Teknoloji İlişkileri Tehlikeye mi Atıyor?

Dr. Gözde Gündoğdu Meydaneri
Yayın : 10.02.2025 - Güncelleme : 13.02.2025

Dijital çağ yeni insanlarla tanışmayı kolaylaştırdı, ancak aynı zamanda yeni riskleri de beraberinde getiriyor. Çevrimiçi flört, sosyal medya ve mesajlaşma uygulamaları ilişkilerde hem sömürüye hem de suistimale kapı açabilir.

“O fotoğrafı neden ‘like’ladın”, ”Onu neden takibe aldın”, “Konum at”, “Gördün, ama yazmadın” Ya kendi ilişkimizde ya da arkadaş çevremizde sık sık duyduğumuz dönemimizin en yaygın cümleleri! Çağımız dijital çağ… Peki ya ilişkiler? Onlar da mı dijitalleşecek? Teknoloji ilişkileri nasıl etkiliyor? 

Psikiyatri Uzmanı Dr. Gözde Gündoğdu Meydaneri açıklıyor.

Sosyal Medya Dijital Kalp Kırıklıkları Yaratıyor

1. Çevrimiçi Flört İlişkileri Tehlikeye Sokuyor 

90’lı yılların ortaları itibarı ile internetin hayatımıza girmesi ve buna bağlı olarak; yaşantımızın çoğu alanında kademeli olarak gerçekleşen kabuk değişiminin, ilişkilerin yaşanma biçimini de etkilediği söylenebilir.

Sohbet programları ile başlayan sürecin; arkadaşlık siteleri, sosyal medya kanallarının da artması ile bu şekilde sanal ortamda başlayan romantik ilişkilerin de artmakta olduğunu gözlemliyoruz. 

Çevrimiçi flörtün yükselişi, manipülasyon için verimli bir zemin yarattı ve günümüzün dijital dünyasında, daha önce hiç tanışmadığınız birine güvenmek, kim olduklarını gerçekten anlamadan önce kişisel bilgilerinizi veya samimi fotoğraflarınızı paylaşmak kolaydır. Aslında, yakın zamanda yapılan bir araştırmada, 25-34 yaş aralığındaki insanların %39'unun gerçek hayatta hiç tanışmadıkları biriyle samimi fotoğraflar paylaştığını ortaya koydu.

İlişkilerde Dijital Sorun: "Onu Neden Takibe Aldın?"

• “Kişinin Sosyal Medya Profili Gerçeğinden Farklı Olabilir”

Yeni başlayan romantik ilişkilerde; kişiler, yeni tanıştıkları partnerlerinin profillerini incelemeye epey zaman sarf edebiliyor. En nihayetinde yeni tanışılan kişinin, sosyal medya profillerinin onun gerçek halinden uzak olabileceği ihtimalini göz önünde bulundurmak; sonrasında oluşabilecek hayal kırıklığının da önüne geçecektir.

2. İlişkide Başka Birini “Like”lamak 

İlişkide dijitalleşme ile beraber; somut kavramlardan soyut kavramlara geçilmesinin, bazı çiftlerde kafa karışıklığı oluşmasına neden olduğu görülmektedir. Örneğin; ilişkinin niteliğine ve paylaşımın içeriğine bağlı olmakla beraber, partnerin başka birisinin paylaşımını ‘’like’’laması sosyal medyada ‘’normal’’ kabul edilebilecek bir davranış iken, bu davranış sonucunda çiftler arası kıskançlık nedeni ile kavgalar olabilmekte, yine birbirlerinin fotoğraf/paylaşımlarını ‘’beğen’’mediklerinde bazı çiftler arasında tartışmalar olabilmektedir.

Bazı kişiler; partnerlerinin kiminle arkadaş olduğunu, kimi takip ettiğini, kimin paylaşımlarını beğendiğini, kimi arkadaşlıktan çıkardığını takıntılı bir şekilde takip ediyor olabilir, bu durum hem ilişkide var olan bir güven problemini gösterir hem de romantik ilişkinin geleceğini olumsuz yönde etkiler.

3. Çevrimiçi Davranışlarla İhanet Duygusal Hasara Yol Açıyor 

Sosyal medya çağında aldatmanın en zorlayıcı yönlerinden biri aldatmanın ne olduğunu belirlemektir. Çiftler genellikle hangi davranışın sınırı aştığına dair farklı tanımlara sahip olabiliyor. Örneğin, bazı insanlar çevrimiçi olarak biriyle flörtöz mesajlar alışverişinde bulunmayı aldatma olarak görmezken, partnerleri bunu ciddi bir ihanet olarak görebilir.

Kabul edilebilir olanla olmayan arasındaki bulanık çizgiler, ilişkide yanlış anlaşılmalara ve kıskançlık veya kızgınlık duygularına yol açabilir. Fiziksel temas olmasa bile, birçok çevrimiçi etkileşim güveni ihlal edebilir ve partnerler arasında duygusal mesafe yaratabilir.

