Dil Gelişimi Zeka ile Orantılı mıdır?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 17.12.2015
Çocuklar neden geç konuşur? Neler dil gelişimini etkiler? Dil gelişimin zeka ile bağlantısı var mıdır?
"Çocuğum 21 aylık. Anne, baba, dede, gel, ver, hadi gibi toplam 15 kelimeyi söylüyor. Ancak diğer söyledikleri anlaşılmıyor. Ne zaman konuşacak?" Takipçimizden gelen bu soruyu biz de uzmanlara sorduk. Aldığımız yanıtları sizler için derledik.
Çocuk Neden Geç Konuşur?
Tümbebekler dili öğrenmeye, öncelikle kullanılan dildeki sesleri öğrenmekle başlarlar. Seslerden hecelere, cümlelere ve dilin tam olarak anlaşılmasına dek süren süreç içinde sıra değişmezken, gelişimin hızı tüm bu etmenlerdenetkilebilmektedir.
Dünyadaki bütün çocuklar, kendi dillerini 2-5 yaşları arasında öğrenir. Araştırmalara göre insanların, eşit dil yeteneği ile doğsalar bile gelişimleri için gerekli ses uyarımlarını alamadıklarında (işitme engelli doğanlarda olduğu gibi) dil yeteneklerinin köreldiği görülmüştür. Konuşmanın olmadığı bir ortamda çocuğun konuşmayı öğrenemediği ortaya çıkmıştır.
Konuşmanın Zeka Gelişimi ile Bağlantısı Var mıdır?
Dilin kazanılmasında, insanın doğuştan getirdiği bilişsel kapasitesi etkindir ve bu kapasite çevre yaşantıları ile gelişir. Dil yeteneği ile zihin yeteneği arasında doğru bir orantı vardır. 2 yaşına kadar çocuğun çıkardığı seslerle zekânın ilişkisinin olmamasına karşın, 2 yaşından sonra dil gelişimiyle zekâ arasında sıkı bir ilişki olduğu görüşü ağır basmaktadır.
Zihinsel ve Bedensel Gelişime Paralel Gelişir
Erken konuşan çocukların zekâ düzeylerinin genellikle normal ya da normalin üstünde olduğu ve dilin zekâya bağlı olarak geliştiği görüşü kabul edilir. Çocuklardaki dil gelişimi, zihinsel ve bedensel gelişime paralel olarak yürür. Önce çevresindeki sesleri dinleyen çocuk, bunları anlamaya ve benzerini çıkarmaya çalışır. Bu dönemin ardından da kendisini ve çevresini anlatmak için cümlecikler, sonrasında da cümleler kurmaya başlar. Sizin çocuğunuz da artık yavaş yavaş kelimeler söylemeye başlamış zaten.
3 Yaşından Sonra Biz Yetişkinlere Benzer Cümleler Kurmaya Başlar
Çocuklar ikinci yaşından sonra iki-üç kelimelik cümleleri kurmaya başlarlar. Tanıdıklarının ismini bilirler, istediklerini kelimelerle ifade etmeye başlarlar. Anne-babasıyla sohbet etmeye çalışırlar. Bu sohbeti yaparken reddetme ifadeleri kullanabilirler. Üç yaşından sonra ise konuşma ve cümle kurması erişkine iyice benzemeye başlar.
Ezberlediği şarkı sözlerini rahatlıkla söyleyebilir hale gelir. Çocuğunuzdaki gelişmeler onun tek kelimelerle dahi olsa düşüncelerini ifade etmeye başladığını, yakın zamanda küçük cümleler kurabilecği yönünde ilerliyor. Yani, konuşması geri kalmış sayılmaz. Yine de kelimeleri dile getirme, küçük cümlelerin kurulması üç yaşına kadar gerçekleşmezse dil gelişiminde geri kaldığını araştırmak gerekli. Ama şu anda çocuğunuzun dil gelişimi endişe verici bir durumda değil.
Dil Gelişimini Neler Aksatır, Neler Teşvik Eder?
Dil gelişimi hem alt yapıya ait faktörlerden (genetik belirleyiciler çocuğun fiziksel sağlığı gibi) hem de ailevi-çevresel şartlardan (annenin sağlığı, anne-çocuk ilişkisinin durumu, anne-baba ilişkisi ve çocuğa karşı davranışları) etkilenmektedir. Bunlardan bazılarında meydana gelebilecek aksamalar da dil gelişimini etkileyebilir.
Çocuğun yaşıtlarının da bulunduğu oyun ve eğitim gruplarına katılımı, kitap okuma, gezip görme ve düşüncelerini söylemeye teşvik yönünde sağlanan fırsatların sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik durumu iyi olan ailelerde daha fazla olması bu ailelerde yetişen çocukların daha erken ve düzgün konuşması ile ilişkilendirilmiştir.
