Alkol Kullanımı Bunamaya Neden Oluyor

Prof. Dr. Asena Akdemir
Yayın : 17.04.2025

İnsan ömrü uzadıkça alzheimer, bunama gibi hastalıkların görülme sıklığı da artıyor. Kadınlarda, kalp damar hastalarında, sigara ve alkol tüketenlerde daha sık görülen bunamada en önemli sorun erken tanı. Özellikle ailesinde bu tür sorunu olanların rutin kontrollerinin yapılması gerektiğini söyleyen Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Asena Akdemir “Unutkanlık gibi bir belirti varsa mutlaka ayrıntılı araştırılma yapılması gerekir.

Unutmayalım demansı oluşturan bazı hastalıklar tedavisi mümkün hastalıklardır” diyor. Prof. Dr. Asena Akdemir bunama hastası olanlara ve yakınlarına önerilerde bulundu.

1. Alkol Bunama Nedeni 

Beynimiz inanılmaz bir organdır, ancak aşırı içki içmek onu çeşitli şekillerde etkileyebilir. Alkolün hafıza üzerindeki etkileri, beynimizin iletişim kurmak için kullandığı asetilkolin adlı önemli bir nörotransmitter ile ilişkilidir. Alkol, asetilkolin üretimini bozmasıyla bilinir. Bu tıpkı ağ kulelerinin yavaş yavaş çökmeye başlaması ve mesajlarımızın kaybolması veya gecikmesi gibidir.

Araştırmalara göre, uzun süreli yoğun içki içmek beyin küçülmesine neden olabiliyor. Beynimiz fiziksel olarak küçülür ve beyaz cevher hacmini kaybeder. Bu, sonunda beynin işleyişini etkileyebilir. 

Demans, yaygın olarak "bunama" olarak adlandırılan, beyin hasarları sonucunda ortaya çıkan nörolojik bir rahatsızlıktır. Bu durum, günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede, plan yapmada, iletişim kurmada ve anımsamada önemli zorlukların yaşanmasına yol açar.

Neurology'de yayınlanan yakın tarihli bir çalışma, alkol tüketiminin beynin çeşitli yönleri, özellikle de bunama ile ilişkili nöropatolojiler üzerindeki etkisini araştırdı.

Orta, ağır ve eski ağır içki içmenin hepsinin hiyalin arterioloskleroz ile ilişkili olduğunu buldu. Hiyalin arterioloskleroz, yaşlı insanlarda ve belirli sağlık sorunları olan kişilerde meydana gelebilen belirgin bir kan damarı kalınlaşması ve daralması olan güvenilir kaynak.

Eskiden çok içki içmek, hiç içmemeye kıyasla daha düşük beyin kütlesi oranına ve daha zayıf bilişsel yeteneklere sahip olmakla da ilişkilendirildi. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da sonuçlar, alkolün beyin üzerindeki olası zararlı etkisini gösteriyor.

2. Yoğun Alkol Kullananların Alzheimer'a Yakalanma Riski Yüksek 

Demans, çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. En sık bilinen türü Alzheimer hastalığıdır, ancak farklı bunama türleri de mevcuttur. Bunlardan biri de vasküler demansdır; bu tür, esas olarak damar sorunlarına bağlı olarak gelişen bir bunama şekli olarak tanımlanır.

Demansın pek çok durumla yakından ilişkisi bulunmaktadır. Bunlardan biri de alkol kullanımıdır. Alkol kullanımı kişilerde demansın görülme yaşını azaltmakta ve demansın her türü için bir tehdit oluşturmaktadır. Yapılan çalışmalarda, 65 yaş altı bir bireyin demans hastalığına yakalanmasındaki ortak belirtilerin alkol kullanımı olduğu görülmektedir.

Alkol kullanımı günümüzde karşımıza çıkan pek çok hastalığın başlıca sebeplerinden biridir. Yaşlılarda ortalama yaklaşık %2 oranında demans görülmektedir.

