmanın size gerçekten nasıl fayda sağlayacağına dair (artıkları, eksikleri, riskleri konusunda) derinlemesine bir açıklama verebilmelidir. 

Bu işleme karar verdiğinizde doktorunuz, yumurta dondurma işleminin nasıl yapıldığı, potansiyel riskleri; bu doğurganlığı koruma yönteminin ihtiyaçlarınıza ve üreme geçmişinize göre sizin için uygun olup olmadığı konusunda size en detaylı ve sağlıklı bilgiyi verecektir.