Aşırı Stres Hamile Kalmaya Engel mi Oluyor? Stresin Doğurganlık Üzerinde Etkisi Sanılandan da Fazla

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 20.07.2010 - Güncelleme : 13.08.2022

Gebe kalamamak bir kadının hayatındaki en önemli streslerden biridir. Kadınlar genellikle denemeye başlayana ve zorluğunu anlayana kadar ne zaman çocuk isterse o zaman hamile kalabileceklerini düşünürler.

 Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Koray Elter stresin doğurganlık üzerindeki etkilerini anlattı.  

Stres Doğurganlığı Olumsuz Etkiliyor 

1. "Acaba Gebe Kalmış mıyımdır?" Endişesi... 

Gençliklerinde en ufak bir ilişki ile hamile kalabilecekleri endişesini duyarlar. Biz kadın doğumcular çok telefon alırız gençlerden: “Tam ilişki olmadı ama sürtündük, acaba gebe kalmış mıyımdır?” diye… Evlendiklerinde de ne zaman isterseler hamile kalabileceklerini zannederek zamanlarını geçirirler ve korunurlar.

2. "Hemen Hamile Kalabilecek miyim?" 

Benim, “Bu yaz çocuk yapmayı planlıyoruz” diyen çok arkadaşım vardır. Ben de onlara: “Siz bu yaz başlayın da bakalım bu yaz mı olur gelecek yaz mı görürüz” diye söylerim ve sebeplerini anlatırım. 

İşte bu beklentilerle yaşayan bir kadın korunmayı bırakıp da ilk denemesinden sonra adet görünce –ki %85 kadında bu gerçekleşir- üzülür ve “Acaba ne oluyor, gebe kalamayacak mıyım?” diye düşünmeye başlıyor.

Bu durum kadının psikolojisini olumsuz etkilediğinden, stres ve endişe içerisine girmesine neden olur. Planlarını daha bilinçli yapmaya, yumurtlamasını daha sıkı takip etmeye ve konuyu yakın çevresiyle de paylaşmaya başlar.

Stres ve Endişe Hamile Kalmak İsteyen Kadının Psikolojisini Olumsuz Etkiliyor 

3. "Zamanı Geldi, Bir Tık Yok mu?" Soruları Sizi Çileden Çıkarabilir 

Toplumumuzdaki aile ve toplum baskısı da buna eklendiğinde stres gittikçe artmaya başlamıştır. Hele bir de beraber yola çıktığı arkadaşlarından biri hamile kalırsa!.. Yakın arkadaşlar ve akrabalar, anneler ve babalar sormaya başlarlar:

“Zamanı geldi artık, bir tık yok mu?” diye. Bu durumda olan çiftlerden %85’i bir yıl içinde gebe kalırken %15’i gebe kalamaz ve doktor yardımına ihtiyaç duyar. Bu noktadan sonra gebe kalmak artık bir obsesyon –Türkçesi takıntıdır; ancak bu kelime argoyu çağrıştırdığından obsesyon kelimesini kullanacağım- olmuştur. 

Adet dönemleri de, öncesi ve sonrası ile stres ve endişenin en üst düzeye çıktığı dönemlerdir. Artık bu problem, kadının öncelikle kocasıyla ilişkisini ve sonra da işyerindeki ilişkilerini etkilemeye başlamıştır.

4. Çocuk İçin Seks Yapmak Stresli Hale Gelir 

Çocuk problemi yaşayan çiftlerde sebep, kadın ve erkek arasında eşit dağıldığı halde erkek bu konuda daha geride durmaktadır. Kadın bu problemi ve sorumluluğu daha erken kabullenir ve çözmek için daha fazla çaba sarf eder. Bu sorumluluk, stresi daha da artırır. Seks de artık stresli bir hal almıştır.

Çiftlerin ne zaman seks yapacağı doktorları tarafından belirlenen bir periyoda bağlanmıştır… Tedaviler, zaman ve para gerektirmektedir. İşten izin almak hele hele de bunun nedenini söylemek çok zordur.

