Epidural Son Kararınız mı?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 30.09.2014
Doğum anının yaklaşması hamile kadınları her zaman tedirgin eder. Eskiden annenin ve çocuğun sağlığı ile ilgili endişelerden bahsedilirdi; bugün ise öncelikli olarak endişenin sancı korkusuna bağlı olduğu sonucu çıkıyor. Halk arasında "ağrısız doğum" olarak bilinen epidural analjezi ile doğum, günümüzde oldukça yaygınlaştı. Peki ama riskleri neler? Bel omurları, omurilik bölgesi denilince doğal olarak akla 'Sinirler harap olur mu, felç olur muyum?' gibi sorular gelir. Uzmanlar, uygun koşullarda, konusunda uzman olan hekimler tarafından uygulandığında bu endişelerin yersiz olduğunu söylüyor. İşte epidural ile ilgili bilmek isteyecekleriniz…
Epidural anestezinin, tıbbi nedenlerden bağımsız olarak başvuran tüm kadınlara uygulanmasının doğrulu veya elverişliliği üzerine tartışmalar açık ve ateşlidir. Bazı hastanelerde tüm talep eden kadınlara, bazılarında ise doğum hekimi veya doktor travay gelişiminde faydalı görürse uygulanır.
Günümüzde, analjezi yöntemleri arasında en yaygın olanı epidural anestezidir. Omurilik zarlarını çevrelen boşluğa, bel kemiğine bir katater yerleştirilir, sonra kadının sırtında sabitlenir ve travay boyunca orada kalır.
Bel hizasına yerleştirilen milimetrik bir tüp olan kateterden uygulanan bir ilaçla, vücudun alt yarısından gelen ağrı sinyallerinin iletimi geçici olarak durur ve ağrılı uyarının çıktığı bölgede ağrı duyulmaz. Burada seçilen doz sadece rahim kasılmaları sırasındaki ağrıyı ortadan kaldıracak, ancak rahim kasılmalarını azaltmayarak doğumun normal seyrini etkilemeyecek şekilde ayarlanır.
Bu katater aracılığıyla, vücudun alt kısmındaki ağrıyı hafifletmek için yeterli dozda ilaçlar verilebilir.
Bu yöntemde sadece ağrı iletimi bloke olur, dokunma duyusu ve hareket kısıtlanmaz. Anne adayı uygulamadan sonra doğum süreci içerisinde kalkıp oda içinde yürüyebilir, her türlü ihtiyacını görebilir. Rahim kaslarının kasılması ve doğum eylemine anne adayının aktif katılımı etkilenmez, anne doğum anında ağrıdan arınmış olarak fizyolojik olarak bebeğine kavuşur.
Epidural anestezi sırasında ortaya çıkan belirtiler:
•Psikolojik veya heyecandan kaynaklanan kadının stres durumu
•Uteris boynunun anormal sertleşmesi,
•Anneye özgü hastalıklar (preeklemsi, kalp solunum hastalıkları vs.)
Anestezi bir yandan kadına ağrısız doğum avantajı sağlıyorsa diğer yandan da anesteziye bağlı bir dizi olası komplikasyon ve risk tehlikesine atar. Ayrıca bazı dezavantajları da vardır.
•Kasılma hareketi engellenmiştir; böylece oksitozin ile stimülasyona başvurmak gerekir.
•Kas tonusu azalır. Bu durum çocuğun içerideki dönüşü tamamlamasına ve doğru bir şekilde pozisyon almasını güçleştirir. Sonuçta doğuma müdahale riski nedeniyle travay uzar.
•Sezaryen kesileri çoğalır.
•Bebeğin dışarı çıkma dönemi uzar; çünkü kadın ıkınma isteği duymaz ve karın kasları ile itmekte zorluk çeker.
•Bazı durumlarda anestezi, kadına ıkınma imkanı vermek için kesilir ama bu durumda ağrı aniden yoğun bir şekilde belirir. Adaptasyon sağlayan ağrının derecelenmesi yoktur, bu da kadın için ağrıyı dayanılmaz kılar.
Epidural ile normal doğum sürecinde sırasında neler yaşayacaksınız?
Doğum sancıları rahatsız etmeye başladığında yani doğum kanalı açıklığı 4 cm olduğunda anne işlem odasına alınır. Koldan serum takılır, tansiyon, nabız ve parmak ucundan oksijen durumu takip edilir.
Başarılı bir epidural uygulama için annenin hekimi ile iyi bir uyum içinde olması, uygun pozisyonu alabilmesi esastır. Genelde uygulama oturur durumda yapılır ve vücut dik durumdayken hafifçe geriye doğru yaslanırken vücut omur çıkıntılarını birbirinden ayıracak şekilde belden öne doğru bükülür, çene göğse doğru yaslanır ve her iki omuz aşağıya doğru bırakılır.
