Çoğul Gebelik Yaşadığınızı Nasıl Anlarsınız?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 12.02.2011 - Güncelleme : 06.05.2023

Bir kadın, birden fazla fetüs taşıyorsa, buna çoğul gebelik adı verilir. Çoğul gebeliklerin en sık görüleni ikiz şeklindedir. İki yolla ikiz gebelik olmaktadır. Bunlardan birisinde iki ayrı yumurta döllenmekten sonra ikizler oluşmakta; diğerinde ise tek bir yumurta döllendikten sonra ikiye bölünerek, eş yumurta ikizlerini oluşturmaktadır. Eş yumurta ikizleri her 100 doğumda 1 görülmek üzere oldukça nadirdir.  

Hamilelik başlar başlamaz vücudunuz hormon üretmeye ve fiziksel değişikliklere uğramaya başlar. Bu değişiklikler hamileliğin ilk belirtisi olabilir. Dahası, birden fazla bebek bekliyorsanız, bu işaretlerden bazıları biraz farklı olabilir.

İkiz gebelik yaşayan pek çok kişi, kesin olarak bilmeden önce bile katlarını beklediklerine dair bir hisleri veya hisleri olduğunu bildirir. Öte yandan, birçok kişi için haber tam bir sürpriz olarak geliyor.

Aşağıdaki belirtiler, genellikle hamileliğin ilk haftalarından itibaren ikizlere hamile olabileceğinizin belirtilerini gösteriyor. 

1. İkiz gebelik nedir?

İkiz gebelik, rahimde iki fetüs olduğu anlamına gelir. Bu, aile öyküsü, doğurganlık tedavileri veya diğer faktörlerden kaynaklanabilecek nadir bir durumdur. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, ultrason kullanarak ikizleri erken tespit edebilir. İkiz gebelik, hamile kişi ve fetüsler için komplikasyon riskini artırır, bu nedenle daha sık doğum öncesi bakım gereklidir.

İkiz gebelikler, rahminizde aynı anda iki fetüs olduğunda ortaya çıkar.

İkiz doğurma şansınız nedir?
Bir tür çoğul gebelik olan ikizlere gebe kalma şansı düşüktür. İkizler her 250 gebelikten 1'inde doğal olarak ortaya çıkar.

İkiz gebelik belirtileri nelerdir?
Belirli koşullar, birden fazla fetüs taşımakla tutarlıdır. Ancak ikiz hamilelik belirtilerini yaşamak, her zaman bir kişinin iki fetüs taşıdığı anlamına gelmez.

Bazı insanların neden sabah bulantısı yaşadıkları tam olarak net değil, ancak birçok hamile insan için bu, hamileliğin 4. haftasında başlayabilir, bu da adetinizin geciktiği zamana denk gelir.

Hamilelik hormonu insan koryonik gonadotropin (hGH) artışları günün herhangi bir saatinde mide bulantısına katkıda bulunabilir. (Bu doğru, sabah bulantısı sadece sabah olmuyor.)

Birden fazla bebeğe hamile olan bazı kişiler, yüksek düzeyde sabah bulantısı veya hamilelikleri boyunca daha uzun süren sabah bulantısı yaşadıklarını bildirmektedir. Kişiden kişiye ve gebelikten gebeliğe değişebileceğinden sabah bulantısı için bir temel oluşturmak zor olabilir.

Gebeliğin 14. haftasından sonra da devam eden mide bulantısı ve kusma, birden fazla bebeğe hamile olduğunuzu gösterebilir.

Ne yazık ki, şiddetli veya uzun süreli sabah bulantısı yaşamak da hiperemezis gravidarumun göstergesi olabilir. Günde birkaç kez kusuyorsanız, tüm gün mide bulantısı yaşıyorsanız veya kilo veriyorsanız, bir kadın doğum uzmanıyla konuşmanız gerekir.

2. Çoğul Gebelikte Tükenmişlik Hissi Daha Yaygın 

Yorgunluk aynı zamanda çok erken bir hamilelik belirtisidir. İlk haftalarda, hatta bazen 4. haftadaki adet gecikmenizden bile önce kendinizi bitkin hissetmeye başlayabilirsiniz. Yüksek hormon seviyeleri, uyku kesintileri ve artan idrara çıkma gibi olası sorunlarla birlikte her zamanki dinlenme miktarınızı alma yeteneğinizi bozabilir.

Yine, ortaya çıkan yorgunluğun bir veya daha fazla bebek beklediğiniz anlamına gelip gelmediğini kesin olarak bilmenin bir yolu yok. Kendinizi çok yorgun hissediyorsanız, yeterince dinlenmek için, yatma saatinizi erkene almak, mümkün olduğunda şekerleme yapmak ve dinlendirici bir uyku ortamı yaratmak da dahil olmak üzere elinizden geleni yapın.

