Şiddet Öğrenilen Bir Olgudur!

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 12.07.2013

"Şiddet ne yazık ki günlük hayatta dahi sıkça karşımıza çıkan, üzerinde ciddi anlamda durup düşünülmesi gereken, psikolojik ve sosyal pek çok boyutu olan bir olgudur. Aynı zamanda şiddet sadece fiziksel değil, psikolojik, sosyal, cinsel, sözel pek çok alanda karşımıza çıkabilir." diyen Okul Öncesi Eğitim Uzmanı, Psikolojik Danışman E. Sibel Garip çocukla sağlıklı iletişim kurmanın ipuçlarını anlattı.

Bilgisayar ve Televizyona Dikkat!

Şiddet ne yazık ki öğrenilen bir olgudur. Bu sarf etme gibi davranışlardan kaçının. Çocuğunuz bu davranışları sizden gördüğünde sadece psikolojik olumsuz etkilenmekle kalmaz, bunun normal ve kabul edilebilir bir şey olduğunu algılar ve kendisi de aynı şekilde davranabilir. Şunu hiçbir zaman unutmamak gerek; çocuklar anne ve babanın söylediklerinden çok davranışlarına odaklanırlar.

Çocuklarda bilgisayar kullanma bilincinin henüz yerleşmediği erken yaşlarda, çocukların bilgisayarda oynadıkları oyunların şiddet içerikli öğeler içirmesi onlar için risk oluşturmaktadır. Bilgisayarda bu oyunları oynayan çocukların sosyal gelişimleri olumsuz etkilendiği gibi şiddeti puan kazanılan olumlu bir durum olarak algılayabilmektedir. Bu açıdan çocuğunuzun bilgisayarı sizin kontrolünüzde yeteri kadar kullanması ve bilgisayarda oynadığı oyunun içeriğine dikkat etmeniz yerinde olacaktır.

Günlük hayatımızda bilgisayar kullanımından çok daha fazla yer tuttuğu için televizyon da çocuk adına bilinçli olunması gereken alanlardan bir diğerini oluşturmaktadır. Bu bakımdan anne ve baba olarak televizyonda sizlerin izleyeceğiniz programlar ile çocuklarınızın izleyeceği programlar arasında fark olduğunu bilmelisiniz.

İzlediğiniz Tv Programlarına Dikkat!

Televizyonda gündüz kuşağı programları ya da akşam izlenen diziler çocuğunuza uygun değildir. Siz bu programları izlerken fark etmeden çocuğunuz da izlemektedir. Çocuğunuz bu programları izliyor olması gelişimini her anlamda olumsuz etkilenmektedir. Bu tür programlarda ve çocukların izlediği bazı çizgi filmlerde şiddet öğesinin olması yine çocukların televizyonda izleyeceği programlarda seçici olmayı önemli kılmaktadır.

Çocukla Sağlıklı Anne Baba İlişkisi Nasıl Kurulmalı?

Ayrıca anne baba olarak kendi aranızdaki iletişiminiz yani diyalogunuz önem taşımaktadır. Eş olarak birbirinize yönelik kullandığınız sözcüklerden, hal ve tavırlarınıza, birbirinize yaklaşımınıza özellikle dikkat etmeniz gerekmektedir. Çünkü çocuk insanlarla iletişimin nasıl kurulacağını en iyi ve ilk önce sizden öğrenir. Bu bakımdan anne-baba olarak çocuğunuzla iletişiminizi sağlıklı kurmanız ilişkinizi de olumlu etkileyecektir. Peki, çocukla sağlıklı ilişki nasıl kurulmalı, nelere dikkat edilmelidir?

Normal Görünen İletişim Engellerinden Uzak Durun

Öncelikle çocuğunuza emir vermek, onu tehdit eden cümleler kurmak, yargılamak, eleştirmek, suçlamak, alay etmek, utandırmak, başkalarıyla kıyaslamak, nasihat etmek, onun yerine çözüm üretmek, nutuk çekmek, pohpohlanmak, güven vermek yerine avutmak, arka arkasına kesilmeyen sorular sormak, oyalamak gibi normal görünen iletişim engellerini kullanmamak gerekir.

