Hamilelikte Sağlıklı Kilo Neden Önemli? Gebelikte Fazla Kilo Alımı Bebeği Nasıl Etkiler?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 31.10.2022 - Güncelleme : 05.01.2023

Hamilelik sırasında sağlıklı beslenme, kontrollü kilo alımı ve düzenli fiziksel aktivite, sizi ve bebeğinizi hamilelik ve doğum sırasında ve doğumdan sonra da sağlıklı tutar. Aslında, hamilelikte sağlıklı kalmak çocuğunuzun sağlığı için çok daha sonraki yaşamında iyidir. Örneğin, çocuğunuzun çocukluk ve hatta yetişkinlik döneminde diyabet , obezite ve kalp hastalığı geçirme şansını azaltır.

Uzmanlar, hamilelikte görülen obezitenin bebeğin alerji geliştirmesine neden olduğun söylüyor. Peki ama hamilelikte kilo kontrolü mümkün mü? Hamilelikte fazla kilo almamak için ne yapmalı? Hamilelikte diyet yapılır mı? Hamilelikte obezitenin anne adayında hangi risklere neden olur? Hamilelikte obezitenin fetüs yani bebekte hangi risklere neden olur? Tüm bu soruların yanıtlarını haberimizde bulabilirsiniz. 

Hamilelik sırasında kilo alımı normal bir durumdar. Ancak hamilelikten önce fazla kiloluysanız, hamilelik sırasında alınan bu ek kilo hamileliğini birden fazla şekilde zorlaştırabilir. Hamilelik sırasında sağlıklı bir kiloyu korumak hamilelik sırasında son derece önemlidir.

Anne adaylarında görülen obezite, doğacak bebeklerinde alerji görme olasılığını yükseltiyor. Bu nedenle hamileliğe başlangıç kilosu ve hamilelikte alınan kiloların önemini vurgulayan Besin Alerjisi Derneği Üyesi ve Alerji Diyetisyeni Ecem Tuğba Özkan hamilelikteki kilo kontrolünün, bebeklerde oluşabilecek alerjileri önleyebileceğini söylüyor.

 Hamileikte obezitenin, anne adayları ve bebek üzerinde yarattığı riskleri biliyor musunuz?

Hamilelikte Kilo Alma Neden Önemli?

1. Hamilelikte Obezite Bebekte Alerjiye Neden Oluyor 

Çocuklarda en sık görülen dört alerji besin alerjisi, egzama, astım ve alerjik rinittir. Alerji belirtileri bir çocuğun sağlığını, eğitimini, sosyal aktivitelerini ve günlük yaşamının tüm yönlerini etkileyebilir. 

Hamilelik sırasında obez kadınların düşük, preeklampsi , gestasyonel diyabet ve hipertansiyon riski daha yüksektir. 

Sonuç olarak, birçoğunun sezaryen doğuma ihtiyaç duyma olasılığı daha yüksektir. Gestasyonel diyabetiniz olduğunda, daha büyük bir bebeğe sahip olma olasılığınız daha yüksektir.

Çocuklardaki alerjiler hem çocuk hem de ebeveyn için rahatsız edici olabilir. Ebeveynler, çocuklarını alerjen tetikleyicilere ve ciddi alerjik reaksiyonlara karşı koruma konusunda endişeli olurlar. Çocuklardaki alerjinin önlenmesinde annenin bir rolü olduğunu söyleyebiliriz, çünkü çocuklarda ortaya çıkan alerjilerinin nedenlerinden biri annenin hamilelikte obez olmasıdır.   

2. Hamilelikte Ağırlık Dağılımı

Tüm bu hamilelik kilolarının nereye gittiğini merak ediyorsanız, bu soruyu soran tek anne adayını siz olmadığınızı bilir! 

İşte hamilelik sırasında aldığınız kiloların bir dökümü: 

• Bebek, hamileliğin sonunda yaklaşık 3 ila 3,5 kg ağırlığındadır.
• Plasenta ve amniyotik sıvı yaklaşık 1,5 kg'dır.
• Büyümüş bir rahim  ve  süt dolu göğüsler  ek 2 kg anlamına gelebilir.
• Vücut sıvıları ve kan 4 kg'a kadar çıkabilirken, yağ ve diğer besinler yaklaşık 3 kg'ı oluşturur. Yani hamilelik sürecindce kazanılan toplam ağırlık 10 ila 15 kilo arasında olabilir.

