"Çocuğum Neden Altını Islatıyor?" İşte, Çocukların Yatağı Islatmasının 5 Yaygın Nedeni

Melis DEMİRYAS
Yayın : 17.08.2010 - Güncelleme : 01.12.2022

Bu makalede; ileri yaşta çocuğun altını ıslatması normal bir durum mu? Çocuklarda alt ıslatma ne zaman ciddiye alınmalı? Aileler bu konuda nelere dikkat etmeli? Çocuklarda en sık görülen alt ıslatma nedenleri neler? Alt ıslatma probleminde ne zaman endişelenmeli? Altını ıslatan çocuğu hangi doktora götürmeli? sorularının yanıtlarını bulacaksınız. 

Altını ıslatan çocuklar için ailelere uzman tavsiyeleri.

1. Çocuklar Neden Altını Islatır?

Altı değiştirilecek yaşta olmadıkları halde hala yatağını ıslatan çocuklara oldukça sık rastlanır. Çoğu zaman bu sorun çocuk tümüyle bağımsız olmuşken, beklenmedik bir zamanda aniden ortaya çıkabilir.

Ebeveynler için bir rahatsız edici bir durum olabilir, ancak alt ıslatma çocuklarda sık görülen bir sorundur. Bazı çocuklar doğdukları günden itibaren gece boyunca kuru kalmakta zorlanırken, diğerleri aylarca veya yıllarca kuru kalarak tekrar altını ıslatmaya başlar.

Çocukların yaklaşık yüzde 15'i, 5 yaşında altını ıslatıyor. Bu sayı yaşla birlikte azalır. 14 yaş ve üstü çocukların sadece yüzde 1-2'sinde bu problem görülür.

Erkeklerin altını ıslatma olasılığı kızlardan iki kat daha fazladır. Gelişim geriliği olan, duygusal ve davranışsal güçlükleri olan çocuklarda alt ıslatma problemi daha sık görülür. İşte, çocukların en yaygın yatağı ıslatma nedenleri ve uzmanlardan ebeveynlere tavsiyeler. 

Çocuklar birçok nedenden dolayı altını ıslatırlar. İşte, en yaygın olanlarından birkaçı:

• Zaman: Bazı çocukların mesane kontrolünü geliştirmek için fazladan zamana ihtiyacı vardır.
• Genetik: Yatağını ıslatan çocukların, geç yaşlara kadar yatağı ıslatan bir ebeveyni, teyzesi, amcası veya büyükanne ve büyükbabası olma eğilimindedir, bu da durumun genetik bir bileşen olduğunu düşündürür.
• Uyumak: Horlama, televizyon veya evcil hayvanlar nedeniyle uykuları bölünen çocuklar ve derin uyuyan çocukların altını ıslatma olasılığı daha yüksektir.
• Stres veya yaşam değişiklikleri: Taşınma veya yeni bir kardeş gibi büyük değişiklikler, çocukların uzun süre kuru kaldıktan sonra altını ıslatmasına neden olabilir.
• Tıbbi sorunlar (İdrar yolu enfeksiyonu vb.): Kabızlık veya vücudun yapısındaki veya işlevlerindeki farklılıklar (küçük bir mesane veya çok fazla idrar yapma gibi) gibi tıbbi nedenler bu duruma sebep olabilir. Ayrıca Tip 1 Diyabet, sık susama ve idrara çıkma ile birlikte ilk olarak yatak ıslatma olarak da kendini gösterebilir.

“Çocuğum Altını Islatıyor Bu Konuda Ne Yapabilirim?”

2. Uzmanlardan Ebeveynlere Tavsiyeler

Yatağını ıslatan çocukların yaklaşık yüzde 15'i herhangi bir müdahale olmaksızın gece boyunca kuru kalmayı öğrenir; ancak yatak ıslatma ne kadar uzun süredir devam ediyorsa, kendi kendine iyileşme olasılığı o kadar düşüktür.

Altını Islatan Çocuğa Ne Yapmalı? 

