Anne Babaların Sık Karşılaştığı Sorun: Suçunu Kabul Etmeyen Çocuk İçin Ne Yapmalı?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 02.06.2022 - Güncelleme : 23.05.2024
Pek çok çocuk başkalarının önünde yetersiz gözükmek istemez. Hataları yüzünden alaya alınmak, eleştirilmek ve cezalandırılmak da istemez kuşkusuz. Bu nedenle de başkalarını suçlamaya ve kendi yaptıklarının sorumluluğunu başkalarına yüklemeye kalkışır.
Anne baba olarak çocuğunuzun sürekli davranışlarının sonuçlarını başkalarına yüklemesini nasıl önleyeceğinizi, böyle bir durumda nasıl tavır sergileyeceğinizi bilemiyorsanız Yazar Ayşe Bilge Dicleli’nin “Pencereni Aç” adlı kitabındaki önerilerini deneyebilirsiniz. Suçunu kabul etmeyen çocuk için ne yapmalı? sorusunun cevabını inceleyelim.
Anne babalar suçunu kabul etmeyen çocuk için ne yapmalı? Nasıl davranmalı?
İçindekiler: Suçunu Kabul Etmeyen Çocuk ile Baş Etme
1. Açık Açık Kabul Etmediğinizi Belirtin
Eğer çocuğunuz yaptığınız bir hatadan sonra suçunu kabul etmiyor, suçu başkalarına atıyorsa, bunu kabul etmediğinizi ona açıkça ifade edin: “Senin bu söylediğin gerçeği yansıtmıyor. Vazoyu sen kırdın.” Ona açık sözlü davranırsanız, çocuğu kendi kendini kandırmaktan kurtarmış olursunuz. Çünkü bir süre sonra kendisinin hiçbir şey yapmadığına kendisi de inanabilir.
2. Yalan Söylemesine İzin Vermeyin
Çocuklarınızı yalan söylemeye yönlendirmeyin. Onların yanlış bir şey yapmadıklarından şüpheleniyorsanız, bir şekilde bu yaptıklarını düzeltmelerini ya da tamir etmelerini sağlayın. Örneğin evin duvarlarını boyamışlarsa, ellerine bir kova ve birer bez verin: “Haydi bakalım, duvar temizleme yarışı başlıyor!”
Suçunu Kabul Etmeyen Çocuk İçin Ne Yapmalı? Nasıl Davranmalı?
Bu arada çocukları ağır bir şekilde suçlamamayı gayret edin. Davranışlarını düzeltecek ve çocuğu yüreklendirecek çözümler bulmaya çalışın.
Suçu başkasına atmaktan kaçınmak için ihtiyaç duydukları iç diyaloğu geliştirmeleri için çocuklarınıza yardım edin. Sorular sormak bunun için mükemmel bir yöntemdir: “Arda’ya bu hafta gazete ve ekmeği alma işini devralacağına söz vermemiş miydin? Bugün gazete ve ekmek alınmadığı için onu suçlamaya seni iten ne oldu?” “Başka biri haksız yere seni suçladığında ne hissediyorsun?” “Olanları düzeltmek için ne yapabilirsin?”
4. Kendi Hatalarınızı Kabul Edin
Çocuğun hata yapabileceğini, ancak hata yaptığında suçu üzerine atacak birini bulmak yerine hemen bir çözüm aramaya odaklanması gerektiğini anlamasını sağlayın. Kendi hatalarınızı ve başarısızlıklarınızı çocuklarınızın önünde rahatça kabul edin Siz kendi hareketlerinizin sorumluluğunu üstlenmezseniz, çocuklarını bu şekilde yetiştirmeniz mümkün değildir. Bu davranışınız iç diyalog yoluyla kendilerini hatları konusunda daha az huzursuz hissetmelerine yardım eder.
Çocuklarınızın sorumluluk bilinci gösterdiği durumlara dikkat çekin:” Ayça, eminim hatanı anladığın ve düzeltmek için bir yol bulduğun için kendinle gurur duyuyorsundur. Bunu yapabilen fazla yetişkin tanımıyorum.” (Ne yazık ki bu doğdur.)
Suçunu Kabul Etmeyen Çocuk İçin Ne Yapmalı?
Sorumluluk Sahibi Çocuk Yetiştirmek İçin Ne Yapmalı?
