Kız Çocuklarına Ergenlik Anlatılırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 29.06.2011 - Güncelleme : 12.04.2023

Toplumumuzda kız çocukları erkek çocuklara göre, çok daha baskıcı bir yapıyla yetiştiriliyor. Örneğin 3 yaşındaki bir erkek çocuk pipisini açtığı zaman anne babalar bununla övünürken, kız çocuğunun eteğinin açılması durumda ayıp, günah, yasak kavramlarıyla utandırma ve suçlama daha yaygındır.

Oysa bu bakış açısının kız çocuklarının, kendi bedenlerine karşı olumsuz duygular geliştirmesine sebep olduğunu biliyor muydunuz? 

‘Ergenlik, çocuklukla yetişkinlik arasına, ebeveynler tarafından inşa edilen bir asma köprüye benzer…” diyen Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED) Genel Başkanı Dr. Cem Keçe, kız çocuklarına ergenlik dönemiyle ilgili bilgi vermenin önemini anlattı.

Kız Çocuklarında Ergenlik: Adet Dönemini Çocuğunuza Kendiniz Anlatın 

1. Kızların İhtiyaçları Neden Farklı?

Ergenlik, birçok kız çocuğu için zor bir geçiş dönemidir. Ergenliğin fiziksel değişiklikleri, muazzam duygusal ve psikolojik zorlukları beraberinde getirir.

Ergenlik yıllarında kızlar ailelerinden ayrılmaya, kendi kimliklerini ortaya koymaya, akranlarıyla özdeşleşmeye, yetişkinlerle ilişkilerini yeniden tanımlamaya, cinselliklerini keşfetmeye, kendi ahlaki ve etik duygularını geliştirmeye ve sorumluluklara, zorluklara hazırlanmaya başlarlar. Ergenlik süreci özellikle kız çocukları için nadiren kolay bir metamorfozdur.

2. Ergenlik Yetişkinlik Değildir

Ergenlik, çocuklukla yetişkinlik arasına, ebeveynler tarafından inşa edilen bir asma köprüye benzer. Anne köprünün inşaatına, çocuk dünyaya gelmeden kendi karnında başlar. Başlanılan köprü inşaatının temelleri, ebeveynlerin kendi ebeveynlerinden kalan bilgi, deneyim ve öğretiler doğrultusunda yani kendilerine bırakılan mirasla atılır.

Bu doğrultuda kalan miras iyi ise; inşa edilen asma köprünün temelleri de sağlamdır, ergen bu köprüden geçerken çok fazla sallanmadan yetişkinlik alanına geçebilir, sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yaşamla kendi yoluna devam edebilir ve ileriki yetişkinlik hayatında kendisi de daha sağlam köprüler yapabilir.

Kalan miras kötü ise; köprünün temelleri çürüktür, dolayısıyla ergen sağlıksız süreçlerle yetişkinlik dünyasına adım atar, umutsuzca yolunu aramaya başlar ve yetişkinliğinde kendisinin oluşturacağı köprü de çürük olur.

Çocukların ve ergenlerin eğitimi bir bütün olarak değerlendirilmeli ve bütünün tüm parçaları ele alınmalı. Cinsel eğitim süreçleri bütünün dışında bırakılarak yok sayılmamalı, cinselliğe yeteri kadar önem verilmeli ve ebeveynlerin çocuklarına sağlıklı bir miras bırakmaları sağlanmalıdır, aksi durumlarda oluşturulan köprülerin temelinde çatlakların oluşması kaçınılmaz.

Toplumumuzda kız çocukları erkek çocuklara göre, çok daha baskıcı bir yapıyla yetiştiriliyor. Örneğin 3 yaşındaki bir erkek çocuk pipisini açtığı zaman anne babalar bununla övünürken, kız çocuğunun eteğinin açılması durumda ayıp, günah, yasak kavramlarıyla utandırma ve suçlama daha yaygındır.

Ergenlik Dönemi Nasıl Anlatılmalı?

