Emziren Anneler Nelere Dikkat Etmeli? Anne Sütü Nasıl Artırılır?
Ayşegül BAŞARAN Yayın : 13.10.2017 - Güncelleme : 29.04.2023
Emzirme dönemi, hem annenin hem de bebeğin gelişimi ve genel sağlığı için oldukça mühim bir süreçtir. Emziren annelerin vitamin ve mineraller açısından zengin, dengeli ve besleyici bir diyet uygulamaları gerekir. Bu dönemin sorunsuz bir şekilde geçirilebilmesi de anne ve bebeğe birçok katkı sağlar. Fakat annelerin emzirme konusunda dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunuyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Öznur Yılmaz Gondal, emzirme hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı. İşte yeni annelerin kendilerinin ve çocuklarının sağlığı için tüketebilecekleri temel besinler.
İçindekiler: Anne Sütü Nasıl Artırılır?
Emziren Anneler Nelere Dikkat Etmeli?
1. Emziren Anneler Nasıl Beslenmeli?
- Anne, Sütünün Kalitesi İçin Yeterli Beslenmeli
Anne sütü, çok özel bir besin kaynağı olması nedeniyle bebek beslenmesinin olmazsa olmazıdır. Anne sütü ile beslenen bebek, D vitamini dışında su dahil hiçbir ek gıdaya gereksinim duymaz. Çünkü anne sütündeki demir ve çinko gibi minerallerin emilimi, inek sütüne oranla daha yüksektir. Bebek katı gıdalara ise ilk altı aydan sonra başlayabilir. Ayrıca yağ asitleri bakımından da zengin olan anne sütü, sindirimi kolaylaştırır.
Tamamen hijyenik, taze, doğal, ekonomik olan ve biberon gerektirmeyen anne sütü bozulmadığı gibi, herhangi bir hastalık riski de taşımaz.
Emziren annelerin sağlıklı beslenmelerine hangi yiyecekler yardımcı olur?
- Anne bebeğinin ihtiyacına göre süt üretir
Bebekleri ilk 6 ay yalnızca anne sütü ile beslemek, sağlıklı büyümeyi ve gelişimi destekler. Kolostrum isimli doğum sonrası gelen sarı süt ise bebeği hastalıklardan korur. Anne sütü alan bebekler, başta ishal olmak üzere çeşitli mikroplu hastalıklardan korunurken, ilerleyen dönemlerde de daha az hastalanır.
Yeni doğan bebeklerin hayatlarının ilk günlerinde, anne farklı içerikte süt üretir. Zamanla üretilen sütün yapısı bebeğin ihtiyaçlarına göre farklılık gösterir. İlk dönemde oluşan anne sütü, diğer zamanlara oranla daha besleyici ve enfeksiyonlara açık olan bebekleri korumaya yönelik olur. Anne sütünün ikinci haftadan itibaren protein değeri azalırken laktoz, yağ ve kalori içeriği artar.
Bu süt, geçiş sütü olarak adlandırılır. Sonraki dönemlerde ise karbonhidrat ve yağ oranı bakımından daha zengin bir süt oluşur. Anne sütündeki protein ve mineraller inek sütüne göre daha azdır. Bu nedenle, anne sütü kolaylıkla sindirilebilir özellik taşır. Anne sütü alan bebeklerde karın ağrısı ve kabızlık diğer bebeklere nazaran daha az görülür.
- Anne bebeğiyle emzirme sırasında iletişim kurar
Emzirme anında anne bebek ilişkisi güçlenir. Annenin bebeğini benimsemesi ve bebeğin sağlıklı bir kişilik kazanması da emzirme ile kolaylaşır. Anneden gelen ilk sütün miktarının az olması kimi zaman endişelere neden olabiliyor. Fakat gelen sütün bebeğin beslenmesinin ve bağırsaklarının çalışmasının desteklenmesi için yeterli olduğu bilinmelidir. Ayrıca sağlıklı her annenin, bebeği için yeterli miktarda süt üretebildiği unutulmamalıdır.
2. Çalışan Anne Bebeğini Nasıl Emzirmeli?
- Çalışan anneler emzirmeyi ihmal etmemeli
Birçok anne doğumdan sonra çalışmak zorunda kalabiliyor. Mümkünse çalışma hayatına dönmek için bebeğin en az altı aylık olması beklenmelidir. Fakat bu mümkün olmuyorsa çalışan anneler, işe gitmeden önce ve işten döndükten sonra mutlaka bebeklerini emzirmelidir. Çalışan anneler her ne kadar emzirmeye sabah iş öncesi ve akşam iş sonrası devam edebilseler de, emzirmenin hem fiziksel hem de ruhsal faydalarını görürler.
