Sürekli Erteleme Huyundan Nasıl Kurtulabilirsiniz?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 05.09.2023 - Güncelleme : 04.10.2023

Erteleme alışkanlığı, birçok insanın karşılaştığı, genellikle üretkenliklerini ve ilerlemelerini engelleyen yaygın bir sorundur. Görevleri veya yapacaklarınızı ertelemek çoğu zaman cazip gibi görünse de, sonuçları kişisel ve mesleki gelişim açısından zararlı olabilir.

Modern insanın en büyük sorunlarından birisi olarak erteleme hastalığının öne çıktığını belirten uzmanlar erteleme yapmaktan ne kadar pişmanlık duyuluyorsa, erteleme tuzağına bir o kadar fazla düşüldüğünü söylüyor.

Erteleme hastalığının başarının önündeki en önemli engellerden birisi olduğuna dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, erteleme hastalığının temelinde yalnızca bir irade ya da tembellik sorunu bulunmadığını belirtiyor. Hangi duyguların ertelemeye neden olduğunun ortaya konması gerektiğini dile getiren Şentürk, anksiyete, DEHB ve mükemmeliyetçi kişilik özelliklerine sahip bireylerde erteleme hastalığının daha fazla görüldüğünün altını çiziyor.

Neyse ki ertelemenin üstesinden gelmenize ve verimliliğinizi artırmanıza yardımcı olabilecek birkaç etkili strateji var. Bu makalede ertelemeyle mücadele etmek ve üretkenliğinizi artırmak için dokuz güçlü stratejiyi inceleyeceğiz.

Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, erteleme hastalığı hakkında açıklamalarda bulundu ve nedenleri hakkında bilgi verdi. 

Uzmanlara göre, mükemmeliyetçi kişilik özelliklerine sahip bireylerde, erteleme hastalığı daha fazla görülüyor. 

Yapacaklarınızı Sürekli Ertelemeyi Nasıl Önleyebilirsiniz?

1. Başarının Önündeki En Büyük Engel: Erteleme

• Akademik erteleme, en sık karşılaşılan erteleme hastalığı türü

Modern insanın en büyük sorunlarından birisi olarak erteleme hastalığı öne çıkıyor. Çoğu insan kendisine tanıdık bulduğu erteleme davranışıyla okul, üniversite, çalışma hayatı, sosyal hayat gibi farklı alanlarda karşılaşıyor. 

Erteleme hastalığının başarının önündeki en önemli engellerden birisidir. En sık karşılaşılan erteleme türü ödevlerin veya sınavlara çalışmanın ertelenmesi şeklinde karşımıza çıkan akademik ertelemedir.

Önemli olan noktanın, erteleme davranışının devamlılık seyrederek kişinin hayatını her yönüyle etkilemeye başlayıp başlamadığıdır. İnsanların yaklaşık yüzde 20’si kronik erteleyicidir. Erteleme hastalığı olan bireylerin yaklaşık yarısı internet ve sosyal medya aracılığıyla erteleme davranışını gerçekleştirir. Esas yapmaları gereken aktiviteyi ertelemek için bu mecralarda geçirdikleri sürenin günlük ortalama 1,5 saat olduğu bilinmektedir.

Erteleme Alışkanlığı Bir Hastalık mı? 

2. Başarsızlık Korkusu Ertelemeye Sebep Olabiliyor 

Erteleme yapmaktan ne kadar pişmanlık duyuluyorsa, erteleme tuzağına bir o kadar fazla düşüldüğünün çalışmalarla ortaya konulmuştur. Erteleme hastalığının temelinde yalnızca bir irade ya da tembellik sorunu bulunmaz. Bu sorun çok daha zor görevleri yerine getirip başarıya ulaşmış kişilerde dahi zaman zaman baş gösteriyor.