Bu bakış ne yazık ki kız çocuklarının kendi bedenlerine karşı olumsuz duygular geliştirmesine, suçluluk ve utanç duymalarına ve cinsel arzularının kendi hataları olduğuna yönelik olumsuz duygular beslemelerine neden olabiliyor.

Çocukluktan çıkan ve o güne kadar hep büyümeyi hayal eden genç kızlar, kalçalarının yuvarlaklaşamaya başlaması, memelerinin büyümesiyle birlikte değişen bedenleri ve değişen hormonsal yapıları hakkında yeterince bilgiye sahip değildirler. Bundan dolayı çocukluk dönemini geride bırakan genç kızların karışık duygular içerisine girmesi kaçınılmazdır.

Ergenlik Döneminde Kız Çocuklarını Bilgilendirirken Nelere Dikkat Edilmeli?

Ergenlik döneminde olan çoğu genç kız kendi vücutları hakkında bilgi sahibi değildir. Bu nedenle de kendi vücutlarını incelemekten ve cinselliklerini keşfetmekten korkarlar. İşin daha üzücü tarafı ise; bu genç kızların henüz daha kendi vücutlarını tanımaya başlamadan ve ne istediklerini bilemeden cinsel tecrübe yaşamalarıdır ki, bu ileriki yaşamlarında cinsel işlev sorunları ile sıklıkla karşılaşmalarına sebep olabiliyor. Ancak her şeye rağmen çatlaklarla oluşturulan köprüler aslında ergenlik döneminde onarılabilme özelliğine sahiptir.

3. Kız Çocuklarına Ergenlik ile Bilgi Verirken Bunlara Dikkat Edin!

• Anne-babaların kız çocuklarını vücutları, cinsel gelişimleri ve karşı cins konusunda bilgilendirmeliler.
• Cinsel bilgilendirme sistemli olmalı ve uygun bir sıra ile takip edilmelidir.
• İlk olarak ergenlik dönemi öncesinde regl dönemi konusunda bilgi verilmeli. Bu bilgilendirme zamanında yapılmazsa genç kız bu durumla karşılaştığında korkup paniğe kapılabilir.
• Bu durum genç kıza anlatırken âdetin nedenleri açıklanmalı ve ne anlama geldiğini onunla paylaşılmalıdır. Bu konuşma genç kızı korkutmadan ve ürkütmeden yapılmalı.
• Regl dönemi, kadınların bir cezası veya çekmeleri gereken bir sıkıntı değildir, aksine genç kızlığa girişin bir işaretidir.
• Regl olmak ve ileride anne olmak arasındaki bağlantı açık ve sade bir biçimde ortaya konulmalı.
• Regl döneminde temizlik kurallarının neler olduğu, nasıl uygulanacağı ve nelere ihtiyaç duyulacağı gösterilerek anlatılmalı. Annenin göstereceği aşırı titiz bir tutum genç kızı ürkütebilir.
• Regl döneminin düzenli olarak devam edeceği belirtilmeli ve süreci konusunda bilgi verilmeli. Anneler bu konuyu rahat ve açıklayıcı biçimde konuşmalı ve tabu olarak görmemeli.
• Genç kızın merak edeceği bir başka konuda doğum olayıdır. Bu konu genç kıza anne tarafından ayrıntılı olarak anlatılmalı.
• Regl dönemiyle ilgili bahsedilmesi gereken konular sadece doğum süreciyle sınırlı kalmamalı ve cinsellik konusunda anlatılması gereken farklı pek çok konu da yaşına uygun olarak dile getirilmeli.
• İstenmeyen gebelikler ve korunma yöntemleri ile ilgili bilgiler de verilmeli.

"Ergenlik döneminde ne tür fiziksel zorluklarla karşılaşacağım?" 

4. Kız Çocuklarının Merak Ettikleri Soruların Yanıtları:

• Adet Dönemi

Adetinizden önceki günlerde, fiziksel olarak şişkinlik hissetmeye başlayabilir veya iştahınız artabilir. Ayrıca kas ve eklem ağrılarınız, mide ağrınız ve yorgunluğunuz olabilir. Zihinsel olarak endişeli hissedebilir veya daha düşük bir ruh haline ve yalnızlık duygularına sahip olabilirsiniz. Buna adet öncesi sendromu denir ve adet görmeden önce yaşayabileceğiniz fiziksel ve duygusal semptomları tanımlar.