İşte ebeveynlerin altını ıslatan çocukları için deneyebileceği birkaç önlem

• Yatmadan önce içecekleri azaltın ve kafeinli içecekleri hayatınızdan çıkarın. Kafein, çocukların daha sık çiş yapmasına neden olur.
• Çocukları yatmadan 15 dakika önce ve yatmadan hemen önce tuvaleti kullanmaya teşvik edin. Bazı çocuklar, artık dürtü hissetmeyecekleri kadar çiş yaparlar, bu nedenle mesanelerini boşaltamayabilirler.
• Çocuğunuzun yeterince uyuduğundan emin olun. Elektronik eşyaları ve evcil hayvanları çocuğunuzun odasından çıkarın.
• Çocuğunuzu kazalar için cezalandırmayın çünkü bu stresi, utanç duygusunu artırabilir ve çocuklara alt ıslatmalarını saklamayı öğretebilir. Bunun yerine, çocuğunuzun ellerinden geldiği kadar temizlik yapmasına yardım etmesini sağlayın.
• Kuru gecelerin kaydını tutmak, çocukları motive etmek ve ödüllendirmek için yardımcı olabilir. Ayrıca, yatak ıslatmanın iyiye mi yoksa kötüye mi gittiğini bilmek ve kalıpları belirlemek için yatak ıslatmanın izini sürmeye yardımcı olur.
• Çocuğunuz altını ıslattığını saklıyorsa, kuru geceler için iki çıkartma verebilirsiniz, biri ıslak geceyle ilgili gerçeği söylediği için, ya da gizlediği ya da yalan söylemediğinde ise çıkartma vermeyin. 
• Siz yatmadan önce veya gecenin bir yarısı tuvaleti kullanmak için çocukları uyandırmayı deneyebilirsiniz. Eğer uyandırdığınızda çocuğunuzun yatağı ıslaksa, onu daha erken uyandırın.  Doğru zamanı bulmak için ayarlamanız gerekebilir.

Bazı içecekler çocuğunuzun mesanesini tahriş edebilir ve bu da mesanenin çalışmasını engeller. Çocuğunuz sık sık altını ıslatıyorsa bu içeceklerden kaçının:

• Gazlı içecekler (soda, aromalı sular, diyet içecekler)
• Kafeinli içecekler (çay, kahve, çikolata, soda, enerji içecekleri)
• Narenciye suları (portakal, limon, greyfurt, domates vb.)
• Kırmızı boyalı içecekler (Gatorade, Kool-Aid, diğer kırmızı renkli içecekler)

Altını Islatan Çocuk İçin Ne Yapmalı?

Yatak Islatma Alarmları

Yatak ıslatma alarmları tipik olarak çocuğunuzun iç çamaşırına takılır veya çocuğunuzun üzerinde uyuması için bir pedi bulunur. Klips veya ped ıslandığında alarm çalar veya titrer, bu da çocuğunuzun vücuduna işemesi gerektiğinde uyanmayı öğretir.

Bunun işe yaraması için, çocuğunuzun beyninin işemek için uyanmayı öğrenebilmesi için yatağı tekrar tekrar ıslatması gerekir. Bu, alarmı başlatırken yukarıda bahsettiğimiz stratejileri kullanmamanız gerekir.

Bu seçenek, mal olabileceği zaman ve kesinti göz önüne alındığında son çare olmalıdır; ancak araştırmalar, doğru yapıldığında, çocuklara uzun vadede kuru kalmayı öğretmenin en etkili yöntemi olduğunu göstermektedir.

Çocuğun Yatağını Islatma Nedenleri Neler Olabilir?

3. Psikolojik Nedenlerden Dolayı Altını Islatan Çocuk

İşte size bunlardan bir örnek:

Eda, beş yaşında sağlıklı, cin gibi küçük bir kız. Eda dört kardeşin en küçüğüdür; anne-babası genç ve modern düşüncelidir. Ona da öteki çocuklarına ayırdıkları kadar vakit ayırırlar, ailenin tüm bireylerinin eşit haklara sahip olduğunu vurgulamaktan hoşlanırlar.

Eda yatağını ıslatmaktadır. Hem de bazı geceler iki kez. Ama kimse bu tatsız kazaları başına kakmaz, tam tersine herke ona çok anlayışlı ve sıcak davranır, çünkü her türlü olumsuz tutumun durumu büsbütün kötüleştireceğini bilirler. Ama tüm çabalarına karşın, çocuk yatağını ıslatmaya devam eder. Bu durumdan da en çok çocuğun kendisi üzülmektedir.

Bu noktada rahatsızlığın öyle günün birinde kendi kendine geçmesini beklemenin yararsız olduğu düşünülüp, hangi nedenden kaynaklandığını bilip ona göre çözümlenmesine karar verilir. Ve doktor yolu tutulur…

Doktor bazı sorular sorar ve şunları öğrenir. Anne-baba çocuklarına her türlü olanağı sağlamak dürtüsüyle hareket etmektedirler. Çocuklarını kendi yaşlarında başka çocuklarla birlikte havuza, jimnastiğe, kayağa, kamp kurmaya gönderirler. Başkaları ile birlikte olmaların, kendi sorunlarını kendi başlarına çözümlemeyi öğrenmelerini istemektedirler.