Hamilelikte Kilo Vermek Doğru mu? 

3. Hamilelikte Kilo Verilir mi? Gebelikte Diyet Yapılır mı? 

Hamilelerin, gebelik süresince diyet yapmaları veya kalori alımlarını azaltmaları tavsiye edilmez. Kilo verme diyeti, hamileliğin erken döneminden itibaren gerekli olan besinlerin ve mikro besinlerin bulunmaması nedeniyle zihinsel geriliğe veya solunum ve nörolojik sorunlara yol açabilir. 

Anneler hamileliğe aşırı kilolu/obez girdiğinde, hamilelik sırasında fazla kilo almakta ve birçok çocuk da bu nedenle erken çocukluk döneminde alerjik hastalık geliştirmektedir.

Küresel olarak, alerjik hastalıklardaki eğilimler salgın oranlarına ulaşarak en yaygın ve en erken başlangıçlı kronik hastalık grubu haline gelmiştir. 

Fazla Kilolu ile Hamile Kalmanın Ne Tür Riskleri Vardır?

Fazla Kiloluysanız ve Hamile Kalmak İstiyorsanız Ne Yapabilirsiniz?

Sağlıklı kilo aralığında olmak hamile kalma şansınızı artırabilir. Yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri, hamile kalmaya başlamadan önce biraz kilo vermektir.

Önerilen kilo aralığına ulaşmak sizin için çok zorsa, küçük bir kilo kaybı bile çok yardımcı olabilir. Şimdi vücut ağırlığınızın %5-10'unu kaybedebilirseniz (örneğin, 100 kg ağırlığındaysanız 5-10 kg), hamilelik sırasında sağlık sorunları ve komplikasyon şansınızı azaltırsınız. Örneğin, daha düşük tansiyonunuz olacak ve bu da preeklampsi şansınızı azaltacaktır.

Vücudunuz için sağlıklı bir kilo hakkında doktorunuzla konuşmak ve sizin için en iyi kilo yönetimi seçeneklerini sormak en iyisidir.

Hamile kaldığınızda aşırı kiloluysanız ne yediğinize, ne kadar aktif olduğunuza ve hamilelik sırasında ne kadar kilo aldığınıza dikkat etmek sizin ve bebeğinizin daha sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.

Hamilelikte Kilo Vermek Mümkün mü?

4. Hamilelikte Nasıl Güvenli Kilo Verilir?

Hamilelik sırasında obez olmak  birçok sağlık sorununa yol açabilir ve ayrıca  doğum sırasında komplikasyonlara neden olabilir. Ancak, hamileyken çok hızlı kilo vermek hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için tehlikeli olabilir. 

Bu yüzden bebeğe zarar vermeden nasıl kilo verebileceğinizi bilmelisiniz. İşte, hamilelik süresince kilo kontrolünü sağlamak için yapabilecekleriniz: 

• Ne kadar kilo almanız gerektiğini öğrenin:

Fazla kilolu olsanız bile, çocuğunuzun iyiliği için hamilelik sırasında biraz kilo alırsınız. Mevcut kilonuzu ölçün ve bir hamilelik çizelgesi yardımıyla ne kadar kilo almanız gerektiğini hesaplayın. Bu sınırda kalmayı hedefleyin. 

Kendinizi her gün aynı saatte ve aynı ölçekte tarttığınızdan emin olun. Dalgalanmalar normal olduğundan ve kendinizi her gün tartmak yalnızca istenmeyen stres ve kaygıya yol açacağından, ağırlık takibinizi haftada bir kez ile sınırlayın. 

• Kalorileri azaltın:

Burada yine sizin ve bebeğinizin sağlıklı kalması için vücudunuzun her gün ne kadar kaloriye ihtiyacı olduğunu hesaplamanız gerekecek. Hamile kadınların her gün en az 1.700 kalori alması önerilir. 

Günlük ne yediğinizi takip ederek, kalori alımınızın limit dahilinde mi, yoksa daha fazla mı olduğunu anlayabilirsiniz. Ayrıca vücudunuzun ihtiyaç duyduğundan fazlasını yiyip yemediğinizi anlamanıza yardımcı olacaktır. 

