Miyomun Çapı Büyüdükçe Kısırlık Riski Artıyor

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 07.12.2013 - Güncelleme : 11.12.2024

Kadınlarda sıklıkla görülen miyomlar, rahim içinde bulunan iyi huylu  tümörler olarak tanımlanıyor. Genetik faktörler, aile öyküsü, erken adet görme ve obezite gibi etkenler  miyom oluşumuna neden olabiliyor.

Aşırı adet kanamasının ve ağrının miyomun en en sık gözlenen belirtilerinden olduğunu söyleyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Turgut Var, çoğu miyomun ise hiçbir belirti göstermediği uyarısında bulundu.

Rahimde yer alan miyomların kısırlığa yol açabildiğini belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Faruk Buyru ise, miyomun çapı ve sayısının da kısırlık gelişiminde etkili olduğunu söyledi.

 Miyomun Belirtilerine Dikkat!

1. Miyomun Belirtileri Neler?

Rahim duvarının düz kas hücrelerinden ve bağ dokusundan oluşan iyi huylu tümörler, miyom olarak adlandırılıyor. Çoğu zaman belirti vermeyen ve rahatsızlık yaratmayan bu tümörler, kadınların sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilecek şikayetlere yol açabiliyor. Yanı sıra miyomlar, yeri ve büyüklüklerine bağlı olarak hamile kalmayı da olumsuz etkileyebiliyor.

• Sırt ve Bacak Ağrısı Miyom Belirtileri Olabilir 

Miyomlar rahmin üstünde, rahim kas tabakasında veya rahmin içinde olabiliyor. Bulunduğu yere ve büyülüğe göre şikayetlerin değişebileceğini belirten Prof. Dr. Turgut Var, miyomların belirtilerini şu şekilde sıraladı:

• Adet kanamalarında artış veya uzama,
• Aşırı adet kanaması,
• Adet dönemi aralıklarında kısalma,
• Adet dışı kanama,
• Pelvik ağrı veya basınç hissi,
• İdrar yaparken zorluk veya sık idrara çıkma hissi,
• Kabızlık veya ishal,
• Karın şişkinliği,
• Sırt ağrısı veya bacaklarda ağrı.

• Miyom Gelişimini Ailevi Eğilim Gösteriyor 

Bir çeşit rahim tümörü olan miyomların östrojen hormonuna bağlı gelişir. Menopozdan sonra östrojen etkinliğinin azalmasıyla mevcut miyomların çoğunlukla küçülür. 

Anne veya ablasında miyom saptanan kadınlarda risk daha yüksek. Doğum yapmamış kadınlarda da miyom gelişimine sık rastlanmaktadır. Miyomların belirtileri, bulundukları yer ve büyüklüklerine göre değişiklik gösterir. 

Rahim içine yakın ve büyük olan miyomlar daha fazla şikayete neden olur. Küçük olsa bile rahim içine yakın miyomlar adet esnasında kanama miktarının artmasına, kanama süresinin uzamasına yol açar. Tam tersine rahim dışına doğru olan miyomlar ise daha az şikayete neden olur. Bu tür miyomlar büyüdükleri takdirde idrar kesesi, barsak gibi komşu organlara bası yapıp, sık idrar yapma ve dışkılama güçlükleri şeklinde belirti verebilir.

2. Miyomlar Gebe Kalmayı Engeller mi?

Uzmanlar uyarıyor: "Miyomlar Gebe Kalmayı Zorlaştırıyor; Düşük ve Erken Doğum Riskini Artırıyor!" 

Miyomların büyüklüklerinin çok değişkenlik gösterebilir. Birkaç milimetreden, 20-30 santimetreye kadar büyük miyomlara rastlanmaktadır. Şikayet ve belirtilerin miyomların yerleşim yerini yakından ilgilidir. Bazı miyomlar gebe kalmayı zorlaştırabileceği gibi, düşük ve erken doğum riskini de arttırabiliyor. 

Özellikle rahim içinde ve rahim duvarında yer alan miyomlar, kanamayla kısırlığa da yol açabilir. Miyom çapı büyüdükçe ve sayıları arttıkça kısırlığa yol açma riski de artar. Rahim içinde yer alan miyomlar küçük bile olsa daha fazla sorun yaratır. Miyomların yol açtığı en büyük problemler, kanama, gebe kalamama, çevre dokulara bası ve yoğun kanama sonucu ortaya çıkan kansızlıktır.

• Miyomlar, Hamile Kalmayı Zorlaştırıyor 

Miyom, genellikle kadınların 40'lı yaşlarında ortaya çıkıyor. Miyomların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birkaç faktörün miyomların oluşumunda rol oynadığını düşünülüyor.

Östrojen hormonunun, miyomların büyümesinde etkili olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Turgut Var: “Genetik faktörler, aile öyküsü, erken adet görme ve obezite gibi faktörler de miyom oluşumuna neden olabiliyor” diyerek sözlerine şöyle devam etti:

“Miyomlar yeri ve büyüklüklerine  bağlı olarak hamile kalmayı olumsuz etkileyebilir.  Ayrıca gebe hastalarda kanama, düşük ve erken doğum gibi problemlere neden olabilir.”

