Hangi Gıdalar Ağız Kokusuna Neden Oluyor?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 25.07.2012 - Güncelleme : 02.03.2024

Oruçla geçen süre içerisinde sıvı ve gıda eksikliği nedeniyle ağız kokusu kaçınılmaz hale gelebiliyor. Dişlerin gün boyu fırçalanamaması, diş üzerindeki birtakım bakterilerin zaman içerisinde istenmeyen kokuları ortaya çıkarmasına neden oluyor. Peki ama ağız kokusana engel olmak mümkün mü? 

Ağız ve Diş Hastalıkları Bölümü’nden Dt. Aslı Tapan, Ramazan’da ağız kokusunun en önemli nedenlerinden birinin yanlış beslenme alışkanlıkları olduğunu belirterek, ağız kokusunu artıran 10 önemli hatayı sıraladı.   

Ağız Kosunun En Önemli Nedeni Yanlış Beslenme

1. Neler Ağız Kokusuna Neden Olur?

• Sarımsak ve soğanı çiğ yemek  

Sarımsak yiyen bir insanın kanına geçen uçucu aromatik bileşikler dışarı atılır. Kan gazlarının akciğerden atılımının sebep olduğu bu koku, hastalık değildir; ancak çevreye rahatsızlık verir. Özellikle Ramazan’da ortaya çıkan bu kokuyu önlemek için; sarımsak, soğan ve baharattan kaçınmak gerekir. Mutlaka tüketilecekse, sarımsak ve soğanın pişirilerek tüketilmesi tercih edilmelidir.

• Süt ürünlerini fazla tüketmek 

Süt ürünleri çoğunlukla kötü sindirildiklerinden Ramazan’da ağız kokusu problemlerine neden olabilir. Yumurta ve peynir gibi besinler ağız kokusunu artırır. Tuzlu suyla ağzı çalkalamak, yeşil çay, her türlü çerez (ceviz, fıstık vb.), su içeriği bol sebzeler (domates, kereviz, pırasa) ve meyvelerden özellikle elma, ağız kokusunu engelleyici özellikleri nedeniyle tüketilmelidir.

• Şeker ve baharatlı gıdalar yemek 

Ramazan boyunca şekerli, yağlı ve baharatlı gıdaların tüketimi minimuma indirilmelidir. Çünkü bu besinler, terleme ve nefes yoluyla dışarı atıldığından, kötü ağız kokusu sebebidir. Kek, bisküvi, çikolata çok fazla yağ, şeker ve beyaz un içeren tatlı ve gıdalardan (rafine karbonhidrat) kaçınılmalıdır. Bu tür gıdaların tüketimi, gün içi ağız ve diş bakımı yapılamayacağından, dişlerde çürüğe neden olur.

Ramazan'da Ağız Kokusunu Önlemek Mümkün mü?

• Bilinçsiz diyet ve zayıflama ilaçları

Ramazan’ın diyet mevsiminde yaşanması ve oruç tutarken de düşük karbonhidratlarla yapılan diyetler, kötü nefes kokusuna neden olur. Vücut diyette enerji kaynağı olarak keton cismi üretir ve kullanır. Keton nefesle dışarı atılır ve kötü bir kokuya neden olur. Diyette vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineraller de eksik alınır. Özellikle; folik asit, B vitamini, C vitamini, protein ve kalsiyumun diş ve diş eti sağlığı için önemi bilinmeli, bilinçsiz diyetlerden uzak durulmalıdır. Zayıflatıcı ilaçlar da ağızdaki tükürük miktarını azalttığı için ağız kuruluğu ve ağız kokusuna neden olur.

• Enerji içecekleri tüketmek

Bu içeceklerin uzun süre kullanımı, diş minesinde kayıplara neden olur. İçeriğindeki asit oranına bağlı olarak dişin sert dokusunu aşındırır. Yüksek orandaki şeker de diş çürüklerini artırır. Bu da ağız hijyeninin bozulmasına ve ağız kokusuna neden olur. Bu içeceklerin sık tüketimi halinde pipet tercih edilmeli ve arkasından su içilmelidir. 

• Sigara içmek

Sigara, ağız hijyenini bozma özelliğinin yanı sıra diş eti hastalıklarına zemin hazırlayan bir faktördür. Sigara içen kişilerin Ramazan’ı fırsat bilerek bu alışkanlıklardan vazgeçmeleri gerekir. Ancak sigara kullanılmaya devam edilecekse, Ramazan’da ağız kokusuna neden olmaması için dikkatli diş fırçalamaya özen gösterilmeli ve ağız gargarası kullanılmalıdır. 

• Çay, kahve ve kola tüketimi

İftar ve sahurda bol miktarda su içilmesi, kafeinli içeceklerden kaçınılması ağız hijyeni açısından çok önemlidir. Çünkü Ramazan’da çay, kahve, kola gibi içeceklerin tüketimi, vücuttaki su kaybını artırır, ağızda kuruluğa neden olur. Ağız kuruması ve tükürük salgılanamaması da ağız kokusuna yol açar. Asitli içecek tüketimi sınırlandırılmalı veya arkasından ağız suyla çalkalanmalı. Ramazan’da asitli içecek tüketimi sınırlandırılmalı, içildikten sonra da ağız suyla çalkalanmalıdır.