• Günlü egzersiz yapın:

Vücudunuz çok fazla değişiklik geçirdiğinde hamilelik sırasında ağrıyı hafiflettiğinden, kilonuza bakılmaksızın hamilelik sırasında orta derecede egzersiz önerilir.

Her gün en az yarım saat fiziksel aktivite önerilir ve bunu 10 veya 15 dakikalık bloklar halinde de yapabilirsiniz. Yüzme , yürüyüş ve yoga , kendinizi meşgul edebileceğiniz fiziksel aktivitelerden bazılarıdır.

Günde 20 ila 30 dakika yürümek sağlıklı kiloda kalmanızı sağlamanın yanı sıra, hamileliğiniz boyunca güvenle yapabileceğiniz sporlardan biridir. 

Hamile kalmadan önce uygun diyet ve egzersizle sağlıklı bir kiloya ulaşmaya çalışmak, çocuğunuzun alerjik hastalıklarla karşılaşma riskini azaltabilir. Önceden yapılan çaba, sonunda hem ebeveyn hem de çocuk için daha sağlıklı bir sonuca kavuşturabilir.

• Bol su için:

Hamilelik sırasında susuz kalmamak son derece önemlidir ve eğer egzersiz yapıyorsanız daha da önemlidir. Günde bir ila iki litre su içmek sizi tok hissettirebilir ve aşırı yemeyi önleyebilir.

• Sağlıklı atıştırmalıklar tüketin:

Abur cubur yemekten kaçının ve meyve ve sebze gibi daha sağlıklı seçeneklere geçin. Az yağlı süt ve süt ürünleri ile birlikte tam tahıllı tahılları ve ekmeği seçin. Çilek, ıspanak ve fasulye gibi zengin bir folat kaynağı olan yiyecekleri arayın.

Her gün sağlıklı bir kahvaltı yapın ve sindirime yardımcı olduğu ve hamilelikte yaygın bir sorun olan kabızlığı önlediği için kepekli tahıllar, meyveler, sebzeler ve fasulye gibi yüksek lifli yiyecekler yiyin.

• Daha küçük öğünleri tercih edin:

Kendinizi gün boyu aç hissediyorsanız, üç büyük öğün yerine altı küçük öğün yiyin. Bu, bir oturuşta tükettiğiniz kalorileri kontrol etmenize yardımcı olacaktır. Büyük öğünler yemek mide ekşimesine ve hazımsızlığa neden olabilir. O yüzden az ama sık öğünler yiyin.

• Doğum öncesi vitaminleri alın:

Doğum öncesi vitaminlerinizi doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli olarak aldığınızdan emin olun . Günlük doğum öncesi vitaminleri almak, gerekenden daha fazla kalorili gıda tüketmek zorunda kalmadan beslenme ihtiyaçlarınızı karşılamanıza yardımcı olacaktır.

Ancak takviyelerin gerçek yiyeceklerin yerini tutmadığını ve bu besinlerin vücudunuz tarafından emilmesini sağlamak için sağlıklı yiyecekler yemeniz gerektiğini unutmayın.

Sağlıklı Bir Hamilelik İçin Pratik İpuçları

Öncelikle ne yememeniz gerektiğine odaklanmak yerine, sağlıklı yiyeceklere odaklanın.

• Çok çeşitli vitaminler, mineraller ve lifler için bol sebze, biraz meyve, tam tahıllı ekmek ve tahıllar.
• Kalsiyum, protein ve iyot için az yağlı süt ürünleri (veya soya, pirinç veya yulaf sütü ürünleri gibi alternatifler)
• Demir ve protein için yağsız kırmızı et ve omega-3 yağ asitleri ve protein için sardalya gibi yağlı balıklar.
• Eğer günlük beslenmenizi sağlıklı ve besleyici gıdarlarla yaparsanız, daha az acıkırsınız ve sağlıksız yiyecekleri seçme olasılığınız o kadar azalır.

Aşırı Kilolu Olan Hamileleri Bekleyen Riskler 

5. Hamilelikte Fazla Kilolu Olmanın Yan Etkileri Nelerdir?

Hamilelik sırasında aşırı kilolu veya obez olmak sizin ve bebeğiniz için risk oluşturabilir. Aşırı kiloluysanız, sizin veya doğmamış çocuğunuzun karşılaşabileceği komplikasyonlar aşağıdadır.