Çocuklarınıza yaşlarına uygun, sorumlu tutabilecekleri görevler verin. Eğer başarısız olurlarsa, sonuca rağmen bu yolda yaptıkları olumlu faaliyetlere işaret edin, hatalarını düzeltmeleri için onlara rehberlik edin ve denemeye devam etmeleri için onları cesaretlendirin. Yenilgilerinin ardından toparlanmayı öğrenen çocuklar genellikle son derece sorumluluk sahibi bireyler olur.
Rehber Olun
Raising Accountable Kids kitabının yazarlarından John G. Miller ise çocuklara başkasını suçlamamayı öğretmek için her çocuğa ikinci, üçüncü, hatta dördüncü bir şans verilmesi gerektiğini söylüyor.
6. Kendi Kararlarınızı Anlatın
Yetişkinler her gün milyonlarca seçim yapar: Erken kalkmalı mıyım yoksa ertelemeli miyim? Telefonuma cevap vermeli miyim yoksa sesli mesaj mı göndermeliyim? Bu ayakkabıları almalı mıyım yoksa indirime girene kadar beklemeli miyim? gibi... Ancak bunlar kafamızın içinde gerçekleştiği için, çocuklarımız bu küçük kararlarımızın farkına varamazlar. Ve bu aslında nasıl iyi seçimler yapacağımızı modellemiyoruz demektir.
Eğer onlara bazı şeyleri neden yaptığınızı açıklarsak çocuğunuzun düşünce sürecinizi özümsemesine izin vermiş oluruz.
7. Çocuğunuzun Arkasını Toplamayın
Çocuğumuzun ödevlerini evde unuttuğunda fark ettiğimizde hemen okula götürüyoruz. Odasını toplamayı ihmal ettiklerinde genellikle biz toplarız
Salıncağa kimin bineceğği konusunda parkta bir arkadaşıyla tartıştığında hemen "sıra alma" stratejisiyle müdahale ederiz.
Bunların hepsi biz anne babaların iyi niyetinden hareketle yaptığı şeyler. Evet, ama uzmanlara görev bu davranışlar harika bir ebeveynlik göstergesi değil!
Sürekli Başkalarını Suçlayan Çocuğa Nasıl Davranmalı?
Suçunu kabul etmeyen, sürekli başkalarını suçlayan çocuklara nasıl davranılması gerektiği konusunda uzmanlar; çocuğunuzun hatalarını sürekli düzeltir ve sorunlarını siz çözerseniz, çocukların bunu nasıl yapacaklarını asla öğreneyeceklerini söylüyor. Arada bir çocukların "bu sorunları yaşamaları" ve sonuçlarına katlanmaları gerekir. Bu onların hata yapmanın dünyanın sonu olmadığını ve bunları nasıl düzeltebileceklerini çok daha iyi anlamalarını sağlar.
Suçunu Kabul Etmeyen Çocuk İçin Ne Yapmalı?
8. Gerektiğinde "Benim Hatam" Deyin
Çocukları Etkileyen İki Kelime: “Benim Hatam”
İki basit kelime sizi olumsuz bir rol modelden olumlu bir modele dönüştürebilir: "Benim hatam."
Onları yüzme kursundan almakta geç mi kaldınız? Yanıt çok basit: "Benim hatam."
İstedikleri kırtasiye malzemelerini almayı mı unuttunuz? Yanıt çok basit: "Benim hatam."
Suçunu kabul etmeyen, bir hata yaptığında sürekli başkalarını suçlayan çocuklara nasıl davranılması gerektiğini anlattığı “İnatlaşmadan Ebevyenlik” kitabının yazarı, Aile Terapisti Susan Stiffelman, anne babalara "benim hatam", "özür dilerim" gibi sorumluluğu kabul ettiğinizi gösteren kelimelerin gücünden yararlanmalarını tavsiye ediyor. Stiffelman kitabında anne babalara bu kelimeleri kullanırken herhangi bir niteleyici eklemeden kullanmaları tüyosunu veriyor.
Püf Noktası: Burada kastedilen "Sinirlerime hakim olamadım, sana bağırmam benim hatamdı ama sen beni dinlemedin" gibi yani tam olarak kendini sorumlu tutmak değil…
Stiffelman, cümleye "'ama'yı dahil etmenin başka birini ima edebileceğinden ve çocuklarınıza suçu nasıl aktaracakları konusunda bir şablon verebileceğinden dikkatli olunması gerektiğini söylüyor.