3. Miyomlar Kansere Dönüşür mü?

• "Miyomların Kötü Huylu Olma Olaslığı Binde 5'tir" 

Hızlı büyüyen, kan akımında farklılıklar olan miyomların kötü huylu olabileceğini dile getirdi. Doğurganlığını tamamlamış kadınlarda çok sayıda miyom olabilir, bunların teker teker çıkarılması ise kanama riski taşır. Bu tür ameliyatların kadının yaşamı açısından risk oluşturması halinde rahim alınmasını da gerektirebilir.

Prof. Dr. Turgut Var, halk arasından oldukça merak edilen bir konu olan ‘miyomun kansere dönüşüp dönüşmemesi’ ile ilgili de şu açıklamaları yaptı:  “Miyomlar, iyi huylu tümörlerdir ve kanserleşmezler. Ameliyat sonrası patolojisi sarkom (rahim kanseri) ise o baştan beri kanserdir ve sarkomlar nadir görülen tümörlerdir.”

• Miyomların Düzenli Kontrolü ve Takibi Önemli

Miyom tanısının, fiziksel muayene ve görüntüleme testleri ile konulabildiğini söyleyen Prof. Dr. Turgut Var, “Pelvik muayene yapılarak miyomların varlığı tespit edebiliyor. Rahimde ve pelvik bölgede sertlikler ve nodüller hissedilebiliyor. Ultrasonografi, miyomların boyutunu ve konumunu belirlemek için en sık kullanılan görüntüleme testi. Ayrıca, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) da teşhiste kullanılabiliyor. Miyomların çoğu hiçbir belirti vermez ve rahatsızlık yaratmaz. Bu hastalar 6 ay ara ile ultrason ile takip edilmelidir. Miyomlar kanama, pelvik ağrı ve bası bulguları yaparsa ve çok hızlı büyüyorsa mutlaka cerrahi tedaviye başvurulması gerekir.” diye konuştu.

4. Hangi Durumlarda Ameliyat Gerekebilir? 

• Her Miyomun Alınması Gerekir mi?

Her miyomun alınmasını şart değildir. Miyomların ilaçla tedavisi yoktur, fakat bazen kanamaların azaltılması için geçici olarak ilaçlar kullanılabilmektedir. Miyomda kesin çözümü ameliyattır. Ancak pek çok kadın, ameliyata gerek olmadan miyomlarıyla sorunsuz yaşamlarını sürdürebilir.  

• Ne Zaman Ameliyat Olmak Gerekir?

Kanama, gebe kalamama gibi şikayeti olanlarda ameliyat gerekebilir. Rahim içindeki miyomlar küçük olsa bile hem gebe kalamama, hem de yoğun kanamaya neden olmaları nedeniyle ameliyat gerektirir. Rahim duvarındaki miyomlar, 5 santimetreden büyükse veya çok sayıda olduğunda ameliyat düşünülebilir. Rahim dışında yer alan miyomlar, çok büyüdüğünde veya çevreye bası yaptığında ameliyat düşünülmelidir. 

Yakın zamanda miyomun kanlanmasını sağlayan damarın tıkanması gibi yeni tedavi seçenekleri ortaya çıktı. Özellikle ameliyat olmak istemeyen veya operasyonu sorunlu olabilecek hastalarda düşünülmesi gereken bir tedavi yöntemidir.

• Miyomların Tedavi Yöntemi, Büyüklüğüne ve Yerleşim Yerine Göre Belirleniyor 

Miyoma bağlı kanamalarda kanamayı kesmek ve azaltmak için hormonal tedaviler kullanıldığını aktaran Prof. Dr. Turgut Var, miyom tedavisi hakkında ise şunları kaydetti:

“Miyomun tedavisi  myomektomidir. Myomektomi açık ameliyat, laparoskopi (kapalı ameliyat) ve histeroskopi (histereskop adı verilen ince, ışıklı ve esnek tüp kullanılarak  rahmin iç duvarındaki miyomlar için uygulanan işlem) ile yapılabiliyor. Miyomun büyüklüğüne, sayısına ve yerleşim yerine göre bu yöntemlerden biri seçilebiliyor. Menopoza yakın dönemlerde histerektomi de uygulanabilir bir yöntem.”

SIKÇA SORULAN SORULAR

S.1. Hangi boyuttaki miyomlar kısırlığa neden olur?

Miyom boyutu ve konumu, miyomların doğurganlığı etkileyip etkilemeyeceğini belirler. Genellikle doğurganlığı azaltan miyom örnekleri arasında rahim boşluğunun içinde (submukozal) veya rahim duvarı içinde çok büyük (>6 cm çapında) (intramural) miyomlar bulunur. Miyomu olan kadınların çoğu kısır olmaz. 

S.2. Hangi boyuttaki miyomlar gebeliği etkiler?

Miyomlar 3 cm'den büyükse gebelik sırasında komplikasyon geliştirme riski artar. Ancak 10 cm'den büyük miyomları olan kadınların yaklaşık %70'i vajinal doğum yapabilir.

S.3. Miyom büyürse ne olur?

Bazı kadınlarda uterusun normal boyutunun 10 katına kadar büyümesine neden olan çok büyük miyomlar olabilir. Bu, bizim "toplu semptomlar" dediğimiz şeye neden olur. Örneğin, bir kadın uterusunun çok büyüdüğünü, hamileymiş gibi hissedebilir. Kabızlık veya artan idrara çıkma gibi, toplu boyutundan dolayı ilgili semptomlar yaşayabilir.