- Emzirme anneyi meme kanserine karşı koruyor
Yapılan araştırmalar anne sütü alan bebeklerin, diğer gıdalar ile beslenen bebeklerden daha zeki ve daha sağlıklı oluğunu gösteriyor. Ayrıca uzun emzirme döneminin de, anneleri meme kanserine karşı koruduğunu belirtiyor. Bu nedenle emzirmeye doğumdan hemen sonra başlanması gerekiyor. Bebeğe, ek sıvı ya da katı gıdaların verilme¬si ise, annenin süt yapımını azaltırken, sık emzirme ise annenin süt üretimini kolaylaştırıyor.
Emziren Anneler Nelere Dikkat Etmeli?
3. Kaliteli Uyku Anne Sütünün Kalitesini Artırır
- Uyku, anne sütünün artışını destekliyor
Emziren anneler, gün içerisinde çok fazla enerji tüketir. Bu nedenle süt veren anneler, yeterli uyku alımına çok dikkat etmelidir. Çünkü annenin uykusuz kalması, süt üretimini destekleyen prolaktin hormonunun olumsuz yönde etkilenmesine neden olur. Yeterli süt üretimi için bebeğin uyku vakitlerinde anneler de uyumaya özen göstermelidir. Ayrıca emziren anneler, bu dönemde stres ve sıkıntıdan da uzak durmalıdır.
Çünkü stresten uzak ve neşeli olan annenin melatonin hormonu düzeyinde artış görülür. Melatonin salgısının yüksek olması da sütün kalitesini arttırırken, bebeklerde yaşanabilecek alerjik problemleri azaltır.
Anne Sütünü Artıran Besinler Neler?
- Anne Sütü Üretimini Artırmak İçin Bu Önerilere Dikkat!
• Su: Anne sütü üretimini destekleyen besinlerin başında su geliyor. Çünkü anne sütünün büyük bir kısmı sudan oluşuyor. Bu nedenle emziren anneler emzirme döneminde normale oranla daha fazla miktarlarda su tüketmelidir. Suyun dışında bitki çayı, şekersiz komposto ya da ayran gibi içecekler de tercih edilebilir.
• Havuç: Anne sütünü arttırabilmek için anneler sık sık havuç yemelidir. Çünkü havuç, içeriğinde süt oluşumunu destekleyen ve östrojen benzeri görev yapan fitoöstrojen bulundurur.
• Rezene: Yapılan araştırmalara göre rezene, anne sütü için gerekli olan östrojen ve prolaktin üretimini teşvik eder. Bu nedenle emziren anneler tarafından tüketilmesi gereken besinler arasındadır.
• Baklagiller: Sağlam bir demir kaynağı olan baklagiller, annenin süt miktarının artışını sağlarken, kalitesini de yükseltir. Bilhassa anne et tüketmiyorsa mutlaka baklagillerin tüketimine ağırlık vermelidir.
• Koyu yeşil yapraklı sebzeler: Emziren anneler süt miktarını arttırabilmek için ıspanak, karalahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerin tüketimine yönelmelidir. Bu sebzeler demir, kalsiyum, A vitamini ve folat bakımından zengin olması sebebiyle de bebeğe kaliteli süt içeriği sağlar.
• Dereotu: Rezene ile yakın ilişkisi olan dereotu, sağlıklı anne sütü üretimini destekler. Bu nedenle emziren anneler salata yada yemekler içerisinde dereotu tüketmelidir.
• Ceviz, fındık ve badem: Yağlı tohumlar sınıfında bulunan ceviz, fındık ve badem, emziren anneler tarafından mutlaka tüketilmelidir. Bu yağlı tohumlar, insan vücudunun sentezleyemediği ve mutlaka dışarıdan alımına ihtiyaç duyduğu yağlar içerir. Bunların yanı sıra bu yağlı tohumlar, içeriğinde barındırdığı bazı aminoasitlerle süt oluşumunu destekler.
Emziren Anneler Nelere Dikkat Etmeli?