Burada esas sorun görev sürecine değil sonuca odaklanarak başarısızlık korkusu hissetmek, sonuç hakkında endişelenmek ve giderek artan endişe nedeniyle harekete geçememek ya da geçmemeyi tercih etmektir. Böylece kişi, üzerinden kalkabileceği bir görevi dahi kendisine yük olarak görür ve görevi olduğundan büyük algılayarak nereden başlayacağını bilemez. 

• Ertelemenin nedeni duygusal olabilir

Bu konudaki eski anlayış, zaman yönetimini ön plana alırken, yeni anlayış duygular üzerinde yoğunlaşıyor. Eskiden bugünün işinin yarına bırakılmasına, tembellik ve irade eksikliğinin sebep olduğu düşünülürken, şu anda hangi duyguların ertelemeye neden olduğunun ortaya konması ve bu duygularla tanışılıp yüzleşilmesi gerekliliği öneriliyor.

Erteleme hastalığıyla en sık ilişkili psikiyatrik bozukluklar, anksiyete bozukluğu ve erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğudur. Yine mükemmeliyetçi kişilik özelliklerine sahip bireylerde de erteleme hastalığının daha fazla görüldüğü bilinmektedir.

Sonuç olarak kişi, o anda yönetmekte güçlük çektiği olumsuz duygulardan uzaklaşmak maksadıyla kendini daha iyi hissettirecek şeylerin arayışına girer ve birileriyle telefonda konuşma, sosyal medyada zaman geçirme, online oyun oynama gibi başka şeylerle uğraşma yolunu seçer.

İşleri Sürekli Ertelmekten Nasıl Kurtulabiliriz?

3. Erteleme Tuzaklarından Nasıl Kurtulabiliriz? 

• Net Hedefler Belirleyin ve Öncelik Verin:

İnsanların ertelemelerinin ana nedenlerinden biri, hedefleri ve öncelikleri konusunda netlik eksikliğidir. Açık, spesifik ve ulaşılabilir hedefler belirleyerek başlayın. Bunları daha küçük görevlere ayırın ve önem ve aciliyetlerine göre önceliklendirin.

Bu yaklaşım, odaklanmanızı ve motive olmanızı sağlayan, görevleri erteleme eğiliminizi en aza indiren bir yol haritası sağlar.

• Kendinize Yapılandırılmış Bir Program Oluşturun:

Yapılandırılmış bir program geliştirmek ertelemenin üstesinden gelmek için çok önemlidir. İş ve eğlencenin dengeli bir karışımına sahip olduğunuzdan emin olmak için her görev veya aktivite için belirli zaman dilimleri ayırın. Tükenmişliğe ve üretkenliğin azalmasına yol açabileceğinden programınızı aşırı yüklemekten kaçının.

Programınıza mümkün olduğunca sadık kalın, çünkü tutarlı bir rutin, beyninizin yolunda gitmesini sağlayacak şekilde eğitilmesine yardımcı olacaktır.

• Görevleri Yönetilebilir Parçalara Ayırın:

Büyük, korkutucu görevler genellikle ertelemeye katkıda bulunur. Bunun üstesinden gelmek için görevleri daha küçük, daha yönetilebilir parçalara bölün. Her seferinde küçük bir parçayı tamamlamaya odaklanın ve yol boyunca ilerlemenizi kutlayın. Bu yaklaşım, tamamlanan her parça ile bir başarı duygusu yaratarak bunalımı azaltır ve motivasyonu artırır.

• Zaman Yönetimi Tekniklerini Kullanın:

Etkili zaman yönetimi teknikleri üretkenliği önemli ölçüde artırabilir ve ertelemeyi azaltabilir. 25 dakikalık yoğun aralıklarla çalıştığınız ve ardından kısa bir mola verdiğiniz

Pomodoro Tekniği gibi stratejileri keşfedin. Farklı yöntemleri deneyin ve sizin için en uygun olanı bulun; odaklanmayı korumanıza ve üretkenliği en üst düzeye çıkarmanıza yardımcı olur. Dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırın:

Erteleme genellikle sosyal medya, e-posta bildirimleri veya ilgisiz görevler gibi dikkat dağıtıcı unsurlardan kaynaklanır. Bildirimleri kapatarak, e-postaları kontrol etmek için belirli süreler ayarlayarak ve belirlenmiş bir çalışma alanı oluşturarak dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirin. Gerekirse, çalışma süreleri boyunca dikkat dağıtıcı web sitelerine veya uygulamalara erişiminizi sınırlamak için web sitesi engelleyicileri veya üretkenlik uygulamalarını kullanın.

