Çocuğunuzun “Benimle Oyna” İstekleri Karşısında Neler Yapabilirsiniz?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 09.11.2011 - Güncelleme : 22.08.2024

Kendi başlarına zaman geçiremeyen ya da oyalanamayan çocuklar, evden çalışmak ya da sıkça evde zaman geçirmekte olan anne babaları kimi zaman zorlayabilir.  Özellikle de tek çocuklar ya da kardeşleriyle aralarında yaş farkı fazla olanlar, yalnız başına zaman geçirmekte zorlanabilirler. 

Çoğu çocuk oyun oynarken sürekli bir oyun arkadaşına ihtiyaç duyabilir. Ve çoğu zaman anne babaları onlar için hem ideal hem de genellikle kolayca ulaşılabilir oyun arkadaşlarıdır.

Eğer siz de “Ne zaman bilgisayarın başına otursam, gazeteleri okumak istemesem, çocuğum onunla birlikte oyun oynamamı istiyor. Onun kendi  kendine oynamasını nasıl sağlayabilirim?” diyen anne babalardansanız, uzman pedagogların ebeveynlere  aşama aşama nasıl çocukların kendi başına oyun oynayabileceğini öğrettiği bu önerileri mutlaka okuyun. 

Eğer siz de çocuğunuzun kendi kendine oyun oynamamasından şikayet ediyorsanız bu uzman tavsiyelerini deneyebilirsiniz. 

Kendi Başına Oyun Oynayamayan Çocuklar

1. Kendi Kendisinin İyi Bir Oyun Arkadaşı Olmasını Sağlayın 

Çocuğunuzla birlikte oyun oynamanız, onun gelişimi ve sizin ilişkiniz açısından önemli ve aynı zamanda rahatlatıcı, geliştirici ve tamamlayıcı olsa da kendinizi onunla birlikte olmaya ve saate bağlı kalmaya mecbur hissetmeyin.

Sizin ve çocuğunuzun iyiliği için onun yalnız başına oyun oynaması ve sizin de evler yapmaktan ve onun çay partilerini düzenlemekten başka yapmanız gereken işler olduğunu anlaması gerekmektedir.

Sizin kendi başınıza çalışmanızı ve bundan zevk aldığınızı o da kendi başına bir şeyler yapmanın eğlenceli olduğunu fark edecektir. Kendi başına zaman geçirerek kendi kendisinin de “iyi bir oyun arkadaşı” olduğunu görmesi, kendisini daha iyi hissetmesini sağlayacaktır. Ona bunu nasıl yapacağınızı gösterin.

Çocuğunuza Kendi Kendine Oynamayı Öğretin 

2. Kendi Oyuncaklarıyla Ona Ders Verin

Genellikle çocuklar oyun oynamayı bilerek doğarlanmış gibi düşünürüz. Fakat aslında çocukların genellikle bir oyuncağı nasıl kullanacakları konusunda –üst üste dizdikleri blokların yuvarlanmadan nasıl duracağı, bir üçgen parçasının yerine nasıl yerleştirileceği ya da bir yap-boza nasıl başlanacağı- yardıma ihtiyaçları vardır.

Kendi oyuncaklarıyla nasıl oynayacağı konusunda onu yönlendirmeye ne kadar çok zaman ayırırsanız, kendi kendine oynamayı o kadar çabuk başarabilir. 

• Ona Kendi Kendisiyle Nasıl Vakit Geçirebileceğini Anlatın

Kendi kendisine vakit geçirmesini istediğiniz zamanlar harekete geçmesini sağlayın ve siz kendi işinizi yaparken onun da bunu yapabileceğini söyleyin. Elbette yardıma ihtiyacı olduğu zaman ulaşılabilir olun.

• Ona Eşlik Etmeniz Gerekli

Çocuğunuz yalnız kalmaktansa sizin yanınızdayken kendi kendine oynamaktan daha çok memnun olacaktır. Onunla birlikte yatağa uzanın, kendiniz kitap okurken ona da birkaç tane verin ve “Ben şimdi kendi kitabımı okuyacağım, sen de seninkilere bakabilirsin” deyin. Siz uzun zamandır yazmayı planladığınız mektuplarınızı yazarken onu da pastel boyalar ve kağıtlarıyla birlikte mutfak masasında yanınınıza oturtun.

Siz bahçede zararlı ayrık otlarını temizlerken ona da toprakta oynaması için plastik bir kürek verin (fakat çiçekleri ya da toprağı yemesine izin vermeyin.)

