Aşırı Koruyucu Anne Babalık Yetişkinlikte Peter Pan Sendromu Sebebi

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 20.02.2025 - Güncelleme : 03.03.2025

Uzmanlar uyarıyor: Aşırı korumacı ebeveynler çocuklarında 'Peter Pan Sendromu' gelişmesine yol açabilir! 'Peter Pan Sendromu' büyümek istemeyen veya büyümeyi beceremeyen, yetişkin bir bedene sahip ancak çocuk bir zihne sahip kişileri tanımlıyor. Sendrom şu anda bir psikopatoloji olarak kabul ediliyor.

Psikanalist Dan Kiley, Peter Pan'ın kişiliğiyle ilgili terimi Peter Pan Sendromu: "Hiç Büyümemiş Erkekler" adlı kitabında ortaya attı. Bu olgunun, duygusal olarak daha az olgun olan ve yetişkin sorumluluklarıyla başa çıkmakta zorlanan çocuklar gibi davranan bireylerde yaygın olduğu öne sürülüyor.

• Neler Peter Pan Sendromuna Sebep Olur?

"Ebeveynler çocuklarının hayatının her alanını kontrol etmeye çalıştıklarında, öz saygılarını yok ederler, yalnız hissetmelerine neden olurlar ve en sonunda onları bize bağımlı hale getirirler." diyen  Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna,14-50 yaş arasındaki erkeklerde görülen ve kendini sorumluluk almaktan kaçma, yaşları olgun olmasına rağmen çocuksu davranışlar sergileme ve büyüme korkusuyla gösteren Peter Pan sendromuna ilişkin önemli bilgiler paylaştı. 

Peter Pan sendromu yaşayan kişiler, çocuk olmayı bırakıp anne veya baba olmaya nasıl başlayacaklarını bilmezler veya istemezler.

1. Büyümeyen Erkeklerin Sorunu: Peter Pan Sendromu Nedir?

Peter Pan Sendromu, insanların yetişkin sorumluluklarını yerine getirmekte zorluk çekmesi, kopuk davranması, olgunluktan ve sorumluluk alma yeteneğinden yoksun olması ve genel olarak bir çocuğun zihniyetiyle davranmasıyla ortaya çıkan bir olgudur.

Her çocuk doğar, gelişiminin bir parçası olarak büyür ve yetişkinliğe adım atar. Anca bazı erkekler yaşları kaç olursa olsun adeta büyümekten kaçar ve hep çocuk kalmak ister. Bu durum akıllara Peter Pan’ın hikayesini getirir, büyümeyi reddeden haylaz çocuk… 1983 yılında Psikanalist Dan Kiley tarafından bulunan bu sendromun adını Peter Pan’dan almasının tesadüf olmadığını söylüyor Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna. 

Bu sendromun görüldüğü erkekler yaşıyla her ne kadar olgun bir birey gibi görünse de, konuşmalarıyla ve davranışlarıyla hala bir çocuktur. Kendisini tanımayan insanlar tarafından çekici olarak tanımlanan bu erkekler, insanlar üzerinde ilk izlenim olarak olumlu etkiler bırakır.

Genellikle evlilikten uzak duran bu erkekler; sorumluluklardan kaçmak, rahat ve kaygısız bir hayat sürmek için aileleriyle yaşamayı tercih eder. Hangi meslekte çalışmak istediğine karar vermekte güçlük çekip eğitimini bitirmede zorluk yaşarlar. Eğitimli olan kişiler ise şu anki hallerinden memnuniyet duymak yerine daha fazlasını yapmaları gerektiğini düşünür.

2. Peter Pan Sendromu 14-50 Yaş Arasındaki Erkeklerde Görülüyor 

14-50 yaş arasındaki erkeklerde görülen Peter Pan sendromu yaşayan bireylerin genellikle duyguları köreldiğini ifade eden Uzm. Kl. Psk. Merve Kırna, bu erkeklerin kızgınlıklarını öfke olarak, üzüntü ve kederlerini ise istemsiz neşe ve çocuksu şakalarla yansıttıklarını belirtiyor. Kırna, Peter Pan sendromu yaşayan erkeklerde görülen davranış biçimlerine ilişkin şunları anlatıyor:

“Eleştirilere karşı yetersizlik hissedip genellikle “Bilmiyorum, umrumda değil” gibi savunmaları kullanırlar. Üşengeçlerdir.

