Çocuğunuzun Sigara İçtiğini Anladığınızda Ne Yapmalısınız?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 09.02.2024 - Güncelleme : 13.02.2024

"Eyvah, çocuğumun cebinde sigara buldum, ne yapmayalım!"

Uzmanından ailelere kritik öneriler: Suçlayıcı ve yargılayıcı olmadan uygun bir dil kullanın…

Ebeveynlerin çocuklarının sigara kullandığını fark ettiğinde bunu uygun bir zaman diliminde ve uygun bir dille konuşması gerektiğine işaret eden uzmanlar, aile ve çocuk arasındaki iletişimde kritik bazı noktaların bulunduğunu söylüyor.

“Sigara kullanımını önlemenin birincil yolu çocukla kurulacak sağlıklı iletişimdir.” diyen Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Suçlayıcı ve yargılayıcı olmadan uygun bir dil kullanmak önemli.” dedi.

Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, çocuğunun sigara kullandığını gören ailelerin neler yapması gerektiğini anlattı.

Bir kişinin beyni yaklaşık 25 yaşına kadar hala gelişmektedir. Vücutları ve beyinleri hala büyürken sigara içmek veya elektronik sigara içmek uzun süreli etkilere sahip olabilir. 

 "Çocuğumun Sigarayı Bırakmasına Nasıl Yardımcı Olabilirim?" 

1. Çocuğunuzun Sigara Kullandığı Fark Ettiğinizde Nasıl Tepki Vermeli?

• “Uygun bir zaman diliminde ve uygun bir dille konuşmalı”

Ebeveynlerin çocuklarının sigara kullandığını fark ettiğinde bu davranışı çocuğuna belirtmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. C. Onur Noyan, “’Sevgili Ahmet ben senin cebinde böyle bir şey buldum, çok endişelendim bu konuda biraz konuşmak istiyoruz.’ diyerek uygun bir zaman diliminde ve uygun bir dille konuşmak gerekir.” dedi.

• “Hem ebeveyn hem de çocuk için sakin olunduğu bir zaman dilimi doğru zamandır.”

Aile ve çocuk arasındaki iletişimde kritik bazı noktaların bulunduğuna işaret eden Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Sigara kullanımını önlemenin birincil yolu çocukla kurulacak sağlıklı iletişimdir. Suçlayıcı ve yargılayıcı olmadan uygun bir dil kullanmak önemlidir. Sağlıklı bir iletişim kurulduktan sonraki aşama ise doğru zamanda konuşmaktır. Hem ebeveyn hem de çocuk için sakin olunduğu bir zaman dilimi doğru zamandır.”

• “Uygun tonda konuşmak da çok önemli.”

Uygun bir zaman diliminde konuşmanın önemine vurgu yapan Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Uygun bir zaman diliminde konuşmayı gerçekleştirebilmek riskli davranışlara karşı daha korunaklı olacaktır. 

• "Çocuklarınızla sigara içme konusunda dostane bir şekilde konuşun."

Uygun dil ve zamana ek olarak uygun tonda konuşmak da çok önemlidir. Bu noktada ebeveynlerin, uzun vadedeki istekler ve yapılması gerekilenleri net bir şekilde aktarması gerekir. Ebeveyn sigara kullanan çocuğuna ‘Ben bundan çok endişeliyim. Sigara ile ilgili olası risklere karşı ben destek almak istiyorum.’ ifadeleri ile ben dili kullanmalıdır.” diye anlattı.

2. Çocuğunuz Destek Almayı Kabul Etmezse Ne Yapmalıyız?

Bu isteğe karşılık çocuğun destek almayı kabul etmeyebileceğini de ifade eden Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Bu durumlarda karşılıklı iletişim içerisinde bu sorun çözülebilir. Fakat çocuk davranışa devam ediyorsa bu noktada bir uzmana başvurulmalı ve bu konuda destek almak istenildiği belirtilip birlikte görüşme yapılmalıdır. İlk aşamada her zaman ilaç tedavisi uygulanmayabilir. Kişinin sigara içerken neler hissettiği, istediği ya da neleri arzuladığı konuları konuşulup bu faktörler göz önüne alınarak önlemler alınabilir.” 

