Gebelikte Ayaklar Neden Şişer?

Op. Dr. Betül Görgen
Yayın : 13.02.2025

"Hamilelik sırasında ayak bileklerinde şişmeye yol açabilecek bir dizi faktör vardır. Örneğin, vücudunuz hamilelik sırasında daha fazla sıvı tutar. Büyüyen rahminiz damarlarınıza baskı yapar, bu da kanın kalbinize dönüşünü yavaşlatabilir. Hormonlardaki değişiklikler de rol oynar." diyor uzmanlar. 

Şişlik veya ödem, vücut dokularında toplanan sıvı fazlalığıdır. Gebelik boyunca ayak ve ayak bileklerindeki bu şişlikler bir dereceye kadar normal kabul edilebilir. Çünkü bu dönemde vücut sıvıyı tutar ve tutulan fazla sıvı dokularda birikir. Peki hamilelik sırasında ödemi artıran nedir?

Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen, ödemin oluşma nedenleri ve başa çıkma yolları hakkında şu bilgileri verdi. 

 Hamilelikte hafif ayak ve ayak bileği şişmesi endişelenecek bir durum değildir. Ancak ağrılı ani şişme yaşanıyorsa, şişme özellikle tek bacaktaysa kan pıhtısı olduğu anlamına gelebilir. Şişlikte ani bir artış görürseniz mutlaka doktoronuza başvurun.  

1. Gebelikte Ayak Şişmesi Neden Olur?

Aynı zamanda büyüyen, gelişen rahim, pelvis bölgesindeki toplardamarlara ve vücudun alt bölümünün kirli kanını toplayıp kalbe ulaştıran büyük toplardamara da bası yapar. Böylece kanın alt bölgelerden dönüşünün yavaşlaması ve kanın göllenmesi sonucu sıvı dokular arasına sızar. Bu nedenle gebeliğin son 3 ayında daha kolay ödem gelişir.

Ayrıca şişlik derecesi yaz aylarında ve günün sonunda maksimuma ulaşır. Doğum sonrasında lohusalık döneminde aşırı terleme ve sık idrara çıkma yoluyla bu ödemler hızla kaybolur.

2. Gebelikte Ayak Şişmesi Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Ellerde, ayak bileklerinde ve ayaklardaki şişme orta düzeye kadar normal kabul edilebilir. Ancak şu belirtiler de varsa mutlaka doktorunuza ulaşmanız şarttır:

• Yüzde şişme
• Göz etrafında şişme
• Ellerde aşırı şişme
• Ayak bilekleri ve ayaklarda ani şişme

Hamilelikte Ayak Bileği Şişmesine Karşı Ne Yapabilirsiniz?

3. Gebelik Boyunca Vücuttaki Ödem Oluşumu ile Nasıl Başa Çıkılır? 

• Hamilelikte Ayak Ağrısını Hafifletmek

Hamilelik sırasında yaşanan ayak ağrıları genellikle doğum yaptıktan sonra azalır. 

Ödemle başa çıkmanın en basit yolu toplardamarlardaki basıyı hafifletmektir. Her zaman ayaklarınızı yüksekte tutun. İş yerindeyken de buna özen gösterin.

Bacalarınızı altınıza alıp oturmayın.

Bacaklarınıza gerilme egzersizleri yaptırın, kaslarınızı kasıp, gevşetin.

Otururken ve ayakta dururken kısa molalar verin, hareket edin.

Rahat ve konforlu ayakkabı giyin.

Ayak bileklerinizi ve bacaklarınızı sıkan çoraplar giymeyin.

Bol su için: Düşünülenin aksine bol su içmek, sıvı tutulmasını azaltır. Günde 8-10 bardak su tüketin. Yeterli sıvı alıyorsanız idrar renginden anlarsınız.

Spor yapın: Özellikle yürüyüş ve yüzme faydalı olacaktır.

Sağlıklı beslenin: Aşırı tuz tüketmeyin.

• Ne Yapmalı?

Ayaklarınızı yerden kesin. Uzun süre ayakta durmayın. Mümkün olduğunda bacaklarınızı yukarı kaldırarak uzanın. Ya da ayaklarınızı yukarı kaldırarak oturun. Oturduğunuzda ayaklarınızı ayak bileklerinde dairesel hareketlerle hareket ettirin. Baldır kaslarınızı germek için ayaklarınızı nazikçe esnetin.

Sol tarafınıza yatarak uyuyun. Bu, vücudunuzun alt yarısından kalbinize kan geri döndüren büyük damar üzerindeki baskıyı azaltır. Bu damara inferior vena kava denir. Uyurken bacaklarınızı yastıklarla hafifçe yükseltmek de yardımcı olabilir.

Kompresyon çorapları giyin. Sağlık uzmanınız gün içinde destekleyici tayt veya çorap giymenizi önerebilir.

Mevsim uygunsa havuzda veya denizde ayakta durun veya yürüyün. Suda ayakta durmak veya yürümek bacaklardaki dokuları sıkıştırmaya yardımcı oluyor gibi görünüyor. Bu, hamilelik sırasında yaşanan şişkinlikte rahatlama sağlayabilir. 

Sıkı bantları olmayan giysiler giyin. Giysilerdeki sıkı bantlar, örneğin ayak bilekleri veya baldırların üst kısmı, kanınızın kolayca akmasını zorlaştırabilir.