• Cilt Değişiklikleri

Ergenlik döneminde vücudunuz, cildinizdeki yağı kontrol eden bezleri etkileyen hormonların farklı seviyelerini üretir. Sivilce veya akne, derideki aşırı aktif bezlerden kaynaklanır ve ergenlik çağından geçerken daha fazla sivilce sorunu yaşadığınızı fark edebilirsiniz.

Sivilcelere dokunmaktan kaçının; çünkü bu onları daha da kötüleştirebilir veya yara izine neden olabilir. Cildiniz için endişeleniyorsanız, size sunulan tedaviler hakkında doktorunuzla konuşun.

• Beden İmajı

Yaşlandıkça, nasıl göründüğünüze daha fazla dikkat edebilirsiniz. Ergenlik döneminde özellikle utangaç hissedebilir ve kendinizi çevrenizdeki diğer kişilerle karşılaştırabilirsiniz. Ancak sosyal medya ve reklamlar size bunu anlatmaya çalışsa da 'mükemmel vücut' diye bir şey yoktur. Arkadaşlarınıza ve ailenize bakın - hepsi birbirinden farklı görünüyor ve herkes farklı şekil ve boyutlarda geliyor.

• "Ergenlikte başkalarıyla ilişkilerim nasıl değişir?"

Olgunlaştıkça, ailenizden daha fazla bağımsızlık isteyebilir ve arkadaşlarınızla takılmaya daha fazla ilgi duyabilirsiniz. Karışık cinsiyetli gruplarla zaman geçirmek isteyebilir ve hatta romantik bir ilişki isteyebilirsiniz. Romantik ilişkilere ilgi duymuyorsanız, spor veya müzik gibi başka ilgi alanlarınız olabilir veya kalabalık gruplarla vakit geçirmeyi tercih ediyor olabilirsiniz, bu da oldukça normaldir.

Unutulmaması gereken en önemli şey, herkesin farklı olduğu ve ailenizdeki diğer kızlardan farklı olabilecek vücudunuz için doğru zamanda ergenliğe gireceğinizdir. Ancak, 12 yaşına kadar göğüsleriniz gelişmeye başlamadıysa veya 15 yaşına kadar ilk adet görmediyseniz, doktorunuzla konuşun. Bu sizi daha rahat ettirecekse bir kadın doktora görünün.

5. Anne Babalar: "Bir ebeveyn olarak çocuğumla nasıl bağlantıda kalabilirim?"

Bir gencin ebeveyniyseniz, ergenlik çağından geçerken sizden bağımsızlık aradıklarını fark edebilirsiniz. Bu çok normaldir ve onları bağımsızlık için güvenli ve destekli adımlar atmaya teşvik edebilirsiniz.

Bir genç kızın ebeveyniyseniz, onunla konuşmanın kolay olmadığını görebilirsiniz. Ancak ilk adet görmeden önce vücuduna ne olacağı hakkında bilgi paylaşmak önemlidir. Adet döneminin ne olduğu ve adet döngüsünün nasıl çalıştığı hakkında sohbet etmek için çocuğunuza özel zaman ayırın. 

Döngüsü boyunca hangi fiziksel ve duygusal değişiklikleri hissedeceğini ve en iyi nasıl hazırlanacağını çocuğunuza açıklayın.

Kızınızın regl dönemine hazır hissetmesine yardımcı olmanın yolları arasında, tampon ve pedlerin nasıl kullanılacağı ve atılacağı ve bir sonraki regl döneminin ne zaman olacağını bilmesi için bir takvim kullanarak adet döngüsünün nasıl izleneceği hakkında konuşmak yer alır. 

Kızınızla bu konuşmayı yapmaktan çekiniyorsanız, konuşmaktan çekinmediği başka bir güvendiği yetişkin ile bu konular hakkında bilgi verin.