Sigara İçen Çocuğu İçin Aileler Ne Yapmalı? 

3. Anne Baba Olarak Ne Yapmalı? 

• Elektronik sigara veya sigara kullanmayarak çocuğunuza iyi bir rol model olun

Çocuğunuzun elektronik sigara veya sigara kullanmasını istemiyorsanız, kendiniz sigara içmeyerek çocuğunuza iyi bir örnek olun. Benzer şekilde, yalnızca bir doktor tarafından sigarayı bırakmanıza yardımcı olması için reçete edildiyse elektronik sigara kullanın. Araştırmalar, ebeveynlerinin sigarayı bırakması veya hiç sigara içmemiş olması durumunda çocukların sigara içme olasılığının daha düşük olduğunu göstermektedir.

Sigara içiyorsanız veya elektronik sigara kullanıyorsanız ve bırakmayı zor buluyorsanız, bu deneyimlerinizi çocuğunuzla paylaşın. Örneğin, onlara yapmak istemediğiniz bir şeyi yapmaya bağımlı olmanın nasıl bir his olduğunu veya yıllar boyunca sigaraya veya e-sigaraya ne kadar para harcamamış olmayı dilediğinizi anlatın. Çocuğunuzun deneyimlerinizden değerli bir ders alabileceklerini görmesine izin verin.

Elektronik sigarayı sigaradan kaynaklanan riskinizi azaltmanın bir yolu olarak görüyorsanız, bunun çocuğunuza verilecek ana mesaj olmasına izin vermeyin. Elektronik sigara zararlıdır ve çocuklar için ekstra sağlık riskleri taşır.

Bir sonraki bırakma girişiminizde çocuğunuzdan destek isteyin. Çocuğunuz sigarayı ya da e-sigarayı bırakmanın ne kadar zor olduğunu görebilirse bağımlılıktan tamamen kurtulmak isteyebilir.

• Elektronik sigara ve sigaraya karşı tavır alın

Elektronik sigara ve sigara içilmez mesajını güçlendirmek için diğer öneriler:

• Evinizde kimsenin elektronik sigara kullanmasına veya sigara içmesine izin vermeyin.
• Başkalarının elektronik sigara kullandığını veya sigara içtiğini gördüğünüzde, çocuğunuzla elektronik sigara ve sigara içme konusunu tartışın.
• Çocuğunuzun sizin veya başkası için sigara yakmasına, sizin veya başkasının e-sigarasını denemesine izin vermeyin.
• Çocuklarınızın size veya başkasına e-sigara veya sigara almasına izin vermeyin.
• Evde sigara içen veya elektronik sigara kullanan yetişkinler varsa, elektronik sigara ürünlerini veya sigaralarını çocuğunuzun erişemeyeceği bir yerde sakladıklarından emin olun.
• Çocuğunuzu elektronik sigara ve sigara içme konusunda eğitin.
• Sigaraya bağlı birçok hastalığın belirtileri orta veya ileri yaşlarda gelişme eğilimindedir. Elektronik sigara ürünlerinin uzun vadeli sağlık etkileri  bilinmemektedir, çünkü bunlar yalnızca yaklaşık on yıldır yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bir çocuğa veya gence sigara içmenin uzun vadeli risklerini açıklamaya çalışmak pek bir etki yaratmayabilir; çünkü gelecek 20 veya 30 yıl veya daha fazlası onlar için hayal bile edilemeyecek bir zamandır. Bu uzun vadeli risklerden bahsedin ancak şu anda sağlık ve refahlarına yönelik riskler hakkında onunla daha fazla konuşmaya çalışın.