Partnerlerden biri diğerinin çevrimiçi davranışları yüzünden ihanete uğradığını hissettiğinde, bu durum önemli duygusal hasarlara yol açabilir. Örneğin:

• Kıskançlık Sebebi

Partnerinizin sosyal medya aktivitelerini sürekli kontrol etmek, özellikle karşı cinsten biriyle sık sık etkileşimde bulunuyor gibi görünüyorsa, kıskançlık duygularına yol açabilir. Bu duygular tırmanarak tartışmalara, güven sorunlarına ve hatta partnerinizin mesajlarını veya aktivitelerini karıştırma isteğine yol açabilir.

• Şüphe ve Paranoya Sebep Olabiliyor

Daha fazla insan arkadaşları, iş arkadaşları ve tanıdıklarıyla iletişimde kalmak için sosyal medyayı kullandığından, partnerlerinin şüphelenmesi alışılmadık bir durum değildir. Bu şüphe, birbirlerinin sosyal medya profillerini kontrol etme, özel mesajları okuma veya hatta bilgi toplamak için hesapları hackleme gibi sağlıksız bir döngüye yol açabilir.

• Çiftler Arasında Güvensizliğe Neden Oluyor

Sosyal medya sıklıkla karşılaştırmayı teşvik eder ve bu, birinin ilişkisi hakkında nasıl hissettiğini etkileyebilir. Partnerler başkalarının "mükemmel" hayatlara veya ilişkilere sahip olduğunu gördüklerinde, yetersizlik veya güvensizlik duyguları uyandırabilir. Bu duygusal tepki bazen bireyleri ilişki dışında onay veya ilgi aramaya itebilir ve bu da sadakatsizliği daha olası hale getirebilir.

4. Çevrimiçi Hareketlerde İlişkileri Yıpratan Davranışlar Neler?

• Yazışma Programları Güven Sarsıyor!

Bazı yazışma programları, birbirleriyle o sırada bir arada bulunmayan çiftler için o an yaşadıkları durumu anlık olarak paylaşmaya olanak sağlıyor. Fakat bununla beraber, taraflardan birinin kişilik yapısı ve karşıdakine güven duyma sorunu çerçevesinde şekillenen ötekini kontrol etme davranışı (şu an neredesin, ne yapıyorsun, fotoğrafını çekip yollar mısın, konum at, mesajımı gördün mavi tik oldu ama cevap vermedin vb.) kontrol edilen taraf ve sonuçta ilişki için oldukça yıpratıcı olabilmektedir.

• Başkalarını Umursamayın!

Çiftlerin çevresinde bulunan kişiler, yine sosyal medya kullanımını baz alarak ‘’beraber oldukları fotoğrafları silinmiş, birbirlerini takipten çıkarmışlar, birbirlerine sitemli ve gönderme içeren paylaşımları oldu, demek ki ayrılmışlar’’ gibi çiftlerin gıyabında yorumlarda bulunabilirler. Bu durum da, eğer gerçeği yansıtmıyor ise söz konusu kişilerin morali bozulabilir ve mevcut ilişkiyi yıpratabilir.

Her insanın kişiliği benzersiz ve özeldir. Dolayısı ile her davranışın ‘’kendince’’ bir nedeni vardır. Kişinin sosyal medya profilinde değişiklik yapmasının çok farklı sebepleri olabilir. İlişki dışındaki yorumlar da yorum yapanların kendi iç dünyalarından süzülmüş tahminlerdir. Bu nedenle, söz konusu iki farklı insanın bir araya gelmesi ile oluşan ilişkiler olduğunda kişiler dışarıdan yorum yapıyorlarsa daha dikkatli olmalıdır.

• Eski Sevgilinizi “Stalk”lamayın!

Romantik ilişkilerin bitimi sonrası eski partnerin sosyal medya hesaplarını halen ‘’stalk’’lamak, ‘’beni engellemiş mi?’’ düşüncesi ile farklı hesaplar üzerinden takip etmek kişinin kendi hayatına dair önemli oranda zaman ve enerji kaybına neden olacak, bazı kişiler için ayrılık sonrası partnerin hayatından çıkması ile oluşan yas sürecinin daha komplike hale gelmesine neden olabilecektir.

Bu nedenle, ayrılık sonrası eski partnerinizi unuttuğunuzdan emin değilseniz onu takip etmeye/stalklamaya devam etmemek, sizden sonraki ilişkilerini takıntılı bir şekilde araştırmaktan uzak durmak ve kendinize, hayatınıza dair yeni kapılar açmak daha uygun bir davranış şekli olacaktır.

5. Sosyal Medya Aracılığıyla Gerçekleşen Aldatma Ruh Sağlığına Nasıl Zarar Veriyor?

Duygusal veya fiziksel olsun, aldatma her iki taraf için de travmatiktir. Birisi partnerinin sadakatsiz olduğunu fark ettiğinde, üstesinden gelinmesi zor bir dizi duygusal ve psikolojik etkiye yol açabilir.

