Gebelik Öncesi Tiroid Kontrolü Neden Önemli?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 19.11.2024

Hamilelik, bir kadının vücudunun büyük değişiklikler yaşadığı önemli bir süreçtir. Birçok hormon, bebeğin gelişimi ve büyümesine yardımcı olmak için birlikte çalışır. Anne karnındaki bebeğin gelişimine yardımcı olan önemli bir hormon grubudur tiroid hormonları.

Tiroid bezinin az çalışması olan hipotiroidi, gebeliği zorlaştırırken, çok çalışması anlamına gelen hipertiroidi ise erken doğuma hatta gebelik kayıplarına dahi yol açabilir. Gebelik planlayan anne adaylarının tiroid bezinin normal çalışmasının çok önemli olduğunu söyleyen Tiroid Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Serkan Teksöz gebelikte tiroidin nedenleri ve tedavisini anlattı. 

 Uzmanlar, gebelik planlayan anne adayları için tiroid bezinin normal çalışmasının çok önemli olduğuna dikkat çekiyor.

Gebelikte Hipertiroidi Erken Doğum Nedeni

1. Gebelikte Hipotiroidizmin Belirtileri 

• Hipertiroidi Hamilelikte Hangi Risklere Yol Açar?

Tiroid hormonları, hamileliğin ilk üç ayında beyin ve sinir sistemi gelişimi için hayati önem taşır. Bebek, plasenta aracılığıyla verilen hormonlara bağımlıdır. Fetüsün tiroid bezi, tiroid hormonlarını yaklaşık 12. haftada üretmeye başlar.

Ancak tiroid bezi düzgün çalışmıyorsa, hipotiroidizm olarak bilinen bir duruma yol açabilir. Bu nedenle hipotiroidizmin belirtileri arasında yorgunluk, kilo alımı ve kabızlık dikkat çeker. 

Ayrıca tiroid hormonlarının eksikliği düşük, doğuştan sakatlık ve erken doğum gibi sorunlara da yol açabiliyor. Hem normal gebelikte hem de tiroid gebelikte ortaya çıkan tiroid hormon seviyelerinin yüksek olması ve diğer belirtiler nedeniyle, tiroid sorunlarının gebelik sırasında teşhis edilmesi daha zor olabilir. 

Bazı hipotiroidi belirtileri daha belirgindir ve doktorunuzun sizi tiroid bozuklukları açısından muayene etmesine neden olur.  Birinci üç aylık dönemde ilk defa ortaya çıkabileceği gibi, hasta olduğu bilinen bir kadında bu süreçte şiddetlenebilir.

Hipertiroidiyle ilişkili klasik belirtilerin yanı sıra, annede hipertiroidinin yetersiz tedavi edilmesi erken doğum ve preeklampsi denilen ciddi bir komplikasyonla sonuçlanabilir.

Uzmanına sorduk: "Hipertiroidi hamilelikte hangi risklere yol açar?

Ayrıca, gebelik sürecinde aktif Graves hastalığı olan kadınlar, tiroid fırtınası olarak bilinen çok ağır bir hipertiroidi formunun gelişmesi açısından daha yüksek bir risk altındadır. Graves hastalığı genellikle üçüncü üç aylık dönemde iyileşme gösterir ancak doğumdan sonraki dönemde kötüleşebilir.

Hamilelikte Hipertiroidi Bebekte ve Annede Hangi Risklere Yol Açar? 

2. Gebelikte Hipertiroidi Bebekte Hangi Risklere Yol Açar? 

Kontrolsüz maternal hipertiroidi: Annede kontrolsüz hipertiroidi; fetal taşikardi (hızlı kalp atımı), gebelik haftasına göre küçük bebekler, prematüre, ölü doğum ve olası doğumsal kusurlarla ilişkilendirilmiştir. 