3. Çoğul Gebelik Belirtileri 

Bazıları hamileliğin ilk haftalarında ortaya çıkan bu belirtiler şunlardır:

• Erken fetal hareket.
• Birden fazla bölgede fetal hareket.
• Fundal yükseklik gebelik yaşından büyüktür. Bebek yumruğu beklenenden daha büyük.
• Hızlı kilo almak.
• Yüksek düzeyde hCG, hamilelik hormonu veya fetüsün karaciğeri tarafından yapılan bir protein olan alfa-fetoprotein (AFP) sahibi olmak.
• Fetal Doppler'de birden fazla kalp atışı duymak.

4. İkizlere nasıl hamile kalınabilir?

İkiz olma şansınızı artıran durumlar şunlardır:

• Yaş: 35 yaşın üzerindeki kişilerin yumurtlama sırasında birden fazla yumurta bırakma olasılığı daha yüksektir.
• Aile geçmişi: Anne tarafınızda çift yumurta ikizi öyküsü varsa, ikizleri doğal olarak gebe bırakma şansınız vardır.
• Doğurganlık tedavileri: İkiz gebelik, in vitro fertilizasyon (IVF) gibi doğurganlık tedavisi gören kişilerde daha yaygındır.
• Obeziteye sahip olmak: Vücut kitle indeksi (VKİ) 30'dan yüksek olan kişilerin ikizleri gebe bırakma olasılığı daha yüksektir.
• Kişisel geçmiş: Önceki hamilelik sırasında ikizleri taşıdıysanız, tekrar ikizlere gebe kalma olasılığınız daha yüksektir.

5. Tüp Bebek Tedavisi Çoğul Gebelik Olasılığını Artırıyor

• Doğurganlık tedavileri ikiz olma olasılığını artırır mı?

Doğurganlık tedavileri ikiz gebeliğe yol açabilir:

• Her döngüde birden fazla yumurta salmanıza neden olan ilaçlar aldığınızda.
• Tüp Bebek (IVF)niz varsa ve birden fazla embriyonuz varsa.
• IVF'den sonra, implante edilmiş bir embriyo hamileliğin erken evrelerinde bölünürse.

İkizler için tam dönem hamilelik süreci ne kadardır? 

Tam süreli bir hamilelik 37 haftadır. İkiz gebelikler nadiren bu kadar uzun sürer ve tipik ikiz gebelik 35 ila 36 hafta sürer. Birçok insan doğuma daha erken başlar.

Erken doğum eylemini önlemek için çok az tedavi mevcuttur ve bunlar her zaman başarılı olmaz. Aktif doğum eylemine başladığınızda, doğumun ilerlemesini durdurmanın hiçbir yolu yoktur.

• İkiz gebelikte doğum öncesi bakımın farkı nedir?

İkiz gebeliklerde, hem hamile kişi hem de ikizler daha yüksek komplikasyon riskiyle karşı karşıyadır. İkiz gebeliklerde doğum öncesi kontroller daha sık yapılır, bu da sorunların daha erken aşamalarda tespit edilmesini mümkün kılar.

İkiz gebelikler yüksek risklidir çünkü birçok potansiyel komplikasyon vardır. Birçok kişi anne-fetal tıp uzmanlarından doğum öncesi bakım alır. Bu doğum uzmanları, yüksek riskli gebeliklerin komplikasyonlarını önleme, tespit etme ve bakım verme konusunda uzmanlaşmıştır.

6. İkiz Gebeliğin Riskleri 

İkiz gebeliklerle ne tür komplikasyonlar söz konusudur?

İkiz gebelikte olası komplikasyonları şunlardır:

• Anemi 
• Spina bifida dahil konjenital durumlar 
• Gebelik diyabeti.
• Hamilelik sırasında yüksek tansiyon (preeklampsi ).
• Rahim içi büyüme kısıtlaması (IUGR).
• Düşük amniyotik sıvı ( oligohidramnios ).
• Plasenta dekolmanı
• Erken doğum
• Çok fazla amniyotik sıvı ( polihidramnios ).
• İkizden ikize transfüzyon sendromu (rahimde yalnızca bir ikizin yeterli kan desteği aldığı durum.)

Prematüre ikizler, aşağıdakileri içerebilecek ek komplikasyonlar açısından risk altındadır:

• Beyin kanaması
• Apne dahil az gelişmiş akciğerlerden solunum sorunları.
• Sıcak kalma zorluğu.
• Beslenme sorunları.
• Düşük doğum ağırlığı.
• Görme sorunları ( prematüre retinopatisi ).

7. Üçüz Gebelik Nasıl Olur? 

Daha nadir olan, bir gebelikte 3 ya da daha fazla fetüsün oluşmasıdır. Bu gebeliklerdeki riskler, ikiz gebeliklerdekinden daha yüksektir. Tripletler (3 fetüs gebeliği) 10.000 doğumda 1 ancak görülmektedir. 3 ya da daha fazla fetüs, birden fazla yumurtanın döllenmesiyle, döllenmiş bir yumurtanın bölünmesiyle ya da her ikisinin de beraber gerçekleşmesiyle oluşabilir.

