Sürekli Aynaya Bakıp Kendinizde Kusur Arıyorsanız Dikkat!

Melis DEMİRYAS
Yayın : 29.03.2013 - Güncelleme : 03.09.2024

Bütün gününüzü ayna karşısında kaşınıza, gözünüze, burnunuza, bedeninize, dudaklarınıza, kulaklarınıza bakarak mı geçiriyorsunuz?  Kalçanızın büyük, göğüslerinizin fazla mı küçük olduğunu düşünüyorsunuz? Bu organlarınızı sürekli kusurlu mu buluyor ve düzelttirme ihtiyacı içinde estetik cerrahların kapısını çalmak ihtiyacı içerisinde misiniz?

Öyleyse dikkat! Uzmanlar bu durumda beden imaj takıntınızın (dismorfofobi) olabileceği konusunda uyarıyor. Üsküdar Üniversitesi Feneryolu Polikliniği Uzman Klinik Psikoloğu Zehra Erol durumu somut örneklerle anlattı. 

 Uzman Psikolog Zehra Erol, ailenin rahatsızlıkta zaman zaman risk faktörü olabileceğine de vurgu yapıyor.

1. Beden İmaj Takıntısına Ne Sebep Olur?

Beden imaj takıntısı (dismorfofobi) kişinin algıladığı bir kusura takılıp kalmasına neden olan bir ruh sağlığı rahatsızlığıdır.

Beden dismorfisinin nedenleri arasında genetik özellikler, geçmişte yaşanan travmalar ve bedenden nefret eden bir ailede büyümek yer alıyor. Beden dismorfisi; terapi ve bazı depresyon ve anksiyete ilaçlarıyla tedavi edilebilir.

Araştırmalar, beden imaj takıntısının (dismorfofobi)  muhtemelen tek bir nedeni olmadığını gösteriyor. 

Neler Beden İmaj Takıntısına Neden Olur?

• Bozukluğun aile geçmişi
• Çocukken zorbalığa, istismara veya ihmal edilmeye maruz kalma
• Akran veya sosyal baskı
• Vücut görünümüne ilişkin kültürel normlara takılma.
• Mükemmeliyetçi bir kişiliğe sahip olmak
• Bir ruhsal hastalığın varlığı

2. Sürekli Kusurlara Takılıp Kalma

• "Ayna Ayna Söyle Bana..." 

Ergenlik döneminde özellikle de kadınlarda sık görülen durumlardan biridir beden imaj takıntısı. En önemli belirtisi ise kişinin sürekli kusurlu bölgeyle uğraşıyor olmasıdır. Öyle ki bu kişiler zamanlarının çoğunu kendi kusuru üzerine düşünerek ve üzelerek harcıyabiliyor.

•  Sürekli Nasıl Göründüğünüzü mü Düşünüyorsunuz? 

Normal şartlarda gün içinde hemen herkesin birkaç dakikasını görünümüne harcamasının doğal olduğunu vurgulayan Uzmanlar, bu rahatsızlığı yaşayan kişilerin zamanının büyük çoğunluğunu nasıl göründüğünü düşünerek ve buna üzülerek harcadığında “Beden İmaj Takıntısı” riskinin artacağına dikkat çekiyor. 

Uzman Klinik Psikoloğu Zehra Erol durumu somut bir örnekle açıklıyor: 

“Kişi görünümü ile ilgili kusurları kontrol etmek, değerlendirmek ve düzenlemek için büyük miktarda para ve zaman harcayabilir. Bazen de kusurlarını kapamak için çalışabilir.

Gözlerini çok küçük ve çekik gören kişi kendini çocuksu gösterdiğine inanır. Bu nedenle de ayna ya da cam olan yerlerden uzak durur. Bu çocuksu görünüşü nedeniyle işe başvurmak, insanlarla ilişki kurmak oldukça güçtür. Bu kişiler için çevresindeki insanların kendisi ile ilgili ne düşüneceği ve nasıl tepki vereceğine zamanını harcar.”

3. Beden İmaj Takıntınızın Olduğunu Nasıl Anlarsınız?

Bedeninizin bir yerini kusurlu görüyor ve bu bölgeyi düşünmekten kendinizi alıkoyamıyor musunuz? Zamanınızın birçoğunu bu kusuru düşünerek ya da üzülerek mi harcıyorsunuz? Öyleyse beden imaj takıntınız olabilir.