• Lokmaları az çiğnemek

Gıda artıklarının ağız içinde girinti ve çıkıntılara yerleşmesi, dişlerin arasında kalması, oksijensiz ortamda yaşamayı seven bir takım bakterilerin ağız içinde birikmesine ve ağız kokusuna neden olur. İftar ve sahurda lokmaların çok çiğnenmesi, tükürük salgısının yiyeceklerle karışmasına ve ağızda yemek parçasının kalmasını önlemeye yardımcı olur. Lokmalarınızı çok çiğneyin.

• Et ve şarküteri ürünlerini bolca yemek  

Kırmızı et, Ramazan ayında en çok tüketilen besinler arasında yer alır. Etin vücuttan atılımı, 48 saat içinde gerçekleştiği için, ağızda kötü kokuya neden olan besinler arasındadır. Pastırma başta olmak üzere; salam, sucuk ve sosis gibi şarküterinin tüketimin de sıcak Ramazan günlerinde sınırlandırılması gerekir. Bu tür baharatlı yiyecekler vücut tarafından geç atılır ve ağız kokusuna neden olur.

Okuma Önerisi: Ağız Kokusunu Önleyen Doğal Gargara Tarifi

• Sahurdan sonra dişleri fırçalamamak

Sahurdan sonra dişlerin fırçalanması, gün boyu ağız sağlığını korumak açısından çok önemlidir. Sahurda dişlerin fırçalanmaması, bakterilerin ağızda kolayca üremesine ve asitlenme ile birlikte çürük oluşumuna neden olur. Gün boyu ağız kokusuna neden olabilecek bu durumdan, sahurdan sonra dişlerin fırçalanması ve alkolsüz ağız gargarası kullanımı ile kurtulmak mümkündür. Diş ipi de yardımcı ürün olarak oldukça etkin bir temizlik sağlar. 

Ağız Kokusunu Gidermek İçin Dilinizi de Mutlaka Fırçalayın!

2. Ağız Kokusunu Gidermek İçin Ne Yapmalı? 

• Her gün düzenli ağız temizliği yapan kişilerde ağız kokusu geçer

Ağız kokusu, kişinin karşısındakini rahatsız edecek kadar ağzından koku gelmesidir. Kişi bunu kendi de fark edebilir başkaları tarafından da söylenebilir. Burada temeldeki durum ağız içidir. Birikim yüzeyi dildir. Ağız kokusu olan kişilerde ilk tavsiyemiz dilin fırçalanmasıdır. Satılan dil kazıyıcı temizleme ürünleri ile dil arkadan öne doğru kazınır. Bunun dışında ağızda bulunan protezler, uyumsuz dolgular varsa bunlarda da mikroorganizma birikintisi olabilir. Ağızda bulunan bu kısımların temizliğinin yapılması gerekir. Her gün düzenli ağız temizliği yapan kişilerde ağız kokusu geçer.

• Ağız kokusunun sebebi yüzde doksan ağız kaynaklıdır.

Kalan yüzde 10’luk kısım ağız dışı kaynaklı olabilir. Hastanın reflüsü olabilir, karaciğer kaynaklı olabilir, geniz problemleri geniz akıntısı ağız kokusu yapabilir. Ağız içi tüm bakımlar düzenli olarak yapıldıktan sonra koku devam ediyorsa ekstra oral bir durumdan şüphelenilebilir. Bunun için de gaz kromatografisi dediğimiz cihazlar vardır ölçümler yapılarak ağız kokusunun sebebi anlaşılır.

• Ağız kokusunun kronikleşmesi iyileşmeyeceği anlamına gelmiyor

Ağızda yemek yemeyle birlikte diş yüzeyinde dental plak denilen bir yüzey oluşur; tüm diş problemlerine bu plaklar sebep olur.Bu plağın ağız içinden eliminasyonunu sağladıktan sonra günlük ağız bakımının önemli bir kısmını yapmış oluruz. Ağız kokusunun kronikleşmesi durumu iyileşmeyeceği anlamına gelmez. Ağız temizliğinin sağlanması sonrasında ağız kokusu gider.

• Kişi her gün ağız bakımını gerçekleştirdiği sürece temiz bir ağızla hayatına devam eder

Ağız içerisindeki plakların günlük olarak oluşur. Bunun temizliği hastanın görevidir. Kişi her gün ağız bakımını gerçekleştirdiği sürece temiz bir ağızla hayatına devam eder.  Ancak bazı insanların tükürük yapısıyla ilgili olarak plak üzerinde çok hızlı mineraller birikir. Bu mineraller sonucunda diş taşı birikimi olur. Yine hastanın ağız içi mikroorganizma dengesine bağlı olarak bazı diş eti enfeksiyonları hızlı bir şekilde ilerleyebilir. 

Hasta kök yüzeyi ve diş taşı rahatsızlıklarının temizliği kendisi yapamaz. Bunlar için diş eti hastalıkları uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekir. Burada detertgraj ve kretergraj dediğimiz diş eti üstü, diş eti altı temizliği yapıldıktan sonra hasta kendi günlük bakımına devam edebilir.