Küçük Bir Çocukken Başlayan Karşı Gelme Bozukluğu Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 10.05.2022 - Güncelleme : 28.07.2022
Henüz küçük bir çocukken başlayan karşı gelme bozukluğu sorunu küçük yaşlarda çözülmediğinde, ergenlik döneminde sorun daha da büyük bir halde anne babaların karşısına çıkıyor.
Kendine söyleneni yapmaması, yapmak zorunda kaldığı işi söylene söylene yapması, çevresindeki kişilerle ilişkilerinde sorunlar yaşaması, öfke ve ağlama nöbetleri…
Çocuklarda görülen bu her şeye karşı gelme tutumunun bir zihinsel sağlık sorunu olabileceğini biliyor muydunuz? Psikolojide karşıt gelme bozukluğu olarak ifade edilen bu sorunu ne zaman ciddiye almalıyız?
Uzmanlar, özellikle büyüme çağında duygu durum veya anksiyete bozuklukları, davranış bozukluğu, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) yaşayan çocuklarda bu soruna daha sık rastlandığını söylüyor.
Kız çocuklarına oranla erkek çocuklarında daha sık görülen karşı gelme bozukluğu 2 yaşından itibaren başlayabildiği gibi genellikle kendisi ergenlik döneminde göstermeye başlıyor.
Küçük Bir Çocukken Başlayan Karşı Gelme Bozukluğu Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
Anne Babasına Sürekli Karşı Gelen Çocuğa Nasıl Davranmalı?
Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü ile çocuklarda sıkça görülen karşıt olma karşıt gelme bozukluğunun belirtilerini ve tedavisini konuştuk.
Karşı gelme bozukluğunda çocuklardaki inatlaşma belli ölçülerde kabul edilebilir bir durumdur fakat bunun patolojik inat ile karıştırılmaması gerekiyor. Karşı gelme bozukluğu, patolojik inatlaşmanın en önemli belirtisi dikkat eksikliği, çok kolay ağlama ve saldırganlıktır.
Ve maalesef zamanında müdahale edilmezse özellikle ergenlik döneminde daha büyük sorunlara yol açabiliyor her şeye karşı gelme problemi...
Çocuklarda ve gençlerde görülen semptomların çoğu, zaman zaman bu sorunu olmayan diğer çocuklarda da görülebilmekte tabi. Karşıt gelme bozukluğu teşhisi için bu davranışların sürekli ve en az 6 ay devam etmesi gerekiyor.
Çocuğum Neden Sürekli Öfke Nöbetleri Geçiriyor?
Araştırmacılar bu duruma neyin sebep olduğunu konusunda 2 teori üzerinde duruyor. Biri, gelişim teorisi diğeri ise öğrenme teorisi. Gelişim teorisine göre çocuk henüz yeni yeni yürümeye başladığı dönemlerde duygusal bağ kurduğu kişiden bağımsız olmayı öğrenmekte zorluk çekmiş olabilmesidir.
Öğrenme teorisine göre ise çocuğu yetiştiren kişinin tutumlarındaki olumsuz pekiştirme yöntemlerinin bu duruma sebep olabilmesidir.
Çocuk Neden Sürekli Her Şeye "Hayır" Der?
Bazen farkında olmadan anne baba olarak çocuğumuzda istemediğimiz bir davranışını pekiştirebileceğimizi biliyor muydunuz? Çocuk yaptığı her şey için ödül alırsa yapmadığı zaman bir şey almıyorsa kendiliğinden bir sey yapmak istemez. Bazı durumlarda da aile farkına varmadan çocukta istemediği davranışı pekiştiriyor.
Çocuk kendiliğinden bir şey yapmayı bırakıyor ve tersine davranıyor aile istenmedik davranışı yapmaması için ödüllendiriyor. Bu durum istenmedik davranışı pekiştiriyor (negatif pekiştirme kullanımı).
Negatif pekiştirme kullanımı çocuklarda davranış bozukluğu yaratabilmekte bu da ileri yaşlarda çocukta her şeye karşı gelme sorununa sebebiyet verebilmektedir.
2. Karşı Gelme Sorununun Belirtileri Nelerdir?
• Sık sık öfke nöbetleri geçirmek
• Büyüklerle sık sık tartışmak
• Bir yetişkinin istediğini yapmayı reddetmek
• Her zaman kuralları sorgular ve kurallara uymayı reddeder.
• Yetişkinler de dahil olmak üzere başkalarını kızdıracak veya üzecek şeyler yapmak
• Kendi yanlış davranışları veya hataları için başkalarını suçlamak
• Başkaları tarafından kolayca sinirlenmek
• Genellikle kızgın bir tavır sergilemek
• Sert veya kaba konuşmak
• İntikam alma isteği
Anne ve babanın tutum değişikliğinin çocuğu da etkilediğini söyleyen Psikolog İnci Nur Ülkü çocuğun sık sık sinirlenmesinin, aile kurallarına karşı gelmesinin ve iletişimde bulunduğu kişilere karşı uyumsuz davranışlar sergilemesinin düzülebilmesinde aileye önemli görevler düştüğünü de belirtiyor:
3. Çocuklarda Karşıt Gelme Sorunu Nasıl Çözülür?