Genellikle aidiyet hissi yaşamak isterler. Yalnız olmaya karşı toleransları düşük olduğu için arkadaş edinme çabaları yüksektir. Ergenliklerinin ardından kız arkadaş bulma için yoğun bir çaba harcarlar. Ancak olgunlaşmamış davranışları nedeniyle kızları kendilerinden uzaklaştırırlar. Reddedilmeye karşı duyarlılık, bu yumuşak ve nazik kişilerin sert ve kaba tavırların arkasına saklanmalarına neden olur.

Kendilerini cinsel anlamda kanıtlayabilmek için sayısız kişiyle birlikte olabilirler. Bir kişide karar kıldıklarında ise ona tamamen bağlanıp, karşısındaki kişiyi kaybetmemek için kendilerini acındırırlar.”

3. Peter Pan Sendromuna Sahip Erkeklerin Özellikleri

• Annelerine kızar, babalarıyla yakınlaşmak için özlem duyarlar

Peter Pan sendromu yaşayan erkeklerin genellikle aile içi iletişim hatalarının yaşandığı, duygusal paylaşımların olmadığı ortamlarda yetiştiklerini anlatan Kırna, “Ebeveynlerine bakıldığında ise sınır koymayan anne-babalar, duygularını tanımayan ve bu konudan dolayı aklı karışık olan babalar, aşırı kollayıcı annelerle karşılaşıyoruz.

Bu erkekler genellikle annelerine karşı kızgınlık duyar ve annelerinin etkilerinden kurtulmak ister. Fakat bunu her denediklerinde suçluluk duyarlar. Öfke patlamalarıyla yaşadıkları tartışmanın sonunu, çocuksu özürlerle kapatma çabasına girerler. Babalarına karşı yabancılaşmış duygular içindedirler. Hem babalarıyla yakın olmak için büyük bir özlem duyar hem de onun sevgi ve onayını alamayacağına dair keskin düşünceleri vardır” diyor.

4. Peter Pan Sendromu Yaşayan Erkeklere Nasıl Yaklaşmalı?

• Eşinize Annesi Gibi Davranmayın

Peter Pan sendromu görülen erkeklerin bireyselleşmesinin büyük önem taşıdığının altını çizen Kırna, “Ailelerin çocuklarının artık bir yetişkin olduğunu kabullenip, sorumluluk ve görevlerini kendilerini hissettirmesi ve ona göre davranmaları şart.

Peter Pan sendromunu yaşayan kişiler genellikle kaygısız doğası nedeniyle sorunlu durumlara düşmesine rağmen, yaşlanmanın getirdiği sorumluluklara ve kaotik yaşam tarzına katılmaya karşıdır...

Eşlerin ise anne gibi koruyucu, kollayıcı olmak, onların sorumluluklarını üstlenmek, eşlerine çocuk gibi davranmak yerine eşlerine bir birey olduğunu hissettirecek şekilde davranmaları gerekir” diyerek bu erkeklerin farklı yaş gruplarındaki davranış biçimlerini şöyle özetliyor:

• 12-17 yaş arasında: Sorumsuzluk, tedirginlik, yalnızlık ve cinsel rol çatışmaları kendini gösterir. İçinde bulunduğu görevlerden kaçıp yalnız kalır.
• 18-22 yaş arasında: Bu yaşlarda ise kendini fazla beğenme, narsizm ve şovenist tavırlar ağır basar.
• 23-25 yaş arasında: Belirsiz ve genel bir doyumsuzluk hali, bu doyumsuzluktan şikayet ederek yardım arayışı içinde olma, mutsuz ve rahatsızlık duygularından dolayı şiddetli bir kriz dönemi görülür.

Peter Pan sendromlu insanlar yetişkin olabilir ve olurlar ancak yetişkinliğin sorumluluklarını üstlenmeye ve yaşlanmayla ilişkili toplumsal normları benimsemeye inatla direnirler.

• 26-30 yaş arasında: Büyümüş bir yetişkin rolü oynar.
• 31-45 yaş arasında: Evlenen, çocuğu ve işi olan Peter Pan sendromlu kişiler bu yaşlarda her şeyi olmasına rağmen yaşamı sıkıcı bulmakta, hayatı monoton yaşamakta ve ümitsiz bir durum içindedir.
• 45 yaş üstü: Yaşı ilerleyen erkekler depresif bir duygu durum içinde, ajite davranışlar sergiler. Gençliğini yeniden geri alma düşüncesinde olup; çocuk olmaya çalışma, bulunduğu hayatı sıkıcı bulur ve bu nedenle isyan edip istemediği hayat modundan uzaklaşma çabası içine girer.