Çok dikkatli olan beden-imaj bozukluğu rahatsızlığınız olabilir.

Bu algılama bozukluğunun hezeyanlaşmış şeklinde görünen formudur.

Bu bozukluğu tedavi ettirmeden yapacağınız her estetik cerrahi girişimi sonunda mutlu olamayabilirsiniz. Beklentileriniz hayal kırıklığı ile sonuçlanabilir.

Bu hastalıkta görünümünüzdeki hayali bir kusurla uğraşıp duruyor olabilirsiniz. 

Çok hafif belli belirsiz fiziksel bir kusur sizde aşırı bir kaygı yaratıyor olabilir. 

Bu uğraş, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da mesleki, sosyal ve toplumsal işlevinizde düşmeye neden olabilir.

Bunlar aynaya bakma, kendini tartma veya ölçüm yapma ya da makyaj yapma, kıyafet değiştirme veya saçını değiştirerek kusurunu kapama şeklinde olabilir.

Bu kişiler takıntılı bir şekilde bedenin de kusurların var olduğunu görürler. Çevresinden de bu kusurun çok büyük olmadığı veya açık olmadığına dair telkin beklerler. Bu bozukluğu yaşayan başka insanların da var olduğunu ve bunun tedavi edilebilir olduğunu bilmek kişiler için rahatlatıcıdır. 

Uzman Psikolog Zehra Erol, ailenin rahatsızlıkta zaman zaman risk faktörü olabileceğine de vurgu yapıyor.

“Aile içinde ebeveynleri görünüm takıntılı büyüyen çocuklar, bulunulan ortam, kültür, yaşam deneyimleri tetikleyici olabildiği gibi çocukluk çağı travmaları, çocukluk istismarı da risk faktörü oluşturmaktadır.”

4. Beden İmaj Takıntısı Nasıl Tedavi Edilir?

Terapi uzun soluklu ve düzenli olduğunda kişi için oldukça faydalıdır. Terapide Beden imaj algısını etkileyen otomatik düşüncelerin değiştirilmesi üzerinde çalışılır. Bu düşüncelere bağlı davranışlar ve bunların kişiyi nasıl etkilediği üzerinde durulur. Beden imajı ile ilgili kişiyi dürten çekirdek inançları belirlemek, bozuk düşüncelerin etkisini anlamak da hedeflerdendir. 

• "Beden İmaj Takıntısı" Nedeniyle Sosyal İlişkilerden Uzaklaşılabilir 

Üzerine gitme yoluyla beden imajı ile ilgili davranışları değiştirmek de terapinin parçasıdır. Bu kişiler görünümünün verdiği rahatsızlıktan dolayı sosyal ilişkilerden uzaklaştıkları için sosyal ilişkilerin artırılması da üzerinde durulması gereken konulardandır. Tüm bu süreç kişinin özsaygısını zedelediğinden özsaygının da tedavide oldukça önemli bir rolü vardır.

Dünyadaki çoğu insan, herkes gibi olmak isteyerek çok değerli zaman harcıyor. Metabolizmanız arkadaşınızınki kadar hızlı olmayabilir, ancak saçlarınız onlarınkinden daha kıvırcık olabilir. Sizdeki farklı olanı kucaklayın ve bir trend belirleyici olun!

Farklı olmak, başkalarına farklılıklarını kabul etme cesareti verir. Ve unutmayın; moda derginizdeki veya sosyal medyadaki hemen hemen her görüntü rötuşlanmış ve değiştirilmiştir. Kendinizi haksız yere onlarla karşılaştırmayın.

Bunun yerine, kendinizi beden açısından nötr sosyal medyaya maruz bırakın; kendinizi çevrimiçi ve gerçek hayatta ne kadar pozitiflikle çevrelerseniz, sizinle benzer vücut tiplerine sahip kişiler arasındaki benzerlikleri görme olasılığınız o kadar artar..

Vücut imajı sorunlarının üstesinden gelmek söz konusu olduğunda, olumsuz zihniyetten kurtulmak son derece önemlidir. Unutmayın, vücudunuzun doğal görünümü, vücudun gerçek görünümüdür. Medyadaki Photoshop'a dikkat etmek yerine, sizi farklı kılan şeyleri benimsemekten alıkoyan tüm düşünceleri yok sayın!