Sıkça Yapılan İletişim Engelleri

Günlük hayatta çocuklarla kurulan iletişimde sıkça kullanılan, sıralayabileceğimiz iletişim engellerine örnekler şunlardır:

Senin ne yapmak istediğin umurumda değil. Hemen eve geleceksin.
Eğer yatağa hemen şimdi gitmezsen dayağı yiyeceksin.
Sen çok pis bir çocuksun.
Kocaman çocuk oldun hala bebek gibi ağlıyorsun.
Bak ablan ne güzel yemek yiyor.
Arkadaşınla kavga etmek istemiyorsan ondan uzak dur.
Bak evladım, sen dünyada neler olduğunu anlamak için daha çok küçüksün.
Ben senin yaşındayken evin tüm işlerini yapardım.
Sen sınıfın en akıllı öğrencisisin.
Bir ten sen değilsin dert etme, tüm çocuklar bu devreden geçer.
Neden okuldan nefret ettiğini düşünüyorsun? Ne kadar çalıştın? Sadece bir saat mi? Eh, o zaman sınavdan anca geçersin.
Boş ver şimdi bunları gel seninle şu programı seyredelim.

Duygularının Önemsenmediğini Düşünmemeli

Çocuk bu iletişim engelleri ile kendisine karşılık verildiğinde konuşmak istemeyecek, aksine iletişimi kopartacaktır. Zira, böyle durumlar karşısında kendini önemsiz, dinlenmeyen, duyguları önemsenmeyen, kendine saygı duyulmayan biri gibi algılayabilir. Bunun sonucunda çocuğun kendine olan güveni azalır ya da her türlü duruma boyun eğen ya da aksine isyan eden veya duyarsızlaşan bir tutum geliştirebilir. Buradaki önemli olan bir başka konu, çocuğu sürekli pohpohlamanın ve övmenin de çocuğu olumsuz etkileyebileceğidir. Çünkü sürekli pohpohlanan ve övülen çocuk, sürekli mükemmel olmak isteyecek ve beklentisini hep yüksek tutacaktır. Böyle bir durumda çocuk, hayatındaki en küçük bir başarısızlıkta bile büyük yıkımlar yaşayabilecektir. Peki, çocukla kurulan iletişim nasıl olmalıdır?

Öncelikle doğru iletişim çocuğun davranışını tanımlayan gözleminizi, bu davranış karşısında sizin hissettiğiniz duyguyu, neye ihtiyacınız olduğunu ve isteğinizi içermelidir. Doğru iletişime örnek olarak şu cümle verilebilir:

İletişim Kurarken Gözlem, Duygu, İhtiyaç ve İsteklerinizden Bahsedin

Oyuncaklarını topladığını gördüğümde (gözlem), üzülüyorum (duygu); çünkü işlerimi yetiştirmek için senin oyuncaklarını toplamana ihtiyacım var (ihtiyaç) ve şu anda oyuncaklarını toplamanı isterdim (istek).

Çocuğunuzla iletişiminizi gözlem, duygu, ihtiyaç ve istek düzlemine oturttuğunuzda çocuğunuzla ilişkinizin de bundan olumlu etkilendiğini ve isteklerinize çocuğunuzu daha duyarlı davrandığını göreceksiniz. Çünkü çocuğunuz olumsuz alt mesajları içeren iletişim engelleri ile karşılamadığından dolayı, problem yaratan davranışının ne olduğunu bilecek, bunun sizde yarattığı duyguyu anlamlandırabilecek, sizin neye ihtiyacınız olduğu daha iyi anlayabilecek ve bunun için ne yapması gerektiğini de rahatlıkla görebilecektir.

Bu Kuralı Sabırla ve Kararlılıkla Kullanın

Kısacası, sözel şiddet içermeyen dil kullanımı ile çocuğunuz, olumsuz duygu ve durumlara maruz kalmayacak, durumu düzeltmek için çaba gösterecek, böylece ebeveyn olarak çocukla ilişkiniz olumlu etkilenecektir. Burada unutulmaması gereken nokta; bu dilin birdenbire yerleşmesini beklememek, bu dili sadece çocuğunuzla değil, herkesle kurduğunuz iletişiminizde sabır ve kararlılıkla kullanmaya devam etmektir.