Aşırı Koruyucu Anne Babalık Yetişkinlikte Peter Pan Sendromu Nedeni 

5. Peter Pan Sendromuna Ne Sebep Olur?

Bazı uzmanlar Peter Pan sendromunun farklı şeylerden kaynaklandığına inanıyor, bunların en belirgini aşırı korumacı ebeveynler. Bunun nedeni, bir çocuğun hayatını şekillendirenlerin onlar olmasıdır. Ebeveynlerin çocuklarını desteklemesi ve beslemesi gereklidir. Ancak, bir çocuğun özgüven kazanması da önemlidir.

Çocukken, yetişkin hayatına başlamak için belirli bir becerilere ihtiyacınız vardır. Ve yetişkinlik iniş çıkışlarla dolu olduğu için, aynı zamanda sorumluluk sahibi olmayı ve yanlış yaptığınızda suçu üstlenmeyi de öğrenmeniz gerekir. Peter Pan sendromu olan birinin asla kavrayamadığı bir durumdur bu. 

Ebeveynlerin çocuklarının başarısız olmasını istememeleri anlaşılabilir bir durumdur. Ancak başarısızlık hayatın gerekli bir parçasıdır. Çocuklarını her zaman koruyan ebeveynlere bazen "helikopter ebeveynler" denir. 

Yapılan araştırmalar, aşırı korumacı ebeveynlere sahip genç yetişkinlerin karar alma ve sorunlarla başa çıkma konusunda zorluk çektiğini kanıtlıyor. Destekleyici ve daha az kontrolcü ebeveynler ise çocuklarının başarılı olmasına yardımcı oluyor.

Bir çocuğun duygusal gelişiminde önemli bir faktör, aile dinamikleri ve ebeveynlerle olan ilişkileridir. Büyürken yetersiz sorumluluklar verilen ve temel ihtiyaçları için bile aile üyelerine güçlü bir şekilde bağımlı olan bireyler daha savunmasız olma eğilimindedir.

Aşırı koruyucu bir ortamda, bir çocuğun keşfetmek için yeterli alanı yoktur. Sonuç olarak, korkulu ve sınırlı olma eğilimindedir ve genellikle destek için ebeveynlerine yönelir. Peter Pan sendromu araştırmalarında en çok yer alan iki ebeveynlik tarzı, izin verici ve koruyucu ebeveynlik tarzlarıdır.

İzin verici ebeveynlik; ebeveynlerin çocuklarına aşırı taleplerde bulunmadığı ve ayrıca çocuğun duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olduğu bir ebeveynlik biçimidir, bu nedenle bu tür sağlıklı sınırlar koymazlar.  

Ebeveynler çocuklarına arkadaş gibi davranma eğilimindedir, bu da zorluklarla karşılaştıklarında her zaman ebeveynlerine yapışmalarına yol açar. Aşırı koruyucu bir ebeveyn dünyayı zalim olarak görebilir.

Bu nedenle çocuklarını kendilerine zarar verebilecek her şeyden korumak isterler. Size çocukluğun tadını çıkarmayı öğretebilirler ve finansal düzenlemeler, ev işleri ve basit onarım becerileri ile ilişki sürdürme gibi becerileri öğretmeyi ihmal edebilirler.

Çoğu zaman, aşırı korunan çocuklar zor durumlarda etkili bir şekilde düşünme ve tepki verme becerisine sahip değildir. Olgunlaşmamış ve temel yaşam becerilerinden yoksun yetişkinlere dönüşürler.

• Kontrolcü Anne Babalar Nelere Dikkat Etmeli?

Kontrol delisi gibi davranmaya başladıysanız ve çocuklarınızın size bağımlı hissetmesine neden olduğunuzu düşünüyorsanız, bu davranışı mümkün olduğunca erken durdurmanız önemlidir. Yapmanız gereken ilk şey algınızı ve çocuklarınıza bakış açınızı değiştirmektir.

Çocuklar kendi başlarına karar alabilen küçük yetişkinler değildir. Öğrenecekleri çok şey vardır ve biz ebeveynler olarak onların hatalarından ders çıkarmalarına yardımcı olmalı ve bu sayede ilerideki sonuçların farkına varmalarını sağlamalıyız ki sorumlu yetişkinler olarak büyüyebilsinler. Evet, her şeyi kontrol edemeyeceğimiz zamanlar olacak ve çocuklarımız hayatlarında belirli sorunlarla karşılaşacaklar. Ancak çocuklarımızı aşırı koruma hatalarımızı tekrarlamaya devam edersek, o zaman olasılıkların üstesinden nasıl geleceklerini öğrenemeyeceklerdir. 