Aşırı yüksek tiroid stimulan immunglobulin (TSI) düzeyleri: Tiroid stimulan immunglobulin (TSI) olarak adlandırılan tiroid bezini uyaran antikorların üretimi nedeniyle meydana gelen otoimmun bir bozukluktur. Bu antikorlar plasentadan geçer ve bebeğin tiroidiyle etkileşir. Nadiren de olsa annede yüksek TSI düzeyleri fetal veya yeni doğan hipertiroidisine neden olabilir.

Bu durum, yalnızca annenin TSI düzeyleri çok yüksek olduğunda meydana gelir. Graves hastalığı olan annelerde TSI ölçümleri sıklıkla üçüncü üç aylık dönemde yapılır. 

Anti-tiroid ilaç tedavisi: Hipertiroidi tedavisinde kullanılan anti-tiroid ilaçlar plasentadan geçer, bebeğin tiroid fonksiyonlarına zarar verebilir ve fetal guatra neden olabilir. Gebeliğin ilk üç ayında kullanılması önerilmez.

Hamilelikte Tiroid Tedavisi 

3. Hipertiroidi Olan Hamilelere Nasıl Bir Tedavi Uygulanır?

Hafif hipertiroidi anne ve bebek iyi olduğu sürece, genellikle tedavisiz olarak yakından izlenir. Tedavi gerektirecek kadar ağır olduğu durumlarda, tercih edilen tedavi anti-tiroid ilaçlardır.

Tedavinin hedefi; anti-tiroid ilacın en az dozuyla, annenin serbest T3 ve serbest T4 düzeylerini yüksek-normal aralıkta tutmaktır. Annede hipotiroidi gelişiminden de kaçınılmalı ve yakından izlenmelidir.

- Anti-tiroid ilaç kullanımının uygun olmadığı hastalarda cerrahi kabul edilebilir bir alternatiftir. Tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması gebe hastalarda, hem cerrahinin hem de anestezinin anne ve bebeğe risk oluşturması dolayısıyla nadiren önerilir. 

- Radyoaktif iyot, plasentadan geçerek bebeğin tiroid bezi tarafından tutulduğu için gebelikte kullanımı yasaktır. Bu bezin zarar görmesine neden olabilir ve kalıcı hipotiroidiyle sonuçlanabilir. 

- Beta blokerler gebelikte, hipertiroidiye bağlı çarpıntı ve titremelerin tedavisinde kullanılabilir. Bu ilaçların uzun süre kullanımıyla fetal büyümenin bozulmasını ilişkilendiren bildiriler dolayısıyla, bu ilaçlar idareli kullanılmalıdır. Bu ilaçlar, hipertiroidi anti-tiroid ilaçlarla kontrol altına alınana kadar kullanılır.

SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

S.1. Hamilelikte hipertiroidi bebeğe zarar verir mi?

Hipertiroidi bebekte hangi risklere yol açar? Kontrolsüz maternal hipertiroidi: Annede kontrolsüz hipertiroidi; fetal taşikardi (hızlı kalp atımı), gebelik haftasına göre küçük bebekler, prematüre, ölü doğum ve olası doğumsal kusurlarla ilişkilendirilmiştir.

S.2. Hipertiroidi gebeliğe engel mi?

Tiroid bezinin fazla çalışması yani hipertiroidizm ya da az çalışması yani hipotiroidizm halinde üreme hormonlarının da dengesi bozulabilir. Bu duruma bağlı olarak düzensiz adetler, yumurtlama bozuklukları, gebe kalamama ya da tekrarlayan düşükler gibi bazı üreme sorunları izlenebilir.

S.3. Hamilelikte guatr zararları nelerdir?

Hamilelerde tiroid hormonları aşırı düzeyde üretilirse bu duruma zehirli guatr (hipertiroidizm) diyoruz. Bu hastalık hamileliğin erken döneminde ortaya çıkarsa bebeğin anne karnında ölümü ve düşük görülebilir. Eğer hastalık hamileliğin son aylarında ortaya çıkarsa annenin hayatı bebekten daha fazla tehlikeye girer.