Hamilelikte Anne Adayında Meydana Gelen Değişimler Neler?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 12.02.2011 - Güncelleme : 06.09.2024

Gebelikte hormonların etkisi ile vücutta birçok değişiklikler olur. Tüm sistemleri etkileyen bu değişiklikler doğum sonrası altıncı haftada normale döner. Tüm sistemleri etkileyen bu değişimlerin bilinmesi çok önemlidir. Gebe olmayan bir kişide anormal olarak değerlendirip araştırmamız gereken durumlar, gebe olduğunu bildiğimiz zaman tamamen normal olabilir.

Bu değişimlere dair Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Gülseren Yücesoy önemli bilgiler verdi. 

 Gebelikte görüllen fizyolojjik (normal) değişimleri uzmanına sorduk. 

Hamilelikte Ne Gibi  Değişiklikler Olur?

1. Gebelik Sürecinde Anne Adayının Vücudunda Neler Olur?

Gebelikten önce 60-70 gr olan uterus(rahim), 1 kg ağırlığına, 10ml hacimden 5 L (ikiz gebelik ise 10 L) hacime ulaşır. Kan ve lenf damarlarında, sinirlerde büyüme olur. Rahim gebeliğin 3. ayından sonra karında elle hissedilebilir.

İlk 3 ayda jinekolojik muayene yapılabilir. Rahimde düzensiz kasılmalar olur, şiddeti az olduğu için gebe bunları hissetmez.

Gebelik ilerledikçe kasılmalar artar, doğumdan önce şiddeti arttığı için ağrı olarak hissedilir ve düzenli gelmeye başlar. Rahime gelen kan miktarı gebelik ilerledikçe artar. Rahim ağzındaki bezlerde büyüme olur ve salgıları artar. Rahim ağzı bu salgılardan oluşan mukus tıkacı denilen yapıyla kapanır. Böylece bebek anne karnında dış etkenlere, enfeksiyonlara karşı korunmuş olur.

Ayrıca amnion kesesi de bebek için steril(mikropsuz) bir ortamdır. Haznede (vajinada ) damarlanma artışı, yumuşama, renk değişikliği, salgılarda artış olur. Gebelikte vajinal akıntılarda artış normal bir bulgudur. Vaginadaki laktobasiller (faydalı bakteriler) haznedeki Ph'ı asidik hale getirerek zararlı bakterilerin oluşmasını önler. Gebelikteki bu değişiklikler bebeği rahim içinde mikroplara karşı korur.

Hamilelik boyunca fetüs, kalınbağırsağın bir parçası olan rektumla idrar kesesi arasına yerleşmiş kaslı bir organ olan anne rahminde gelişir. Rahim iç tabakası kalınlaşır ve kan damarı fetüsü besleyecek şekilde genişler. Bütün gebelik boyunca fetüs büyüdükçe rahim de genişlemeye devam eder. 

Plasenta, döllenmiş yumurta rahme tutunur tutunmaz oluşmaya başlar. Plasenta, anneden fetüse oksijen, besin, ilaç, hormon ve diğer maddeleri taşıyan bir kanallar sistemi olarak düşünülebilir. Tersi istikamete de fetüste oluşan artık ürünleri anne kanına transfer eder ve orada da da bu maddeler anne böbreği tarafından dışarı atılır.

Plasenta sonradan göbek noktasını oluşturacak olan göbek bağıyla irtibatlıdır. Plasenta, döllenmiş yumurtanın duvarında, parmaksı çıkıntılarla uzanarak gelişmeye başlar. Koryonik vıllus denen bu uzantılarda fetüsun kan damarları oluşur.

Gelişen bu damarların uçları rahim duvarına girerek anne kan damarlarıyla bağlantı kurarlar. Anne ve fetüsun kanı yakın bir temas halinde olmalarına karşın, anne ve fetüsun kanı asla birbirine karışmaz. Bebek doğduktan sonraki dakikalarda plasenta rahimden dışarı atılır.

Bir gebelik genel olarak son âdet tarihinden itibaren 280 gün sürmesine karşın 266 ile 294 gün arasında da değişebilir. Bu da aşağı yukarı 40 hafta ya da 9 takvim ayına tekabül etmektedir.

Gelişen fetüs, gebe bir kadın üzerinde büyük etkilere sahiptir. Kadınların çoğu gebelikte birçok fizyolojik değişimi aynen yaşarken, bazı değişimleri sadece bazı gebeler yaşamaktadır. 2 gebelik hiçbir zaman birbirinin benzeri değildir. Aynı kadın için dahi 2. lya da 3. gebelik, birinciden çok farklı olabilir.

Hamilelikte Vücutta Görülen Değişimler

2. Hamileliğin 0-14 Haftalarında Anne Adayında Görülen Değişiklikler 

Annede Meydana Gelen Değişiklikler

• Adetiniz ya çok hafiftir ya da kesilmiştir.
• Mide bulantısı ve kusma yaşayabiliriz; fakat bu dönemden sonra bunları genel olarak yaşayamazsınız.
• Göğüsleriniz genişleyebilir ve dokunmakla ağrı duyabilirsiniz.
• Meme başları daha çıkıntılı hale gelebilir.
• Daha sık idrara çıkabilirsiniz

Anne Bu dönemde Ne Yapabilir?