Eda’da “artık büyüdüğü” varsayılarak aynı şekilde toplum içine itilmiş, ailenin dışında yeni deneyimler edinmesi beklenmiştir; bu arada, “…başka çocuklarla birlikte oyun oynayıp yemek yiyebileceği, bol bol eğleneceği” gerekçesiyle deniz kıyısında bir çocuk kampına gönderilmiştir. Gel gelelim Eda’da burada hiç mi hiçi eğlenmemiştir. O zaman değin tanımadığı bir ortama girmesi (tek başına ilk kez evden uzaklaşıyordu) hiç de kolay olmamıştı.

Birkaç talihsizlikle karşılaşmıştı. Sofrada birlikte oturduğu çocuklar ondan çok farklı anlayıştaki ailelerin çocuklarıydı. Daha ilk andan başlayarak onu alaya alırlar: Tatsızlıklar bununla da kalmaz. Ufak tefek sürtüşmeler üst üste gelir. Aslında önemli değildir; ama akşam olup da Eda kendisini yalnız ve terk edilmiş hissedince ağlamaya başlar.

Oradaki görevlerden biri de onu adamakıllı azarlar. Bu da bardağı taşıran son damla olur, hem de sözcüğün tam anlamıyla. Çünkü o gece ilk kez Eda yatağını ıslatır, sabah olunca “kabahati” meydana çıkar. O da utancından yerin dibine geçer.

Ne zamandır böyle şeyler yapmadığını anlatmaya çabalar ama işe yaramaz. O günden sonra rahatsızlığı her gece yineler.

Eve döndüğünde kendiliğinden sona erer, ama günün birinde annesiyle babasının onu bir kez daha kampa yollamayı düşündüklerini duyar duymaz yeniden başlar; geçmişte olup bitenleri bilmeyen anne-baba durumu anlamaz. Başvurdukları doktor onlara çok sabırlı olmalarını, Eda’nın o andaki “gerilemesini” normalmiş gibi kabullenmelerini, hatta buna bir süre ayak uydurarak ona daha küçük bir çocukmuş gibi davranmalarını tavsiye eder. 

Gerçek şudur: Tüm üyelerin eşit sayıldıkları ama herkesten olgun ve bilinçli bir davranış beklenen bu evde Eda, kendisini çok küçük ve hazırlıksız hissediyordu. Ailesinin kendisinden beklediği her şeyi yapamayacağından korkuyordu. Aslında istediği şey, birazcık sevilmek, şımartılmak, yani sahici bir küçük çocuk muamelesi görmekti.

Altını Islatan Çocuğu Hangi Doktora Götürmeli? 

4. Ne Zaman Doktora Danışılmalı?

Çocuğunuzun doktoruna yatak ıslatmayı durdurmak için ilaç kullanımını danışabilirsiniz. İlaç tedavisi bazı çocuklar için iyi sonuç verir, ancak genellikle ilacı bıraktıktan sonra çocuk yatağı ıslatmaya yeniden başlar.

Çocuğunuz aşağıdaki durumlarda çocuk doktoruna başvurun:

• En az altı ay sürekli olarak kuru kaldıktan sonra, özellikle de yakın zamanda herhangi bir değişiklik veya stres etkeni yoksa aniden yatağı ıslatmaya veya gündüz kazaları geçirmeye başladığında...
• Yüksek sesle horladığında veya çoğu gece nefes alırken durakladığında veya nefesi kesildiğinde...
• İdrar yaparken yanma hissi veya ağrıdan şikayet ettiğinde...
• Daha sık işediğinde...
• Normalden çok daha fazla su içiyor veya yemek yiyorsa...
• Ayaklarda veya ayak bileklerinde şişlik olduğunda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalı. 

Ne zaman endişelenmeli?

Yatak ıslatma, beş yaşından sonrasına kadar anormal kabul edilmez. Bununla birlikte, konu hakkında aşırı endişelenmeniz gereken belirli bir yaş yoktur. 

Temel kural, çocuğunuz yatağını ıslatma konusunda endişelenmeye başladığında veya siz bu konuda endişelenmeye başladığınızda doğru tedaviyi bulmalısınız. 

Gündüz tuvalet alışkanlıklarına odaklanmak ve mesane boşaltmak işe yaramıyorsa, birkaç tedavi seçeneği mevcuttur. Daha fazla yardıma ihtiyacınız olursa çocuk doktorunuza danışın.

Altını Islatan Çocuğu Hangi Doktora Götürmeli?

Altını ıslatma, genellikle tedavi sonucunda giderilebilen bir problemdir. Alt ıslatma sorunun çözümü için öncelikle nedeninin tespit edilmesi gerekir. Fizyolojik nedenler için gidilmesi gereken bölüm çocuk ürolojisi iken psikolojik sorunlarda psikolog ve psikiyatrlar tercih edilmelidir