Alay Etmeye Karşı Koymak İçin Sorun Çözme Teknikleri
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 03.03.2015
Çocukların anne-babaları veya arkadaşlarıyla şakalaşarak birbirlerini kızdırmaları sosyal ilişkilerde olağan bir süreçtir. Ancak isim takma, alay etme gibi davranışların acı verecek boyutlara ulaşması pek çok çocukta güvensizlik yaratır, okula gitmeyi reddederler.
Okul öncesi dönem çocukları arkadaşlarıyla gülerek alay ederler. Farklı ve yeni özellikler hakkında masum yorumlar yaparlar. Küçük çocuklar acımasız oldukları için değil, düşüncelerini mantıksal süzgeçten geçirme olgunluğuna ulaşamadıkları için fikirlerini doğrudan ifade ederler. Aldıkları tepkilere dayanarak alay edilmenin yarattığı duyguları ve bunlarla başa çıkma yollarını öğrenirler. Anaokuluna başlayan çocuklar kurallara uymayı öğrenirler ve gruba ait olma duyguları güçlenir.
Psikiyatrist Prof. Dr. Sefa Saygılı, çocuklarımızın potansiyelini nasıl açığa çıkarabileceğimizi gösteren rehber kitabı “Ruhen ve Bedenen Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek” adlı kitabında, alay etme ve isim takma konusunda anne babalara bakın hangi önemli uyarılarda bulunuyor.
Çocukla Alay Etmek, Onun Kendine Olan Güvenini Derinden Etkiler
Kardeşler birbirleriyle şakalaşmayı çok severler. Aile olmanın eğlenceli yönlerinden biri de budur. Ebeveyn olarak olumlu şakalaşmalar ile kişileri ve ilişkileri zedeleyen alay etme arasındaki sınırı kesin ve net bir şekilde belirlemeliyiz. Çünkü bir çocukla alay etmenin, hele hele aşağılayıcı lakapla seslenmenin onun kendine güvenini derinden sarsacağını bilmeliyiz.
Sorunu, Farklı ve Ilımlı Yaklaşımlarla Çözün
Anne-babaların çoğu genelde çocuklarında gördükleri hatalı davranışları onunla alay ederek giderebilecekleri yanılgısına düşerler. Örneğin; tırnaklarını yiyen, saçını koparan, altını ıslatan çocuklarla alay edilmek suretiyle manevi baskı oluşturulur ve bu şekilde bu sorunun çözümleneceği sanılır. Aslında bu tür davranış bozukluklarında sorun, çevredekilerin alaylı yaklaşımlarıyla daha da çözülemez bir hal alarak derinleşir. Bu şekilde davranmak yerine daha farklı ve ılımlı yaklaşımlarla sorunların çözümü aranmalıdır. Ayrıca ad takmak, alay etmek vb. utandırıcı davranışlar çocukların kişiliği üzerinde ciddi ve çözümü zaman alabilecek olumsuz tepkimelere sebep olabilir.
Yani, çocuklarımız elbette birbirleriyle şakalaşsın, birbirlerine takılsınlar ama kesinlikle alay etmesinler ve birbirlerini aşağılamasınlar.
Çocuğunuza İsim ve Sıfat Takmayın
Anne-baba olarak bizler de çocuklarımıza aşağılayıcı sözler söylemeyelim. Hatta şaka veya eğlence için dahi onları küçük düşürmekten kaçınalım. Onlara isim ve sıfat takmayalım.
Olumsuz Nitelemelerden Uzak Duralım!
Çocuklarımızı belli sınıflamalara sokarsak; utangaç, zor, geçimsiz, huysuz gibi sıfatlarla anarsak kendilerine bakış açıları da etkilenir. Zaman geçtikçe çocuklar bu sıfatları benimseyebilir ve en belirgin özellikleri haline getirebilirler. Aman öyle olumsuz nitemelerden uzak duralım.
Eğitimcilere Okul İçinde Yaşanan Alay Etmeye Karşı Koymak İçin Sorun Çözme Teknikleri
Arkadaşlık ilişkilerinde kızdırma ve alay etmenin çocuklar üzerindeki etkisi oldukça yıpratıcıdır. Pek çok çocuk ve ergen alay edilmeyle başa çıkabilecek sosyal beceri ve tekniklere sahip değildir. Kızdırılmaya tepki olarak sergiledikleri üzgün ve kırgın görünüm diğerlerinin alay etmeyi sürdürmelerine yol açar. Yetişkinlerin kızdırılmayı umursamama yönündeki telkinleri etkisiz kalmaktadır. Zira 'mağdurlar'' kırılganlıklarını etkili şekilde saklamayı bilmezler.
Çocuğunuzun BuSorununu Görmezden Gelmeyin
Çocuklar kızdırılma ve alay etmenin neden olduğu acıyı yetişkinlerin anlayamadıklarını düşünürler. Anne-babanın var olan sorunları göz ardı ederek 'Yok bir şeyin onlar seni kıskanıyorlar' şeklindeki yorumları ise çocuğun hissettiği stresi arttırır, erişkinlere duyduğu güvenin sarsılmasına neden olur.
Öğretmenler Bu Duruma Seyirci Kalmamalı
Eğitimcilerin alay edilerek küçük düşürülmeye çalışılan mağdurlar üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Öğretmenler alay etmeyi durdurmaya çalışmazlarsa bu davranışın kabul edilebilir olduğu mesajını vermiş olurlar.
Pedagog Dr. Melda Alantar ise alay etme sorununu çözmek için bakın hangi önerilerde bulunuyor:
1. Dur ve 5'e kadar say.
2. Seninle alay edenleri görmezden gel.
3. Kendini nasıl hissettiğini söyle, örneğin - 'bana şişko dediğin zaman kendimi çok kötü hissediyorum' v.b.
'Kurban' konumundaki çocuklara özel yetenek veya güçlü yönlerini ortaya koymaları için fırsat sunun
Olumlu sosyal ilişkiler kurma ve uygun olmayan davranışları değiştirme konusunda anne-babalarla işbirliği geliştirin.
Sözel şiddete maruz kalanların yanı sıra sürekli olarak arkadaşlarını kızdırıp alay ederek küçük düşürmeye çalışan çocukların da psikolojik açıdan irdelenerek desteklenmeleri gerekmektedir.
