Sorun Yaramazlık mı, Dikkat Eksikliği mi?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 14.02.2017
Türkiye’de üç çocuktan birinde görülen ruhsal sorunun öğrencinin hem ders başarısını hem de geleceğini olumsuz etkilediğini söyleyen Nöropsikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan aileleri acil önlem almaya çağırdı.
Sorun Yaramazlık mı Dikkat Eksikliği mi?
Çocuğu hiperaktif olan anne babalar okulların açılmasını kurtuluş olarak görüyor. Öğrencideki dikkat eksikliği ve hiperaktivite sadece dersleri değil sosyalleşmeyi de olumsuz etkiliyor. Bir grup aile ‘yaramaz’ dedikleri çocuklarının okula başlamasını kurtuluş olarak görüyor.
Oysa hiperaktivite ve dikkat bozukluğundan kaçmak değil, acil önlem almak gerek. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, hastalığın belirtileri, seyri ve tedavisi hakkında önemli bilgiler verdi.
Dikkat Eskiliği Hiperaktivite Bozukluğu Kaç Yaşında Başlar?
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sebep olan bazı belirtiler yedi yaşından önce sergilenmiş olmalı.
Üç farklı DEHB belirti kategorisi vardır:
1. Dikkatsizlik,
2. Hiperaktivite,
3. Tepkisellik (impulsivite)
Çocuk zorlayıcı okul çevresine girene kadar dikkatsizlik fark edilemeyebilir. Belirtiler şunlar...
• Otururken kıpır kıpır kıpırdanmak.
• Sürekli kalkıp etrafta gezmek veya koşmak.
• Uygun olmayan zamanlarda koşmak veya tırmanmak. (Gençlerde bu yerinde duramamak olarak görülebilir)
• Sessizce oynamada veya sessiz boş zaman aktiviteleriyle uğraşmada zorlanma.
• Her zaman gitmeye hazır olmak.
• Çoğunlukla aşırı konuşmak. Grup aktivitelerine katılmakta zorluk çekmek.
• Tepkisellik (impulsivite) belirtilerinin ilk sırasında sabırsızlık, reaksiyonları geciktirmede zorluk.
• Sorular tamamlanmadan cevap vermek.
• Başkasının sırasının bitmesini beklemede zorluk çekmek.
• Sosyal veya okulda problemlere neden olacak şekilde düzenli olarak başkalarını engellemek veya araya girmek.
• Uygunsuz zamanlarda sohbete başlamak.
Sorun Riskli Durumlara Neden Olmadan Önlem Alınmalı
İmpulsivite sürekli bir şeylere veya kişilere çarpmak gibi kazalara sebep olabilir. Ayrıca DEHB olan çocuklar sonucunu düşünmeden tehlikeli aktivitelerle uğraşabilirler. Örneğin riskli yerlere tırmanabilirler.
DEHB’li çocuklar evde ve okulda ve arkadaşlarını ziyaret ettiklerinde onların normal fonksiyonlarını yerine getirmesini engellerler. Çocuklar sürekli olarak ve en azından iki ortamda (okul ve ev gibi) en az altı ay boyunca bu belirtilerin bazılarını veya tamamını sergilediklerinde DEHB teşhisi konur.
Ancak Düzenli Tedaviyle Okulda, Sosyal Ortamda Mutlu Olmak Mümkün
DEHB tedavisi dikkatsizlik, hiperaktivite ve impulsivite dahil olmak üzere hastalığın belirtilerini kontrol etmeye yardımcı olur. İstikrarlı tedaviyle kişi okulda, işte ve sosyal durumlarda yükümlülüklerini daha iyi yerine getirir.
DEHB tedavisi çok yönlüdür, ilaç tedavisi veya davranışsal modifikasyon terapisi veya her ikisini de içerir. DEHB tedavisi hem çocuğun veya ergenin hem de ailenin ihtiyaçlarını karşılamalıdır.
Araştırmalar, ilaç tedavisinin, diğer ilaçların ve davranış terapisinin emin ve etkili olduğunu kanıtlıyor. Bu tedaviler sadece DEHB belirtilerini hafifletmekten daha çok şey yapar.
Çocuğun kurallara uymasını, akranlarıyla ve ailesiyle ilişkilerini geliştirmesine de yaratır. DEHB’li ilkokul öğrencileri üzerinde etkili olduğu görülen iki etkili tedavi stratejisi var:
Birincisi, yakın takip altında yapılan ilaç tedavi programı. Diğeri ilaç tedavisiyle beraber yoğun davranış terapisi. Kapsamlı bir araştırmada 10 çocuktan dokuzu bu iki tedavi stratejisinden biriyle ciddi anlamda gelişim gösteriyor.
DEHB’li çocuklar ve ergenler için en etkili tedavi yaklaşımı multidisipliner yaklaşımdır. Bu yaklaşım, birbiriyle en iyi çalışan ve birbirini destekleyen çoklu unsurları içerir.