Yoğun alkol kullanan insanların beyinlerindeki bazı bölümler normalden çok daha hızlı küçülmeye başlamakta bu da ciddi hafıza kayıplarına ve bunamaya sebebiyet vermektedir.

3. Alkol Demansa Nasıl Neden Olur? 

Kronik içki alışkanlığının özellikle de hastalığın erken aşamalarında bunamanın tüm türleri için önemli bir risk faktörü olduğu yapılan pek çok çalışmada kanıtlanan bir gerçektir.

Ayrıca insan ömrü uzadıkça alzheimer, bunama gibi hastalıkların görülme sıklığı da daha çok artmaktadır. Kadınlarda, kalp damar hastalarında, sigara ve alkol tüketenlerde daha sık görülen bunamada karşımıza çıkan en önemli problemlerden biri hastalığın erken teşhisinin sağlanmasıdır.

Hastalığın ilk belirtileri kişiyi telaşa sürükleyecek şekilde olmadığından kişi hastalığı erken dönemde fark edemeyebilir. Hastalık ne kadar ileri düzeye gelir ve o zaman fark edilirse kişinin günlük yaşam fonksiyonlarındaki kayıpta o kadar fazla olmaktadır.

Kişinin belli bir yaştan sonra alışkanlıklarını sağlığı için azaltması gerekmektedir. Kişi ne kadar uzun süre eski alışkanlıklarını devam ettirirse pek çok hastalığa da davetiye çıkarabilir.

İnsan sağlığına her yaşta zarar veren alkol, sigara ve insanın beyniyle ilgili problemler ortaya çıkarabilecek kötü alışkanlıklardan uzak durması gerekmektedir. Zira bu alışkanlıkların insana yarardan çok zarar sağladığı açıktır. Kişi daha hastalığa yakalanmadan önce kendisine dikkat etmeye başlamalı ve ileride karşısına çıkabilecek pek çok hastalığın önüne daha erken yaşlarda geçmelidir.

Hastalığa yakalandıktan sonra o hastalıktan kurtulmak hiç kolay olmamaktadır. Sadece yapılacak şey hastalığın ilerlemesini önlemek olmaktadır. İnsan sağlığı kişinin tüm kötü alışkanlıklarından daha değerlidir.

Kişi eğer hayati fonksiyonlarını ve günlük aktivitelerini yapmaya devam etmek istiyorsa alkol, sigara gibi doğrudan insana ve çevresine zararı bulunan alışkanlıklardan vazgeçmelidir.

Kişi kötü alışkanlıkları bıraktığı zaman bile o alışkanlığın kişinin bedeninden yıllar sonra ancak temizlenebilmektedir. Bireyler ileriki dönemlerde demans gibi bunama şeklinde kendini gösteren ancak daha pek çok belirtisi de olan hastalıklara yakalanmak istemiyorsa baştan tedbirini almalı ve ona göre kendisine ve sağlığına sahip çıkması gerekmektedir. Sağlık kaybedildiğinde geri gelemeyecek olan iki önemli ve değerli kaynaktır.

Bunamayı Önlemek İçin Günlük Hayatımızda Nelere Dikkat Etmeli? 

• Akdeniz tipi beslenme gerekir.
• Günde 1 saat yürüyüş yapılmalıdır.
• 50 yaşından sonra yeni bir aktivite edinilebilir(Yeni bir dil, yeni bir spor ya da yeni bir müzik aleti).
• Sıkı sosyal ilişkiler kurulmalıdır.
• Demans önlenebilir bir hastalıktır. Bunama insan ömrü uzayınca kaçınılmazmış gibi gelmeye başladı. 50 yaşından sonra zihin işleyişi kontrol edilmelidir.
• Ev içinde hastalar için düzenleme gerekebilir. Akşam kapıların kilitlenmesi, balkon kapılarının iptali, odaların kapısına resimlerin asılması, okuyabilecekleri büyüklükte saatin göz hizasında bir yerde asılı olması küçük ama işe yarar önlemlerdir.
• Hastanın kaybolması riski için giysilerin içine ad ve adresi belirten bir yazının dikilmesi de hayat kurtarıcı olabilir.