Hamilelikte Obezitenin Fetüs (Bebek) İçin Riskleri

• Düşük yapma olasılığı.
• Çocuk ortalama boyuttan daha büyük doğabilir; bu daha sonraki yaşamda obeziteye yol açabilir.
• Bebek, yetişkin olarak kalp hastalığı veya diyabet hastası olma riski altındadır.
• Bebek, en sık rastlanan doğumsal anomalilerdendir nöral tüp defekti ile doğabilir.

Hamilelikte Obezitenin Anne için Riskleri

• Daha büyük bir bebeğin zor bir vajinal doğuma sebep olmasına neden olabilecek gestasyonel diyabet geliştirme olasılığı daha yüksektir.
• Bebeğe giden kan akışını azaltabilecek yüksek bir preeklampsi riski vardır.
• Fazla kilolu hamile bir kadın doğum sırasında sorunlarla karşılaşabilir.
• Fetal gelişimin izlenmesinde zorluklar yaşanabilir.
• Yorgunluğa neden olabilen ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklara yol açabilen uyku apnesi riski artar.
• Hamilelik sırasında ve doğum sonrası dönemde yüksek idrar yolu enfeksiyonu (İYE) riski.
• Doğumu zorlaştırabilecek kan pıhtılaşması.
• Bir sezaryen durumunda, daha fazla enfeksiyon veya aşırı kan kaybı olasılığı.

6. Gebelikte Kilo Vermenin Anne Adayı ve Bebek Üzerindeki Etkileri

Çok fazla kilo vermek ters etki yapabilir ve sizin ve çocuğunuzun sağlığı üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Çoğunlukla sabah bulantısı veya iştahsızlık nedeniyle oluşan sağlıksız kilo kaybı, gebeliğin ilk üç ayında başlayabilir ve ilk üç ayın sonuna kadar sürebilir. Hamilelik sırasında kilo kaybı, hamile kadının ve bebeğinin sağlığını etkileyebileceğinden her zaman sağlıklı değildir.

Aşağıda belirtilenler, hamilelik sırasında kilo vermenin bazı komplikasyonlarıdır:

• Bebek yetersiz beslenme nedeniyle zayıf doğabilir.
• Anoreksiya nedeniyle ilk trimesterde düşük yapma şansı artar.
• Amniyotik sıvının daha düşük seviyeleri.
• Bebeğin bilişsel işlevi zayıf olacaktır.
• Her zaman yorgun hissedebilirsiniz ve enfeksiyonlara yatkın olursunuz.

Hamilelikte Kilo Vermek Yerine, Kilo Kontrolüne Odaklanın 

7. Özet

• Yukarıda belirtildiği gibi, kilonuz sağlığınızın yanı sıra bebeğinizin sağlığını da önemli ölçüde etkileyebilir. Hamilelikten önce sağlıklı kiloya sahip olmak ideal olarak kabul edilir, ancak obez veya fazla kiloluysanız, kalori alımınızı büyük ölçüde azaltmanız veya çok fazla egzersiz yapmanız gerekmez. Herhangi bir şeye karar vermeden önce doktorunuza danışın. Kilo vermek yerine, kilo yönetimine odaklanmalısınız.
• Hamilelik, çocuğunuzun iyiliği için kendinize iyi bakmanız gereken bir dönemdir. Hamileyken obez veya fazla kiloluysanız, kilo verebilirsiniz. Ancak sağlıklı yollarla kilo vermeyi hedeflemelisiniz.
• Yaşam tarzınızda önemli değişiklikler yapmak için hamilelikten daha iyi bir zaman yoktur. Ancak unutmayın, bu değişiklikler sağlığınızı olumsuz etkilememelidir.
• Yapılan bir araştırmada hamilelik döneminde obez olan annelerin çocuklarında astım geliştirme olasılığı daha yüksek bulunmuştur. 
• Genel olarak hamilelikten önce obez annelerin çocuklarında astım geliştirme riski yüzde 8 daha yüksek çıkmıştır. Bebeklerin yaklaşık yarısı aşırı kilolu veya obez annelerden; üçte biri hamilelik sırasında aşırı kilo alan annelerden doğmuştur. 
• Sonuç olarak, hamileliğe başlangıçta obezitesi olan bir annenin ve hamilelikte alınan aşırı kilo ile çocuklar erken yaşta alerji hastalıklarına sahip olabilmektedir.