• Olumlu Bir Zihniyet Geliştirin:

Erteleme olumsuz düşünceler, başarısızlık korkusu veya mükemmeliyetçilik tarafından tetiklenebilir. Düşüncelerinizi yeniden düzenleyerek olumlu bir zihniyet geliştirin. Mükemmellik yerine ilerlemeye odaklanın ve kendinize geçmiş başarıları hatırlatın. Küçük zaferleri kutlayın ve motivasyonu artırmak ve kendinizden şüphe duymanın üstesinden gelmek için olumlu iç konuşmayı kullanın. Hataların öğrenme sürecinin bir parçası olduğunu ve büyüme için gerekli olduğunu unutmayın.

• Bir Sorumluluk Ortağı Bulun:

Birinin sizi sorumlu tutması güçlü bir motivasyon kaynağı olabilir. Hedeflerinizi paylaşan veya görevlerinizin önemini anlayan bir arkadaş, meslektaş veya akıl hocası bulun. İlerlemeyi tartışabileceğiniz, zorlukları paylaşabileceğiniz ve destek sağlayabileceğiniz düzenli kontroller veya birlikte çalışma oturumları ayarlayın. Sorumluluk ortakları teşvik sağlayabilir ve motivasyon azaldığında doğru yolda kalmanıza yardımcı olabilir.

• Kendinizi Ödüllendirin:

Bir ödül sistemi oluşturmak, ertelemeyle mücadele etmenin etkili bir yolu olabilir. Görevleri tamamlamak veya kilometre taşlarına ulaşmak için belirli ödüller belirleyin. Zorlu bir görevi tamamladıktan sonra kendinize en sevdiğiniz atıştırmalık veya boş zaman etkinliği gibi hoşunuza giden bir şey ısmarlayın. Bu ödüller olumlu pekiştirme sağlayarak görevlerin tamamlanmasını daha keyifli ve motive edici hale getirir.

• Mükemmeliyetçiliği Yönetmeyi Öğrenin:

Mükemmeliyetçilik üretkenliğin önünde önemli bir engel ve erteleme için bir üreme alanı olabilir. Mükemmelliğin ulaşılamaz ve çoğu zaman gereksiz olduğunu kabul edin. "Yeterince iyi" kavramını benimseyin ve kusursuzluğa ulaşmak yerine ilerlemeye odaklanın. Gerçekçi standartlar belirleyerek ve hataların ve kusurların başarıya giden yolculuğun bir parçası olduğunu kabul ederek mükemmeliyetçilik döngüsünü kırın.

Erteleme ilerlemenizi engelleyebilir ve potansiyelinizi azaltabilir. Bu güçlü stratejileri uygulayarak ertelemenin üstesinden gelebilir ve gerçek üretkenliğinizin kilidini açabilirsiniz.

Açık hedefler koymayı, yapılandırılmış bir program oluşturmayı, görevleri yönetilebilir parçalara ayırmayı, dikkat dağıtıcı unsurları yönetmeyi, olumlu bir zihniyet geliştirmeyi, sorumluluk sahibi bir ortak bulmayı, kendinizi ödüllendirmeyi ve mükemmeliyetçiliği yönetmeyi öğrenmeyi unutmayın. Bu stratejileri günlük rutininize dahil ederek ertelemeyi yenebilir ve hayatınızın her alanında daha büyük başarılar elde edebilirsiniz.