Bu şekilde pozisyon oluşturulduktan sonra sırta ve bel bölgesine antiseptik ilaç sürülerek bölge mikropsuz hale getirilir ve bölge steril örtülerle örtülür. Uygulamanın yapılacağı hizada cilt ve cilt altındaki dokular ince bir iğne ile uyuşturulur.
İşlem sırasında sadece bu ince iğnenin girişi hissedilir. Daha sonra başka bir özel iğne ile epidural aralığa girilerek buraya kateter denilen ince tüp yerleştirilir ve vücuda flasterler yardımı ile sabitlenir. Kateterden ilaçların verilmesinden kısa bir süre sonra sancılar sona erer ancak rahim kasılmaları engellenmez, ayni şekilde devam eder.
Katetere bağlanan bir ağrı pompası ile hasta kontrollü analjezi yöntemi kullanılarak sancısızlığın devamı sağlanır. Bu andan itibaren doğum gerçekleşinceye kadar her şey aynıdır, ancak sancı hissedilmeyecektir.
Epidural’in Olası Komplikasyonları
Bel omurları, omurilik bölgesi denilince doğal olarak akla 'Sinirler harap olur mu, felç olur muyum?' gibi sorular gelebilir. Uygun koşullarda, konusunda uzman olan hekimler tarafından uygulandığında bu endişelere yer yoktur.
Yapılacak bölgesel uyuşturma uygulamaları esnasında ve sonrasında ortaya çıkabilecek düzeltilmesi mümkün olan sorunlar şunlardır:
•Tansiyon ve nabız düşmesi: Gebelik nedeni ile bebeğin ana toplardamara baskısının da katkısıyla en sık görülen yan etki ani tansiyon düşmesidir. Baş dönmesi, göz kararması, kendini fena hissetme gibi belirtilerle fark edilir. Önceden damar yolundan yeterli sıvı (-serum) verilmesi veya bazı damar daraltıcı ilaçlarla kolayca önlenebilir. Ameliyat sırasında veya sonrasında nabız ve tansiyonda düşme olabilir. Her an yanınızda olan anestezi uzmanı doktorunuz gerektiğinde müdahale edecektir. Bu nedenle aşırı stres dışında pek görülmez.
•Baş ağrısı: Spinal anestezi uygulamaları sonrası ortaya çıkabilir. Epidural anestezinin yan etkisi değildir, genellikle işlem sırasında hareket edildiğinde veya çok deneyimli olmayan ellerde uygulandığında dura zarının kaza ile delinmesi sonucu nadiren görülebilir. Dura zarının delinmesine bağlı dura dışına sıvı kaçmasıyla oluştuğu düşünülür. Hareket edince, ayağa kalkınca çoğalan bazen oldukça şiddetli olabilen karakteri vardır. Bulantı da eşlik edebilir. Çok sıvı ve kafein içeren içecekler alınarak, batın içi basıncı artırıcı uygulamalarla, olabildiğince yatak istirahatı ile ve gerekirse çeşitli ilaçlarla yok edilir.
•Bel Ağrısı: Bazı doğumlardan sonra epidural yapılsa da yapılmasa da bel ağrısı görülür. Hamileliğe bağlı vücudun ağırlık merkezinin zamanla öne kaymasıyla bel kaslarının bunu karşılamasının, doğum sonrası aniden değişmesine bağlayanlar vardır.
•Bulantı ve kusma: Ameliyat sırasında veya sonrasında nadiren ortaya çıkabilir. Gerekli müdahale anestezi uzmanı doktorunuz tarafından yapılacaktır.
•Enfeksiyon: Her enjeksiyonda olduğu gibi bu girişimlerde de enfeksiyon oluşabilir. Oluşmaması için özen gösterilmektedir.
•Kullanılan ilaçlara bağlı yan etkiler ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda hafif alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bölgesel, geçici kaşıntı kendiliğinden veya basit bir ilaç yardımıyla geçer.
•Sinirsel komplikasyonlar: Bölgesel anestezi sonrası geçici veya kalıcı sinirsel hasarlar nadiren de olsa ortaya çıkabilir. (10 000-100 000 de birden az)
•Başarısız blok: Epidural anestezi uygulaması ile ameliyata başlandıktan sonra hastanın ağrı duyması ya da ameliyatın süresinin sinirin uyuşturulması için kullanılan ilacın etki süresinden uzun sürmesine bağlı olarak hastanın ameliyatına devam edilebilmesi için anestezi uzmanı doktorunuz uygun gördüğü ek bir uygulama (sedasyon veya genel anestezi) yapmak zorunda kalabilir.
