İnsan İçine Karışmaktan Korkuyor musunuz?
Eğer beklenmedik bir şekilde şiddetli kaygı yaşıyorsanız, kaygılanmayı bir türlü kontrol edemiyorsanız, kaygıyla birlikte aklınıza ölmek, aklını kaybetmek veya bayılmak geliyorsa dikkat! Özellikle yoğun stres altında olan kişiler, stresle baş etmekte zorlanan bireyler, aceleci ve telaşlı olanlar, başka kaygı rahatsızlığı olanlar ve tiroid hastalığı gibi bazı bedensel hastalığı bulunanlar panik atakları daha fazla yaşarlar. Peki ama ne yapmalı? Nelere dikkat etmeli? Panik atağın tedavisi mümkün mü?Psikiyatrist Dr. Hakan Karaş'a panik atağın kişiler üzerindeki etkilerini ve tedavi yöntemlerini sorduk.
Panik Atak Hayatınızı Kabusa Çevirmesin
Kaygı birçok kişide çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi, titreme gibi belirtilere yol açsa da yatkınlığı olan kişilerde bu durumun panik atağa dönüşmesi daha kolaydır. Günümüzde giderek artan kaygı ve stres panik atak gelişimine zemin hazırlıyor. İnsanların yaklaşık onda biri hayatları boyunca en az bir kez panik atak geçiriyor. Bunların önemli bir kısmında panik ataklar tekrarlıyor ve kişi panik atak geçirmekten korktuğu için hayatı oldukça zorlaşıyor. Kişiler aşırı kaygıları nedeniyle yaptıkları işe kendilerini veremeyip iş performansları azalırken aynı zamanda insan içine karışmaktan da korkuyorlar.
Kimler Risk Altında?
Kaygı, endişe ve stres gündelik yaşamın bir parçası haline geldi. Kişiyi zor durumlara hazırlayan kaygı, vücudumuzun doğal bir tepkisidir ve çoğunlukla profesyonel yardım gerektirmez. Kaygının şiddetlenmesi ise birçok kişide bedensel belirtilerin de yoğun bir şekilde eşlik ettiği panik atağa yol açmaktadır. Çarpıntı, nefes daralması, baş dönmesi, titreme, terleme ve uyuşmalar kaygının genel belirtileridir. Ancak panik atakta bu belirtiler hem şiddetlidir hem de bunlara kontrolü kaybetme, bayılma ve ölüm korkuları eşlik etmektedir.
Genel kaygı düzeyi çok yükselmiş olan panik atak hastaları panik atak geçirme korkusu nedeniyle dışarı çıkıp insan içine karışmaktan, otobüse ve metroya binmekten kaçınırlar. Daha önce yapabildikleri etkinliklerin çoğunu yapamaz hale gelen bu kişilerin sosyal yaşantısı da kısıtlanır.
Hayatınızın Kontrolü Sizin Elinizde Olmaz
Panik atak hastalığı olan bir kişi sanki hayatı kontrolden çıkmış gibi hisseder. Aşırı kaygıları nedeniyle bu kişiler yaptıkları işe konsantre olmakta zorlanır ve mesleki performansı da gittikçe bozulur. İşe gitmek bazen panik atak hastaları için kabus haline gelmeye başlar. Yetersizlik ve çaresizlik duygularının da etkisiyle bütün bu sorunların üst üste binmesi kişileri depresyona sürükler.
Bedenlerine Zarar Geleceği Korkusu ile Yaşıyorlar
Panik atak sırasındaki bedensel belirtilerin yanlış yorumlanması kişiyi daha da fazla kaygılandırır. Örneğin; panik atak sırasında kalp çarpıntısı yaşayan kişi ‘’kalp krizi geçiriyorum’’ diye düşünür ve o anda tansiyonu normal olarak geçici bir yükselme gösterdiği için ‘’tansiyon hastalığım var’’ ya da yüksek tansiyona baş dönmesi eşlik ettiği için bunu ‘’felç geçiriyorum’’ şeklinde yorumlarlar. Bu kişiler sıklıkla yanlarında tansiyon aleti taşıyıp sürekli tansiyonlarını ölçtükleri için kaygıları daha da artar ve tansiyonları gerçekten yüksek ölçülür. Böylelikle bu kısır döngü sayesinde bedenlerinin zarar göreceğine dair çarpık düşünceleri güçlenir. Bedenlerine bir şey olacağı korkusu ile panik atağı olanlar sıklıkla acil servislere, dahiliye ve kalp hastalıkları bölümlerine başvururlar.
Sürekli Kendinize Kötü Bir Şey Olacağını mı Düşünüyorsunuz?
Kendilerine kötü bir şey olacağı ya da ölüm korkuları genellikle yatışmaz. Bedensel korkuları nedeniyle çözümü psikiyatri dışı tıp branşlarında ya da tıbbi olmayan çözüm ihtimallerinde aradıklarından bu kişilerin sorunu kronik bir hal alır. Bazen de panik atağı olanlar internetten edindikleri bilgilerle kendi kendilerini tedavi etme yoluna giderler. Bu yanlış tedavi arayışları sorunu kronikleştirdiği gibi alkol, madde ve ilaç bağımlılıklarına da yol açabilir.
Panik Atak Korkudan Farklıdır ve Tedavi Edilebilir
Eğer beklenmedik bir şekilde şiddetli kaygı yaşıyorsanız, kaygılanmayı bir türlü kontrol edemiyorsanız, kaygıyla birlikte aklınıza ölmek, aklını kaybetmek veya bayılmak geliyorsa, sürekli olarak bir sonraki atağın gelmesinden korkuyorsanız ve gündelik hayatınız gittikçe kısıtlanıp iş yaşamınızı da olumsuz etkiliyorsa sizde de panik atak hastalığı olabilir. Aksi yönde yaygın bir inanış olmasına karşın; panik atak hastalığı psikoterapi ve güvenli ilaçlarla en iyi tedavi edilebilen psikiyatrik rahatsızlıklardandır.
Panik atak belirtileri olan kişiler gereksiz tedavi arayışları ile vakit kaybetmeden mutlaka doğrudan bir psikiyatri uzmanına başvurmaları gerekir.