İşte, yeni annelerin kendilerinin ve çocuklarının sağlığı için tüketebilecekleri temel besinler:
Kalsiyum: Kalsiyum doğumdan sonra diyete dahil edilmesi gereken önemli bir mineraldir. Kalsiyum açısından zengin gıdalar arasında peynir, süt ve diğer bu tür süt ürünleri bulunur. Sardalya ve sardalya gibi küçük balıklar diğer mükemmel kalsiyum kaynaklarıdır.
Omega-3: Emziren anneler, büyük bir dokosaheksaenoik asit (DHA) kaynağı olduğu için beslenmelerinde Omega-3 yağ asitlerine ihtiyaç duyarlar. DHA insan sütünde bulunmasına rağmen, büyük ölçüde annenin diyetine bağlıdır. Çok sayıda sağlık yararı olan önemli bir bileşendir. DHA, bebeğin gözlerinin ve beyninin büyümesini destekler ve kronik hastalık riskini azaltır. Somon, alabalık, keten tohumu, kabak çekirdeği, soya ve ceviz gibi besinler Omega-3 yağ asitlerinin güç merkezleridir.
Demir: Demir, yenidoğanda anemi olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir. Demir eksikliği ayrıca çocuğun bilişsel ve davranışsal yeteneklerinin yetersiz gelişmesine yol açabilir. Bu nedenle diyetinize mercimek, hindi, tavuk ve ıspanak ekleyin.
Protein: Proteinler, dokunun yapı taşları olarak işlev görür ve büyümeyi destekler. Fasulye ve baklagiller vücuda alındığında fitoöstrojenlerin iyi kaynaklarıdır. Nohut ve mercimek, süt artırıcı özellikleriyle uzun süredir lanse edilen galaktagog olarak kullanılır.
Karbonhidratlar: Yulaf, emziren bir ebeveyn için gerekli olan süt arttırıcı özelliklere sahiptir ve aynı zamanda harika bir karbonhidrat, lif, vitamin ve mineral kaynağıdır.
Folik asit: Diyetinize ıspanak , börülce ve güçlendirilmiş tahıl ekleyin, çünkü bunlar, hamileliğin erken döneminde doğuştan gelen sakatlıkları önlemek ve bebeğin bebekliği boyunca büyümeyi desteklemek için hayati bir mineral olan folik asit içerir.
Vitaminler: Papaya emziren anneler için zengin bir vitamin kaynağıdır ve selülit gelişimini engeller. Muz, doğum sonrası depresyonla savaşmaya yardımcı olan B vitamini ve magnezyum içerir. Besin yapılarının ötesinde, ıslatılmış yemişler laktojenik olarak kabul edilir ve süt salgılanmasına neden olur.
Emziren annelerin sağlıklı alışkanlıkları sürdürmeleri de önemlidir:
Hamilelik sırasında sıkı bir diyet uyguladıktan sonra, yeni anneler fast food yemek isteyebilir. Bununla birlikte, bu gıdalar vücudun insülin seviyelerini etkileyebilecek ve obeziteye yol açabilecek boş kaloriler içerir. Bu nedenle yoğurt, haşlanmış yumurta ve meyveler gibi sağlıklı yiyecekleri dikkatli bir şekilde seçilmeli.
Annenin vücudu doğumdan sonra çok fazla sıvı kaybeder. Bu nedenle emziren anneler susuz kalmamalıdır; çünkü dehidrasyon annenin vücudundaki süt üretimini azaltabilir. Bebeği rahatsız edebileceğinden alkol veya kafein içmekten kaçının.
- Anne sütünü azaltan besinlerden uzak durun!
Emzirme döneminde annelerin tüketmesi gereken gıdaların yanı sıra bir de uzak durmaları gereken besin öğeleri de vardır. Bunların başında nane ve maydanoz gibi sebzeler geliyor. Çünkü emzirme döneminde nane ve maydanoz tüketmek sütün kalitesini olumsuz yönde etkiliyor. Ayrıca nane ve maydanoz kokusu anne sütüne geçebildiği gibi, bebeğin sütü reddetmesine de yol açabiliyor.
Bunların yanı sıra anne sütünün üretimini olumsuz etkileyen diğer gıdalar arasında nişasta unu, arpa ve unu, mısır ve şeker karışımı ile yapılan yiyecekler yer alıyor. Aşırı tuz tüketimi, şalgam, salamura ve turşu, limon suyu ve sirke tüketimi de anne sütünü azaltabiliyor.
emziren annenin beslenmesi, emziren anneler,
