Ergenlik Döneminde Aşırı Kiloyla Baş Etme
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 30.06.2013
“15 yaşındaki oğlum 180 cm boya ve 98 kiloya sahip. Oğlumun bu yaşta bu kiloda olması bizi endişelendiriyor. Hormon tetkikleri yapıldı ancak herhangi bir sorun çıkmadı. Kilosunu kontrol altına alamıyoruz. Ne önerirsiniz?” Bakın Dr. Mehtap Coşkun bu soruyu nasıl yanıtlıyor:
Formda Kalmanın En Kolay Yolu Ne?
Ergenlik dönemindeki erkek çocuklarında 152-182 cm boy ve 39.5-77.6 kiloları arası değerler normal kabul edilmektedir.
Sağlıklı bir kiloya düşmenin ve formda olmanın en önemli yolu dengeli ve düzenli beslenme ile düzenli egzersiz yapmaktır. Yani hem beslenmeye dikkat edilmeli hem de düzenli egzersiz yapılmalı. Bu gerçekler doğrultusunda, oğlunuzun düzenli egzersiz yapabileceği bir sportif faaliyete yönlendirmenizin çok doğru bir yaklaşım olacaktır.
Tek başına sportif bir faaliyetle ilgilenmesi yeterli değildir. Mutlaka dengeli ve düzenli beslenmesi de gereklidir. Ancak bu sayede sağlıklı kilo sınırlarına inebilir ya da sağlıklı kiloda kalmaya devam eder.
Ergenlik Döneminde Neden Aşırı Kilo Alınır?
1- Yükselen Hormon Seviyesi
Ergenlik döneminde kızlarda östrojen hormonu seviyesi yükseliyor. Bu da kadınsal vücut hatlarının şekillenmesini sağlarken, yağ depolanması sonucu kilo almalarına neden oluyor.
2- Artan İştah
Kadın vücudu yağlanmaya her zaman daha yatkın. Vücutta değişen hormon dengelerinin etkisi ve artan iştahın da katkısıyla aşırı kilo almaya bir eğilim ortaya çıkıyor. Bu dönemde beslenmede yapılan hatalar da genç kızların kilo almasına neden oluyor.
3- Duygusal Dalgalanmalar
Ergenlik döneminde duygusal dalgalanmalar da sık olarak yaşanıyor. Bunlar hiç yememeye yol açabileceği gibi aşırı yeme isteğine de sebep olabiliyor. Beslenmede yapılan bu tip hatalar genç kızların bu dönemde hızlı kilo almasıyla sonuçlanıyor.
4- Erken Ergenlik
Ergenlik çağının sonunda kızlarda salgılanan kadınlık hormonu östrojen kemiklerdeki büyüme plaklarını kapatıyor. Ergenlik dönemi boy uzamasının durması ile sonlanıyor. Bu nedenle ergenliği geç yaşayanlarda, boy uzaması bir süre daha devam ediyor.
Erken ergenlikte ise genetik olarak boy uzama şansı olsa bile kemikteki büyüme plaklarının kapanması boy uzamasını sonlandırıyor. Boyu beklenenden kısa kalan genç kızların kilo fazlalığı ile karşılaşma eğilimi de doğal olarak daha fazla oluyor. Yapılan çalışmalar, erken ergenliğe giren kızların erişkinlik döneminde daha kısa ve kilolu olduklarını ortaya koyuyor.
5- Fiziksel Aktivite Eksikliği
Ülkemizde genç kızlar arasında spor yapma oranının düşük olması bilinen bir gerçek. Ağır ders çalışma düzeninin yanında gençlere spor ve aktivite için yeterli boş zamanın kalmaması özellikle bu dönemde hızlı bir şekilde kilo alımına neden oluyor.
Ergenlik Döneminde Kilo Almamak İçin Nelere Dikkat Etmeli?
•Özellikle fast-food tarzı yiyeceklerden, aşırı enerji yüklü yiyeceklerden (şekerlemelerden, tatlılardan, pastalardan) ve yağlı yiyeceklerden mutlaka uzak durması gerekli ve önemli.
•Ergenlik dönemindeki çocuğunuzun sağlıklı beslenmesi için bunlara dikkat etmelisiniz:
•Günde üç öğün olmak üzere beslenmelisiniz. Kahvaltıyı hiç atlamayın.
•Günlük beslenmenizin yaklaşık % 55’i karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Tahıl grubu yiyeceklerinizi kepekli ürünlerden seçin.
•Her gün birkaç çeşit taze sebze ve meyve yemelisiniz.
•Günlük tükettiğiniz yağın verdiği enerji günlük enerji ihtiyacınızın % 30’unu aşmamalıdır.
•Yemeklerinizde hayvansal kaynaklı yağlar yerine, doymamış yağ asitlerinden zengin bitkisel sıvı yağları (zeytinyağı, ayçiçek yağı) kullanın. Katı yağlardan uzak durun.
•Yemeklerinizin pişirirken haşlama, ızgara, fırında pişirme ve buharda pişirme yöntemlerini kullanın. Kızartma ve kavurma yöntemlerinden kaçının.
•Yağlı et ve et ürünleri (sucuk, salam, sosis vb.) yerine balık, tavuk, hindi eti ya da kuru fasulye, nohut, mercimek gibi kurubaklagilleri tercih edin.
•Yağsız ya da az yağlı süt ve süt ürünlerini (yoğurt, peynir vb.) yemelisiniz.
•Az şekerli besinleri tercih edin; çay şekeri gibi rafine şekerleri mümkün olduğunca tüketmeyin.
•Tatlıların ve şekerli içeceklerin tüketimini sınırlandırın.
•Günlük tuz alımınızı azaltın (ortalama 1 çay kaşığı kadar) ve yemeklerin tadına bakmadan tuz atmayın.
•Uzun süreli açlıklardan kaçınıp öğünleri düzenli yemeye dikkat edin. Çok acıkmayı önlemek için ara öğünlerden yararlanabilirsiniz. Ara öğünlerde abur cubur yenmemesine özen gösterin.
Bunları Biliyor muydunuz?
Ergenliğin başında alınan kilolar daha sonra boyun uzaması ile birlikte dengelenebiliyor ve obezite gelişmeyebiliyor. Ancak aşırı kilo artışı ergenlik boyunca devam ederse, genç kızlar bu dönemden obez olarak çıkabiliyor. Fazla kiloların verilmesi de her dönemde olduğu gibi zor olabiliyor. Kilo alan genç kızlar ilerleyen dönemde kendiliğinden kilo veremiyor. Mutlaka bu yönde ciddi çaba sarf edilmesi sağlıklı yaşam tarzının benimsetilmesi gerekiyor.
Ergenlik döneminde beklenenin üzerinde kilo alan her genç kızın, ülkemizde sık karşılaşılan hipotiroidi(tiroid bezinin yavaş çalışması) olasılığı için tetkik yaptırması gerekiyor.