Yumurtlama Takibinin Yarattığı Stres Gebe Kalmayı Zorlaştırıyor

Sıklıkla doktora gitme sebepleri belirtilmez veya başka sebepler söylenir. Ancak, tedavinin doğası gereği yumurtlama takibi için sık doktora gelen kadının her seferinde değişik sebepler de bulması zordur. Maalesef üremeye yardımcı tedaviler pahalı tedavilerdir. Bu da çift için stresi daha da artırmaktadır. 

5. Stres Vücudumuzdaki Tüm Sistemi Etkiler 

İnsanın strese verdiği cevap neredeyse tüm sistemini etkiler. Bu reaksiyona “döğüş veya kaç” reaksiyonu denmektedir. Bu deyiş eskilerde yırtıcı bir hayvanla karşılaşan atalarımızın önündeki iki seçeneği simgelemektedir. Vücudun verdiği fiziksel cevap benzer şekildedir.

Düşünün bir, rahat rahat araba kullanırken karşınıza bir anda bir geyik çıkıyor, bir anda dikkatiniz ve reaksiyonlarınız keskinleşiyor ve ona çarpmamak için elinizden geleni yapıyorsunuz. Kurtulduğunuzda da derin bir nefes alıyor ve tekrar rahat bir şekilde yolunuza devam ediyorsunuz.

Peki ya bir tane daha geyik çıkarsa ne yaparsınız? Bir tane daha? İşte o zaman bir daha rahat bir pozisyon alamazsınız ve müziği kapatırsınız; daha dikkatli ve stresli olarak yola devam edersiniz…

Çocuk problemi ile karşı karşıya kalan kadında da geyik yoktur; ama arka arkaya çıkan negatif gebelik testleri veya adetler vardır. Her bir adetle üzülür, bunu bir şekilde atlatır, yeniden umutlanır, tedaviye başlar, tekrar adet vb. gibi…

İşte bu kısır döngü bir süre sonra çekilmez bir hal almaya başladığından depresyona kadar varabilecek kötü sonuçlar doğurabilmektedir.

6. Üzüntü Bağışıklık Sistemini Olumsuz Etkiler 

Üzüntü ve stresin insan sağlığına etkileri bilinmektedir. Basit bir örnek vermek gerekirse: Uzmanlar kışın derbi maça giden iki takım seyircilerini 2 ay boyunca takip etmişler ve yenilen takımın seyircilerinin daha sık gripal enfeksiyonlara yakalandığını saptamışlar.

Üzüntü ve Stres Bağışıklık Sistemini Etkiliyor, Gebe Kalmayı Güçleştiriyor 

Üzüntü ve stres bağışıklık sistemimizi etkilemektedir. Hormonlarımızı etkilediği de bilinmektedir. Birinci derece akrabaları öldüğünde menopoza giren kişileri hepimiz duymuşuzdur.

Stres infertilite (çiftlerin bir yıllık düzenli, korunma olmaksızın cinsel birliktelikleri sonucu, gebelik oluşmaması ya da oluşan gebeliğin taşınamamasına denir) nedeni olabildiği gibi var olan infertilite de strese yol açarak infertilitenin şiddetini arttırabilmektedir. Dolayısıyla yumurta mı tavuktan tavuk mu yumurtadan sorusunun cevabı olarak her ikisi de stres ve infertilite ilişkisi için geçerlidir. 

7. Peki Ama Strese ve Endişeye Karşı Ne Yapmalıyız? 

Bunun için destek almak en akılcı yaklaşımdır. Temelde iki yaklaşım vardır: Bir, gevşemeyi sağlayan yöntemler (yoga, meditasyon gibi); iki, bir psikiyatristten profesyonel destek almak. Bunun yanında kişinin kendi başına da yapabileceği etkinlikler de vardır.

Herhalde bunlardan en başta gelenleri de kitap okumak, spor yapmak ve beslenmeye dikkat etmektir.