Bugün gebe kalınması için kullanılan ilaçların artmasıyla, çoğul gebeliklere daha sık rastlanmaktadır. Yumurtlamanın gerçekleşmesi için kullanılan ve yakın tıbbî takip altına alınan bu ilaçlar, kadının bir anda yumurtalıktan birden fazla yumurta salıverilmesine neden olabilmektedirler.

Aşağıdaki durumlar söz konusu ise çoğul gebelikten şüphelenin: 

- Kardeş ikizlerin bir ailede daha sık görülebilmesi.

- Rahmin daha hızlı büyümesi ve beklenenden daha geniş olması. 

- Birden fazla kalp atışı duyulması.

- Gebe kalmak için ilaç alınması.

- Gebeliğin ilk 3 ayında mide bulantısı ve kusmanın çok şiddetli olması.

- Önceki geçirdiğiniz gebeliklerde hissettiğinizden daha fazla fetüs hareketleri hissetmeniz.

- Eğer çoğul gebelikten şüpheleniyorsa, ultrason muayenesi yapılarak olay doğrulabilir. Çoğul gebelikte rahim çok fazla büyüdüğü için normal bir gebelikten daha fazla rahatsızlığa yol açar. Daha yüksek oranda komplikasyon riski taşımaktadır. Örneğin annesinin yüksek tansiyonu ve kasnılığa yakalanma ihtimali daha yüksektir. Erken doğum oranı da artmıştır.

- Çoğul gebeliklerin yarısına yakınında, gebeliğin dönemine göre fetüsler daha küçük olmaktadırlar. İkizlerde eşit büyüklükte olmama eğilimi bulunmaktadır. Bütün bu faktörler daha fazla gözlemlemeyi, yatak istirahatını ve erken doğum yaptırmayı gerektirebilir.

- Doğum sırasında özel bakıma ihtiyaç duyabilirsiniz. İkizlerden biri ya da her ikisi, sezaryanla doğuma ihtiyaç duyabilir. Eğer her iki bebekte de baş önce geliyorsa, vajen yoluyla doğum boyunca takip edilmelidir. Bir çocuk ya da yeni doğan uzmanı, bebekleri muayene etmelidir.

 
İkizler Nasıl Oluşur? Neden Bazten İkiz Çocuklar Birbirine Benzemez? 

Bazen bazı ikizlerin birbirlerinin neredeyse aynısı olduklarını bazılarının ise birbirlerine hiç benzemediklerini merak etmiş olabilirsiniz. Cevap, ikizlerin nasıl oluştuğunun anlaşılmasıyla ortaya çıkacaktır.

İkizlerin çoğu, kardeş ikizlerdir. Yani her bir ikiz ayrı birer sperm ve yumurtadan gelişir. Yumurtalıklar döllenmek üzere her ay genelde tek yumurta salıvermektedirler. Fakat bazen 2 ya da daha fazla yumurta salınabilir.

Kardeş ikizlerden her biri kendi amniotik boşluklarına ve plasentalarına sahiptir. (Bazen bu ikizler için, iki döllenmiş yumurtadan geliştiklerini belirtmek için, "çift yumurta ikizleri" adı da kullanılmaktadır.) Bu ikizlerin her biri, farklı yumurta ve spermlerin birleşmesiyle oluştuklarından, herhangi iki kız ya da erkek kardeşten daha fazla birbirlerine benzememektedirler. İkizler, aynı cinsiyette olabilecekleri gibi farklı da olabilirler.

Bazen bilinmeyen nedenlerle, gebeliğin erken döneminde döllenmiş yumurta bölünür ve iki ya da daha fazla fetüs olarak gelişir. Bu yolla oluşmuş fetüslere, eş yumurta ya da tek yumurta ikizleri adı verilir. Her biri kendi amnotik boşluklarında bulunurken, aynı plasentayı paylaşırlar. Başlangıçta aynı genetik yapıyı paylaştıkları için, bu ikizlerin cinsiyetleri, kan grupları, saç ve göz renkleri aynıdır. Bu ikizler o kadar birbirlerine benzerler ki anne ve babalan bile ayırmakta güçlük yaşayabilirler. Bazı anneler, ikizlerden birinin tırnağını boyayarak ayırmaya çalışmaktadırlar.

İkiz Bebek Bekliyorsanız Bunlara Dikkat! 

İkiz bebek bekliyorsanız, doğum öncesi kontrollere düzenli olarak gitmelisiniz. Böylece herhangi bir sorun çıkarsa erkenden fark edilebilir. İkiz gebelik vücudunuza, normal gebeliğe göre daha çok yük bindireceğinden yürüyüş ve duruşunuzda daha özenli olmalısınız. Sindirim güçlüğü ile ilgili sorunları önlemek için taze, doğal besinleri azar azar ama sık yemelisiniz.