6. Peter Pan Sendromuna Sahip Kişilerin Ortak Özellikleri

• Önemli Kararlar Almaktan Kaçınırlar

Yetişkinlikten korktukları için ilişkiler ve kariyer gibi hayatın önemli alanlarında karar almaktan kaçınabilirler. 

• Sorumluluk Almayı Sevmezler 

Peter Pan sendromuyla yaşayan kişiler, ev işleri, fatura ödeme, partnerlerine yardım etme veya çocukları varsa ortak ebeveynlik yapma gibi hayatın önemli gerekliliklerinden kaçınabilirler. 

• Gelecek Planları Yapmaktan Kaçınırlar

Uzun vadeli planlar yapmak veya hedefler koymak için inisiyatif eksikliği Peter Pan sendromunun bir özelliği olabilir. İleriyi düşünmezler çünkü bu onlar için bir yüktür. Bu nedenle planlamayı ebeveynlerine veya eşlerine bırakırlar. 

• Genellikle Duygusal Olarak Ulaşılamazlar

Olgunlaşmaya direnen bir kişi duygusal olarak müsait olmayabilir. Duygusal bağlar kurmaya veya bağlı bir ilişkinin parçası olmaya istekli olmayabilir. 

İlişkilerindeki zorluklarla sağlıklı bir şekilde yüzleşmekten kaçınabilirler veya ilişkilerin çok zorlayıcı veya ciddi hale geldiğini hissettiklerinde ilişkiyi sonlandırabilirler. 

• Mali Durumlarını ve Kariyerlerini İyi Yönetemezler

Peter Pan sendromu olanlar finansal sorumluluk duygusu geliştirmemiş olabilir. Finansal olarak olgunlaşmamış olabilirler. Örneğin, kazanma gücü eksikliğiyle zayıf bir iş ahlakına sahip olabilirler, savurganca harcama yapabilirler, para ve mal varlıkları konusunda dikkatsiz olabilirler veya anında tatmin için harcama yapabilirler. 

Peter Pan sendromlu yetişkinler güçlü bir iş ahlakına sahip olmayabilir. İşlerini kaybetme, işe düzenli olarak geç kalma (ya da tamamen işe gitmeme) veya beceri geliştirmeden işten işe geçme gibi bir örüntüleri olabilir.  Hatta çalışmaktan kaçınabilirler veya iş bulmak için hiçbir çaba sarf etmeyebilirler. 

• Gerçekçi Olmayan Beklentiler İçinde Olurlar 

Peter Pan sendromu olan bazı kişiler iş ve meslekler hakkında gerçekçi olmayan fikirlere sahip olabilir. Örneğin, profesyonel bir atlet veya ünlü bir müzisyen "olmaları gerektiğini" düşünebilirler. Gerekli iş deneyimi veya eğitim olmadan CEO olmaları "gerektiğine" inanabilirler. Hayalleri ve istekleri olabilir ancak bunları başarmak için çaba göstermezler.

7. Peter Pan Sendromunun Tedavisi Nedir? 

Eğer kaygısız yaşam tarzınızın hayatınızın diğer alanlarına da sızdığını, ilişkinizde, iş hayatınızda veya genel durumunuzda ciddi sorunlara yol açtığını fark ettiyseniz, uzman bir teparisten destek almaya çekinmeyin. 

Eğer Peter Pan hastası biriyle birlikteyseniz:

Eğer okuduklarınızdan herhangi biri ilişki içinde olduğunuz birine benziyorsa, bir saniye durun ve bir sonraki adımınızı dikkatlice düşünün. 

Doğru bir iletişim bu konuda size yardımcı olacaktır.  İlişkiyi nasıl gördüğünüz, nereye gittiği ve partnerler olarak aranızda nasıl bir dinamik istediğiniz konusunda aynı fikirde olduğunuzdan emin olun. 

• Peter Pan Sendromunun Tedavisi

Terapi, büyümekten rahatsızlık duyan insanların zorluklarının kökenini anlamalarına yardımcı olabilir. Sabır ve sıkı çalışmayla, mutlu bir yetişkinliğe geçiş yapabilir ve kalıcı ilişkiler kurabilirler.