Çocukların gelişim evrelerinde karşıt gelme gibi davranış sorunları ile karşılaşılabilir. 2 yaş ve ergenlik döneminde benzer davranışlar gelişimsel özellikler olarak görülebilir.
Karşıt olma, karşıt gelme bozukluğu küçük çocuklarda ve ergenlerde görülebilen bir davranış bozukluğudur. Eğer çocuğumuzun bu davranışının düzelmesini istiyorsak, önce anne babalar olarak çocuğumuzla olan ilişkimizdeki tutumlarımızı gözden geçirmemiz çok mühim.
Karşıt olma, karşıt gelme bozukluğu teşhisi konulan çocuklarda, bu durum sürekli ve en az 6 ay devam etmesi gerekir. Bu durum çocuğun yaşamını ve çevresindeki kişilerle ilişkisini olumsuz etkiler. Bu çocuklarda öfke nöbetleri görülebilir. Kendilerine söyleneni yapmamak için direnebilirler. Yapmak zorunda kaldıklarında ise söylenerek yapabilirler.
Küçük Bir Çocukken Başlayan Karşı Gelme Bozukluğu Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
“Çocuğumda Karşı Gelme Sorununu Önlemeye Nasıl Yardımcı Olabilirim?”
Çocuk ve ergenlerde zaman zaman bu tür davranışların gözlemlenebilmekte; bazı psikolojik yaklaşımlar bozukluğu önlemede bizlere yardımcı olabiliyor.
Küçük çocuklara sosyal becerileri ve öfkeyle nasıl başa çıkacaklarını öğreten terapiler mevcut.
Gençler için konuşma terapisi (psikoterapi), sosyal becerileri öğrenmek ve okul ödevlerinde yardım almak, sorunlu davranışları azaltmaya yardımcı olabilir. Okul temelli programlar, arkadaşlarıyla sorunlarını durdurmaya ve gençler arasındaki ilişkileri geliştirmeye de yardımcı olabilir.
Karşıt olma karşıt gelme bozukluğunun tedavisinde ailenin rolü önemli. Ebeveyn için eğitim programları da önemlidir. Bu programlar, ebeveynlere çocuklarının davranışlarını nasıl yöneteceklerini öğretir.
Bu eğitimlerde ebeveynler, olumlu pekiştirme yöntemlerini ve ayrıca çocuklarını nasıl disipline edeceklerini öğrenirler. Anne ve baba ile iş birliği yapmak gerekir. Anne ve babaya tutumları konusunda eğitim verilmelidir. Onların tutumlarını değiştirmesi, çocuğun da tutumlarının değiştirmesine sebep olacaktır.
5.Her Şeye Karşı Gelen Çocuğa Nasıl Davranılmalı?
Çocuğum Neden Her Şeye Karşı Geliyor? Çocuğum Neden Öfkeli?
Böyle durumlarda ebeveynler olarak sakin kalmak, onların duygularını anlamaya çalışmak çok önemli. Öfke anında konuşulan sözler genellikle asıl söylemek istedikleriniz değildir. Kendinize biraz zaman verin.
Yoğun duygular içerisindeyken çocukla uzun cümleler kurmak yerine kısa ve net cümleler kurulabilir. Duyguları yansıtılabilir. “Şuan üzgünsün, sana nasıl yardımcı olabilirim?”
Ben dili ile iletişim kurun. Diyelim ki bir şey anlatırken, çocuğunuz telefonuna bakıyor. Size bakmadığı ve dinlemediği için sinirlendiniz. Ona “Hep böyle yapıyorsun, hiç dinlemiyorsun.” dediğinizde iletişim bozulabilir. Oysa “Ben bir şeyler anlatırken, telefonla ilgilenilmesinden rahatsız oluyorum.” dediğinizde rahatsız olunan davranışı tanımlamış ve kendi duygunuzu söylemiş olursunuz.
Kurallarınızda net olun. Sözleriniz davranışlarınızla desteklenirse çocuklar, kurallar hakkında net mesaj alırlar. Çocuklara sınır koyarken nedenlerini iyi açıklamak gerekir.
Çocuklarla bağ kurun. Zihniniz başka yerdeyken onunla oynamaya çalışırken çocuklar bunu hemen hissederler. Sizin orada olmadığınızı, zihninizin başka yerde olduğunu fark ederler. Çocuğunuzla zaman geçirirken tüm dikkatinizi ona verin. Dikkatinizi başka şeylerle bölmeyin.
Onları dinleyip, fikirlerini sorun ve fikirlerine saygı duyun.
• Olumluya odaklanın. Başarılarını, olumlu davranışlarını görün ki sadece olumsuz davranışlar yaptığında dikkatinizi çektiğini zannetmesin. Devam etmesini istediğiniz davranışlara daha fazla ilgi gösterin.
Anne baba olarak tutumları değiştirmenize rağmen çocuğunuzda karşıt gelme karşıt olma davranışları devam ediyorsa, sizin söylediklerinizi duymazdan geliyorsa, kurallara uymuyorsa, saldırgan davranışlar sergiliyorsa ve çevresi ile olan yaşamını olumsuz yönde etkiliyorsa psikolojik destek için bir uzmana başvurabilirsiniz.
Karşıt Gelme Bozukluğu, Öfkeli Çocuk, Sinirli Çocuk, Çocuğa Ceza Vermek, Her Şeye Ağlayan Çocuk