• Bu dönemde göğüslerinizi destekleyebilecek türden bir sutyen alın.
• Yediklerinizin taze ve bol çeşitli olmasına önem verin
• Kabızlığa karşı bol su için ve lifli besinlerle beslenin.
• Dişlerinizi kontrol ettirin.
• İşyerinize gebe olduğunuzu bildirin. Böylece olağan doğum öncesi kontrolleriniz için ücret kaybınız olmadan izin alabilirsiniz.Genel doğum öncesi kontrollerinin ilki için kliniğe başvurun.
• Düzenli olarak doğum öncesi jimnastiği uygulamalısınız. Ayrıca olanağınız varsa bol bol yüzün.
• Dilerseniz doğum öncesine uygun beden hareketleri içeren bir jimnastik kursuna katılabilirsiniz.

3. Hamileliğin 0-14 Haftalarında Fetüs Gelişimi

Fetüsta Meydana Gelen Değişiklikler 

• Kalp atışları başar.
• Kemikleri belirir, kafa, kollar, bacaklar, parmaklar ve ayak parmakları teşekkül eder.
• Büyük organlar, sinir sistemi oluşur.
• Plasenta oluşur.
• Saçlar büyümeye başlar.
• Gelecekteki dişler için 20 tane tomurcuk denir.
• Bu periyot sonunda fetüs yaklaşık 10 cm uzunluğunda ve 30 gramdan fazla ağırlıktadır.

4. Hamileliğin 0-14 Haftalarına Meydana Gelen Değişiklikler (2. Trimester)

Annede Meydana Gelen Değişiklikler 

• Karnınız şişmeye başlar. Bu periyodun sonunda rahim kaburgalara yaklaşır.
• Kanınızın ve göğüslerinizin üzerindeki cilt gerilir ve gerilme çizgilerini görebilirsiniz.
• Aşağı yukarı 16-20. haftalarda fetüsun hareket ettiğini hissedebilirsiniz.
• Göbekten başlayıp aşağıya doğru uzanan koyu renkli bir çizgi karnınızda oluşabilir. Ya da yüzünüzde kahverengi çillenmeler oluşabilir. Meme başı çevresinin (areola) rengi koyulaşabilir. 

5. Hamileliğin 0-14 Haftalarında Fetüsta Görülen Değişiklikler 

Fetüsta Meydana Gelen Değişiklikler

• Fetüs, doğuma kadar çok hızlı bir şekilde gelişir.
• Organlar daha ileri düzeyde gelişir.
• Kaslar ve tırnaklar oluşur.
• Cilt kırışır ve ince kıllarla kaplanır.
• Fetüs hareket eder, tekme atar, uyur ve uyanır, yutkunabilir, duyabilir ve idrarını yapabilir.
• Bu periyot sonunda fetüs yaklaşık 27-35 cm uzunluğunda ve 900-1000 gr. ağırlığındadır.

6. Hamileliğin 28-40. Haftalar arasında Meydana Gelen Değişiklikler (3. Trimester)

Annede Meydana Gelen Değişiklikler

• Fetüsün hareketlerini daha güçlü şekilde hissedebilirsiniz.
• Karın ağrılarınız olabilir. Bunlar gerçek ya da yalancı doğum sancıları olabilir.
• Rahim büyüyerek diyaframa dayandığı için nefes darlığı çekebilirsiniz. (Diyafram: Düz kaslı bir yapıda olup akciğerlerin altına yerleşmiş solumamıza yardım eden organımızdır.
• Bu periyodun sonuna doğru bebek daha alt bölgede pozisyon alacaktır. Dolayısıyla sizin de nefes darlığı şikayetiniz kaybolacaktır.
• Bebek rahimde daha aşağıda pozisyon aldığı için daha fazla idrara çıkma ihtiyacı duyacaksınız.
• Sarı ve sulu bir sıvı olan kolostrum, meme başından sızabilir.
• Göbeğiniz daha belirgin hale gelir.
• Rahim ağzı, incelmeye ve yavaş yavaş açılmaya başlar.

7. Hamileliğin 28-40. Haftaları Arasında Fetüsta Görülen Değişiklikler 

Fetüsta Meydana Gelen Değişiklikler

• Fetüs, karın bölgesini iyice büyütecek ve tekme atacaktır. Fakat büyüdükçe daha az hareket alanı bulacaktır.
• İnce vücut kılları kaybolacaktır.
• Kemikler sertleşecektir. Fakat kafa kemikleri yumuşak ve doğum için esneklik gösterecek yapıdadır.
• Fetüs genel olarak doğum için iyi bir pozisyon alacaktır.
• 40. haftada fetüs tam süresini doldurmuş olacaktır. Yaklaşık 50 cm. boyunda ve 3000-4000 gr. ağırlığındadır.