3. Başka Oyun Arkadaşları Sağlayın

Eğer çocuğunuz doğuştan başkalarıyla oyun oynamaya yatkınsa oyun günleri düzenleyin, oyun gruplarına katılın ve oyun sahasını düzenli olarak ziyaret edin. Böylece akran oyun arkadaşlarına alışacaktır. 

• Bazı Haklar İsteyin...

Her zaman bir şeyler isteyen çocukları olan anne babaların kendileri için de bir iki şey istemeye hakları vardır.  E-maillerinize ya da faturalarınıza göz atmak, bir teşekkür notu yazmak, çamaşır yıkamak ya da akşam yemeğini pişirmek, bir gazete veya kitap okumak (bu çocuğunuza da iyi bir örnek olur) sizin de hakkınızdır.

Her zaman çocuğunuzun isteklerinin kendinizinkilerin önüne geçmesine izin verirseniz her istediği zaman her istediğini yapabileceğini sanan, bencil bir çocuk sahibi olursunuz. 

Kendi isteklerinizi de yerine getirin, sonunda çocuğunuz sizin de bazı haklarınız olduğunu kabul ederek başkalarının haklarına saygı göstermek konusunda önemli bir adım atacaktır.

• Fakat Gerçekçi Olun...

Şimdi yüzleşin. Çocuk sahibi olmadan önce yapmaktan hoşlandığınız şeylerden bazıları (ihtiyacınız oluduğu zaman rahatlık, serbestlik, huzur, sükunet) artık çok yabancı gelmiyor mu? Ara sıra bazı özel zamanlarınızın olmasını beklemeniz anlaşılabilir, ancak ne yazık ki oyunun bu bölümünde istediğiniz zaman buna sahip olmanız mümkün değildir.

4. Zamanınızı Yalnız Ayarlayın

Arkadaşlarınızla sohbet etmeniz, önemli bir telefon görüşmesi yapmanız ya da çocuğunuzun  size eşlik edemeyeceği ev işlerinizle ilgilenmeniz gerekiyorsa ihtiyacınız olduğu kadar zamanı çalar saatle ayarlayın ve çalmasını beklerken çocuğunuzun saati izlemesini sağlayın.

Meşgul olduğunuz sürece saatin tıkırtılarını izlemek sadece onu oyalamakla kalmaz, aynı zamanda bir nebze olsun sizi kontrol edebilmesini sağlar; bu da onun en fazla istediği şeydir. Alarm çaldığı zaman ilginizi tekrar ona verebileceğinizden emin olun.  

• Sabırlı Olun

Bir çocuğa kendi kendine  oynayabilmesini öğretmek yavaş bir süreçtir. Yalnız başına beş dakika geçirmesini sağlamak bile bir gelişme olarak kabul edilmelidir. Ve bu da bağımsızlığa giden önemli bir adımdır.

SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

S.1. Çocuklar neden tek başına oynamıyor?

Korkular, anne ile bağımlı kurulan ilişki, bakıcı ve oyun oynayan anne baba ile birlikte çocuğun kendini sakinleştirememesi, oyuna odaklanma sorunsalları, ekran bağımlılıkları vb. pek çok sebebe dayanan sorun ile çocuğunuzun tek başına oyun oynama alışkanlığı geliştirememiş olabilir.

S.2. Çocuk ne zaman kendi başına oynamaya başlar?

“Çocuğum ne zaman tek başına oyun oynayabilir?” sorusunun cevabı elbette her çocuk ve durum için farklılık gösterse de genel olarak 3,5-4 yaş civarı çocukların kendi başlarına keyifle oyun sürdürebildiklerini görürüz.

S.3. Bir çocuk neden arkadaşlarıyla oynamaz?

Bazen çocuklar arkadaşlarıyla oynamakta zorluk yaşayabilirler. Bu durumlar, çocuğun sosyalleşme becerilerinin gelişmemiş olması, duygusal ihtiyaçlarının yeterince karşılanmamış olması, özellikle çocuğun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gibi bir sağlık durumu ya da çevresel faktörlerden kaynaklanabilir.

S.4. Çocuğum asosyal ne yapmalıyım?

Çocuklarda asosyal davranışlar fark edilir edilmez, bir çocuk psikoloğuna ya da gelişim uzmanına başvurulması gerekmektedir. Asosyallik tedavisine başlandıktan sonra çocuğun sosyal ve renkli bir ortamda, dış dünyayı keşfetmesi sağlanmalıdır.