Çocuğunuzun Tikleriyle Nasıl Baş Edebilirsiniz?

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 17.05.2011 - Güncelleme : 18.11.2022

7-12 yaş arasındaki erkek çocuklarda kız çocuklara oranla daha sık görülen bir davranış olan tikleri uzmanlar, iradeyle çalışan çizgili beden kaslarında, irade dışı ortaya çıkan aralıklı kasılma olarak tanımlıyor.

Tikler hafifse her zaman tedavi edilmeleri gerekmez, ancak şiddetliyse veya günlük yaşamı etkiliyorsa tedaviler mevcuttur.

Pek çok tik, birkaç yıl sonra sonunda kaybolur veya önemli ölçüde iyileşir. Ancak tedavi edilmezse, daha şiddetli tikler okulda zorluklar veya sosyal sorunlar gibi sorunlara neden olabilir.

Peki ama sizi ve özellikle de çocuğunuzu rahatsız eden bu tikler nasıl oluşur? Anne babalar bu durumda çocuklarına nasıl yaklaşmalı? İşte, yanıtları.  

 Tik dürtüsü gösteren çocuğunuza yardımcı olacak öneriler.  

1. Çocukların Neden Tikleri Olur?

Uzmanlar, tiklerin oluşmasında çocuğun çevresindeki bireyleri taklit etmesinin etkisi olduğunu söylüyor. Örneğin, çocuk anne babayı, öğretmenini gözlemleyerek onlardaki bazı hareketleri taklit ederek bunları tekrarlama yoluyla kendinde tik oluşturabilir.

Çocuğun yaşamış olduğu çevrede sürekli aile çatışması yaşanıyorsa; yorgunluk, öfke ve aşırı korku durumları sonucunda da tik oluşabilir. Uzmanlar, çocuğun iç gerilim ve çatışmalar yaşıyorlarsa bunların da tiklerin oluşmasına etken olduğunu belirtiyorlar. 

Tik ile Alışkanlık Arasındaki Farkı Nasıl Anlayabiliriz?

• Tik aniden olur; alışkanlığın süresi belli değildir.
• Tikler, irade dışı ortaya çıkar. Alışkanlıkta şuur vardır.
• Tikte hoşnutsuzluk ve sıkıntı, alışkanlıkta ise memnuniyet vardır.
• Tikte belli bir adale grubu etki altındayken, alışkanlıkta ise birkaç organ etkendir.

2. Tikleri İyileştirmek İçin Anne Babalara Tavsiyeler 

Çocuğunuzun tiklerini iyileştirmeye yardımcı olabilecek bazı öneriler:

Çocuğunuza Karşı Bu Döneminde, Daha Ilımlı, Daha Anlayışlı Olun

• Çocuğunuzda tik benzeri hareketler gördüğünüzde, öncelikle bu hareketleri gözlemleyin. Bu hareket veya hareketlerin sıklığını, şiddetini, artırıcı ve azaltıcı etkenler olup olmadığını bunlarla birlikte başka fiziksel hareket belirtilerinin bulunup bulunmadığını gözlemleyin.

• Çocuğunuza güven verin. Onunu bu davranışı (tik) üzerinde durmayın. Bu davranışlarından dolayı onu tenkit edip küçük görmeyin, yargılamayın.

• Onun bu hareketlerini taklit etmeyin.

• Çocuğunuzu, diğer arkadaşları ve kardeşleriyle kıyaslamayın.

• Çocuğunuzun ailede, okulda ve çevresinde yaşamış olduğu çatışma ve bunalımların sebeplerini bulup bu meselelerin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılmalı ve ona göre tedbirler almalısınız.

• Çocuğunuzu bol bol dinlendirmeli, onu yorucu faaliyetlerden uzaklaştırmalısınız. 

• Bu durumu çocuğunuzun doktoruyla paylaşın. Eğer fiziksel bir rahatsızlık yoksa o zaman çocuğunuzu, okulunuzdaki psikolojik danışmana, psikoloğa ya da pskiyatriste götürmelisiniz.

• Stres, endişe ve can sıkıntısından uzak durmasına yardımcı olun. Örneğin, çocuğunuzla birlikte yapacak rahatlatıcı ve keyifli bir aktivite bulmaya çalışın (spor veya hobi gibi).  
• Çok yorulmamasını sağlayın. Mümkün olduğunda iyi bir gece uykusu çekmeye çalışın.  
• Çocuğunuzun tikini görmezden gelmeye çalışın ve onun hakkında çok fazla konuşmamaya çalışın. Dikkati üzerine çekmek onu daha da kötüleştirebilir.
• Tikleri başladığında çocuğunuzu onu azarlamayın.
• Çocuğunuza her şeyin yolunda olduğu ve utanmaları için hiçbir neden olmadığı konusunda destekleyin.
• Düzenli olarak iletişim halinde olduğunuz diğer kişilere çocuğunuzun tikleri hakkında önceden bilgi verin. Çocuğunuzun tikleri başladığında, başkalarının tepki vermemeleri gerektiği konusunda bilinçli olmalarını sağlayın.
• Çocuğunuz okulu zor buluyorsa, bununla başa çıkmanın yolları hakkında öğretmeniyle konuşun. Örneğin, tikleri ders ortasında başladığında öğretmeni sınıftan ayrılmasına izin verebilir.

3. Tik Tedavisi İçin Davranış Terapileri

Davranış terapisi genellikle tikler için ilk tedavilerden biridir.

Doktorunuz terapinin yardımcı olabileceğini düşünürse, uzman bir psikolojik tedavi servisine sizi sevk edebilir.

Tikler için ana terapi türlerinden biri, alışkanlığı tersine çevirme terapisidir. Bu, şunları amaçlar:

• Çocuğa durumunu öğretmek
• Tiklerin ne zaman ortaya çıktığının daha fazla farkına varılmasını ve o sırada hissedilen dürtülerin tanımlanmasını sağlar.
• Tik atma dürtüsü hissedildiğinde yapılması gereken yeni bir tepki öğretir. Örneğin, tikiniz omuz silkmeyi içeriyorsa, tik dürtüsü geçene kadar kollarınızı esnetmeniz öğretilebilir bu terapilerde.
• Tikler için kapsamlı davranışsal müdahale de kullanılabilir. Bu, tikleri azaltmaya yardımcı olacak bir dizi davranışsal tekniğin öğrenilmesini içerir.

Maruz kalma ve yanıt önleme adı verilen bir teknik de bazen kullanılır. Bu, tiklemeniz gereken duyguyu yatışana kadar bastırmayı öğrenmenize yardımcı olmayı amaçlar.

Bu teknikler genellikle bir terapistle birkaç seans gerektirir. Tedavi bittikten sonra bu çalışmalara düzenli devam edildiğinde sonuçlarını da en iyi şekilde görebilirsiniz.