"Nitelikli Beraberlik Evliliğe Dönüşür"
Rektör, psikiyatrist, yazar ve aktivist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, nitelikli beraberliğin uzun ömürlü ilişkinin işareti olduğuna dikkat çekti. İşte, Prof. Dr. Nevzat Tarhan'dan evlilikte mutluluğu yakalamaya dair önemli notlar.
İki Önemli Karar: Biri Meslek, Diğeri Eş Seçimi
İnsanın hayatında önemli iki tasarruf vardır: Biri eş seçimi, biri de meslek seçimi. Bu iki tasarrufta da muhakkak belli ölçütlerin olması gerekir. Bu ölçütlerin olması da aşka mani değildir. Aksine, bu ölçütler aşkın uzun vadeli olmasını sağlar. Her iyi evlilik, iyi bir aşkla mı başlar, iyi bir aşkla mı devam eder? Aşk iyi evliliğin sebebi midir, sonucu mudur? Bu soruları sorduğumuzda birbirine aşık olarak evlenen kişiler; iyi iş birlikleri de kurabiliyorlarsa iyi aşıklar olabilirler. İşbirliği kuramazsanız, o aşk da buharlaşır. Ömür boyu süren aşklar, işte bu iyi işbirliklerinin sonucunda ortaya çıkıyor. Eş kriterleri iyi işbirliği kurmanın kriterleridir.
Evlilikte Nitelikli Beraberlik Önemli
Büyük şehirlerde büyük hayatlar yaşanıyor. Tabii büyük sorunlar da yaşanıyor. Aslında bunun için sihirli bir formül var: Nitelikli beraberlik. Günümüzde zaman az. Çiftler 10 dakika bir araya gelebiliyorlarsa; sevgi dolu bir bakış, birkaç güzel söz ve bir tebessümü birbirlerine çok görmemelidirler. Beklemediği bir anda elini tutmak, sevgi sözcükleri söylemek nitelikli beraberliği oluşturuyor. Nitelikli beraberlikler büyük hayatların, büyük tehlikelerini azaltır.
Evlilikte Eş Olgunluğu…
Nasıl ki bir öğrencinin okula başlaması için, öğrenci olgunluğu gerekiyorsa; evlilikte de eş olgunluğu gerekir. Mesela, evlilik olgunluğuna erişmeden evlenen bir erkek, üç ay sonra: 'Benim kendi hayatım var. bana sakın karışma” diyebiliyor. Bu tür söylemlerin geçtiği evlilikler, ortak alan bilinci ya da 'biz' bilincini oluşturamayan evliliklerdir, ideal evliliklerde 'biz' bilinci oluşmalıdır. Herkesin kendi özel alanları da vardır ama ortak alanları da olmalıdır. Evlilik iki ayrı cumhuriyetin federasyon kurmasıdır.
Eşler Birbirlerinin Kişiliklerini Yok Saymamalı
Evlilik, iki tarafın birbirlerinin kişiliklerini yok sayması demek değildir. Ortak hareket edebilmek demektir. Kendisini ve ilişkisini yönetebilecek seviyeye gelmiş olanlar, evlilik olgunluğuna ulaşmış insanlardır. Bu konuda mevcut testler ve ölçekler de var. Benim de 'Evlilik Niyet Sözleşmesi' adını verdiğim bir sözleşme var. iki taraf da evliliği içselleştirebilecek durumda, bu sözleşmeye imza atabilecek olgunluktalar ise evlenmekten korkmasınlar.
Evlilik bir dağa çıkmak gibiyse; o yolda sadece çiçekler yoktur. Taşlar, çukurlar, tepeler de vardır. Bunları aşmak gerekir. Böyle durumlarla karşılaşıldığında, el ele vermek gerekir. İçinde sevgi olan tahammül faydalıdır.
Nitelikli Beraberlik Evliliğe Dönüşür
1. Evlilik öncesi kişilik özelliklerin anlaşılabilmesi için kişisel alanlara bakmak gerekir.
2. Kişilik özellikleri birlikte yaşamaya uygun mu ona bakılmalı.
3. Kişinin şu andaki yaşam stiline, sorun çözme stiline bakılmalı. Gelecek vizyonun da ortak olması gerekir.
Bu üç alanda benzerlik önemli. Özgeçmişlerinde, ortak ilgi alanlarının da çok olması gerekir. Kişilik özelliklerinden çok bu ortak alanlar önemli. Bazen bakıyorsunuz iki zıt kişilik de çok mutlu evliliklerini sürdürebiliyorlar.
İdeal Eşin Temel Ölçütü İdeal İnsandır
İdeal evlilikte ideal eş vardır. İdeal eşin temel ölçütü ideal insandır. İdeal insanın temel ölçütüyse iyi insandır. İyi bir insansa ve öyle biliniyorsa, iyi bir eş de olur. iyi insan, insani değerleri yüksek olan insandır. Bir erkek, çok zengin olabilir. Ama iyi bir eş ve iyi bir baba olamayabilir.
Evliliklerdeki Sorun Alanları: Çocukların Eğitimi, Yakın Akraba Evliliği ve Paranın Kullanımı
Evliliklerde belli başlı sorun alanları vardır. Bunlar; çocukların eğitimi, yakın akraba evliliği ve paranın kullanılmasıdır. Burada genel kaynak yönetimi kuralları geçerlidir. Sınırlı kaynakların, sınırsız hedefler için kullanılması hedeflenir, insan ilişkilerinde de psikolojik ve sosyal sermayeler vardır. Bu sermayelerin hayatımız içinde dengeli ve adil bir biçimde kullanılması gerekir. O nedenle, insan ilişkilerinde adalet duygusu çok önemlidir. İnsan hayatında sevgi ve disiplin ölçülü olmalıdır.
Sevgi ve disiplinin dini terminolojideki karşılığı merhamet ve adalettir. Maddiyat konusuna gelirsek, parayı da adaletli kullanmak gerekir. Sosyal ve psikolojik sermayeyi de adaletli kullanmak gerekir. Ama evlilikte tüm bunlar bir bütündür, para tek ayak değildir.
Ayrılık Ahlaki Önemli
Ayrılma ahlakı önemli ama evliliği sürdürmek esas olmalı. Evlilik bir geminin okyanusa açılması gibidir. Okyanusun ortasında ben bırakıyorum, gidiyorum diyemezsiniz. Bir sorumluluğu vardır bu işin. Ama kaçınılmaz olarak bırakmanız gerekiyorsa, elinizden gelen her şeyi yapmışsanız, ayrılık bir sonuç olarak ortaya çıkar. Boşanma bir seçenek olmamalı. En ufak tartışmada, boşanalım derseniz, o evlilik yürümez.
Karı-kocalıktan boşanma olabilir ama anne babalıktan boşanamazsınız. Böyle olursa çocuklarda gelecekle ilgili güven oluşur. Anne babalar çocuklarına; 'Sizin iyiliğiniz için bir araya geleceğiz' mesajını vermeliler. Bu mesaj ayrılma ahlakına uygundur. Eşler çocuklarının geleceği için insani ilişkilerini devam ettirebilirler. Bu ahlaki duruşu olan bir ayrılmadır. Ama maalesef duygu temelli boşanmalarda bu gerçekleşemiyor. Ahlaki normları olmayan boşanmalar, kişileri üçüncü sayfa cinayetlerine götürür.