Sosyal medya tarafından kolaylaşan aldatma, fiziksel temas içermese de duygusal ihanet hala mevcut olduğundan, ilişki içinde yıpratıcı etkilere sebep olabiliyor.

Aldatmanın ardından karşılaşılan yaygın ruh sağlığı sorunlarından bazıları:

Kaygı: Aldatılmayı fark ettikten sonra kaygı duyguları yaşamak yaygın bir ruh halidir. Birçok kişi, partnerinin tekrar aldatıp aldatmayacağı veya ilişkilerinin diğer yönleri hakkında kendilerine yalan söylenip söylenmediği düşünceleriyle meşgul olur. Bu kaygı, kişinin günlük hayatını  ve genel ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Depresyon: Aldatma, özellikle ihanet bir bireyin özdeğer ve güven duygusunu sarstığında, kişide depresyon semptomlarını da tetikleyebilir. Umutsuzluk, üzüntü ve duygusal uyuşukluk duyguları genellikle bir partnere duyulan güvenin kaybına eşlik eden duygulardır. 

Düşük Öz Saygı: Bir partnerin, özellikle sosyal medya aracılığıyla, sadakatsiz olduğunu öğrenmek, kişinin öz saygısına önemli derecede zararlar verebilir. Birçok kişi, bir partner olarak değerlerini, çekiciliğini veya kıymetini sorgulamaya başlar ve bu da uzun vadeli duygusal sorunlara yol açabilir.

Güvensizlik ve Aşırı Tetikte Olma: Bir ilişkiden sonra, güven genellikle kırılır. Aldatılan kişi aşırı tetikte olabilir, sürekli olarak partnerinin davranışlarında sahtekârlık veya sadakatsizlik belirtileri arayabilir. Bu sürekli şüphe gerginlik yaratabilir ve çiftin güveni yeniden inşa etmesini zorlaştırabilir..

6. Aldatmadan Sonra İyileşme: Güveni ve Bağlantıyı Yeniden İnşa Etmek

Aldatma gerçekleştiğinde, ister şahsen ister sosyal medya aracılığıyla olsun, güveni yeniden inşa etmek bunaltıcı gelebilir. Ancak, doğru destek ve rehberlikle çiftler ihanetin üstesinden gelebilir ve iyileşme sürecine başlayabilir. Terapi, aldatmadan sonra ortaya çıkan karmaşık duygularla başa çıkmanın ve ilişkiyi yeniden inşa etmek için araçlar geliştirmenin en etkili yollarından biridir.

Aldatmanın ardından atılması gereken önemli adımlara örnekler:

Profesyonel Danışmanlık Alın: Terapi, her iki partnerin de duygularını ifade etmeleri, aralarındaki güveni yeniden inşa etmek için çalışmaları için güvenli ve destekleyici bir ortam sağlayabilir. Uzman bir terapist iletişimi kolaylaştırmaya, çifti iyileşme sürecinde yönlendirmeye ve gelecekteki sorunları önlemek için etkili stratejiler sunmaya yardımcı olabilir.

Sosyal Medya Kullanımına Sınırlar Koymak: Sosyal medyanın sadakatsizlikte bir rol oynadığı göz önüne alındığında, çiftlerin çevrimiçi etkileşimleri konusunda sınırlar koymaları hayati önem taşır. Bu, sosyal medya faaliyetleri hakkında açık olmak, başkalarına mesajlaşma konusunda sınırlar koymak veya hatta ilişkiyi yeniden inşa etmeye odaklanmak için geçici olarak sosyal medyadan uzaklaşmak olabilir.

Altta Yatan Sorunları Ele Alın: Aldatma, genellikle bir ilişkideki karşılanmamış duygusal ihtiyaçlar, iletişim eksikliği veya çözülmemiş çatışmalar gibi daha derin sorunları ortaya çıkarır. Terapi, çiftlerin bu altta yatan sorunları belirlemelerine ve bunları çözmeye yönelik çalışmalarına yardımcı olabilir.

Affetmeyi Uygulayın: Affetmek, aldatmadan sonra iyileşmede zor ama gerekli bir adımdır. Zaman alabilirken, affetmeyi uygulamak her iki partnerin de öfke veya kızgınlığa tutunmadan ilerlemesini sağlar.

• İyileşmeye Doğru İlk Adımı Atın

Eğer eşiniz veya partneriniz tarafından sadakatsizlik yaşadıysanız, çift olarak bir terapiye başvurmanız iyileşme ve toparlanma yolunda atılacak ilk adımdır. Yol zor görünse de, doğru destekle çiftler güveni yeniden inşa edebilir ve duygusal bağlarını onarabilirler. Aldatma sosyal medya veya başka yollarla gerçekleşmiş olsun, profesyonel rehberlikle iyileşmek mümkündür.