Sigara Bağımlılığı ile İlgili Sağlık Endişelerinizi Paylaşın 

Gençlere yönelik bazı riskler şunlardır:

• Kondisyon seviyelerinin azalmasına neden olur. (sigara içme veya elektronik sigara kullanmanın etkisi)
• Dişlerin ve parmaklar lekelenmesine, nefesin kötü kokmasıne sebep olur. (sigara içmenin etkisi)
• Diş problemleri (sigara içmek veya elektronik sigara içmek)
• Öksürme, hırıltı ve astımı olan çocuklarda daha kötü semptomlar (sigara içme veya elektronik sigara kullanma)
• Diyabet öncesi metabolik sendrom (sigara içme)
• Elektronik sigara kullanmayan/sigara içen akranları için çekici olmamak (sigara içmek veya elektronik sigara içmek)
• Kıyafet, müzik veya diğer eşyalar için kullanılabilecek parayı israf etmek (sigara içmek veya elektronik sigara içmek)
• Nikotin bağımlılığı belirtileri (sigara içme veya elektronik sigara) ortaya çıktığında kullanımı bırakmanın zorluğu.

Birçok genç, her gün elektronik sigara kullanmasa veya sigara içmese bile bağımlılık belirtileri geliştirir ve bazıları için semptomlar, elektronik sigara veya sigara içmeye başladıktan sonraki günler veya haftalar içinde gelişebilir.

25 Yaş Altı Sigara Kullanımının Zararları Daha Büyük 

Bir kişinin beyni yaklaşık 25 yaşına kadar gelişmeye devam eder. Vücutları ve beyinleri hala büyürken, sigara içmek veya elektronik sigara içmek uzun süreli etkilere sahip olabilir. 

Erken yaşta sigara kullanımının verdiği zararların başında şu sağlık problemleri görülebilir: 

• Daha zayıf akciğer büyümesi ve daha zayıf akciğerler (sigara içmek)
• Yetişkinlerde daha düşük kemik kütlesine yol açan zayıf kemik büyümesi (sigara içme)
• Daha zayıf dikkat, öğrenme, hafıza, konsantrasyon ve duyguların kontrolü (sigara içme veya elektronik sigara) ile ilişkili beyin gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olur. 

4. Sigara İçen Anne Babalar Dikkat!

• "Ben Sigara İçiyorum ve Çocuğum da Sigara İçiyor Bu Durumda Ne Yapmalıyım?"

Eğer sigara içiyorsanız, çocuğunuza sigara içmemesini söylemek oldukça ironik görünebilir. Sigara içen bir ebeveyn olarak, çocuğunuza sigarayı tamamen bırakma şansını vermek için kendi davranışınızda değişiklikler yapmanız gerekiyor. 

• Sağlık endişelerinizi paylaşın

Merdiven çıkarken nefes nefese kalıyorsanız bunu çocuğunuza anlatın. Dişleriniz lekeli ve sarıysa çocuğunuza neden böyle olduğunu anlatın. Sigara nedeniyle ciddi bir hastalığa yakalandıysanız bu deneyiminizin ayrıntılarını çocuğunuzla paylaşın. 

• Çocuğunuza sigaraya başladığınız için pişman olduğunuzu söyleyin

Çocuğunuza sigaradan ne kadar nefret ettiğinizi, nikotin bağımlılığının hayatınızı ne kadar olumsuz etkilediğini anlatın.

Onlara, eğer zamanda geriye gidebilseydiniz asla sigara içmeye başlamayacağınızı söyleyin. Sigara içmenin hayatınıza hiçbir zaman iyi bir şey getirmediğini ve her gün sigara içmeye başladığınızdan pişmanlık duyduğunuzu açıklayın.

• Sizin de sigarayı bırakmanız gerekiyor

Siz hala sigara içiyorsanız, çocuğunuzun sigarayı bırakması gerçekten zor olacaktır. Siz de sigarayı bırakmak için elinizden geleni yapmalısınız, çocuğunuza rol model olmalı ve bırakmanın mümkün olduğunu ona göstermelisiniz.

Birlikte vazgeçebilirsiniz, vazgeçmek zorlaştığında birbirinizin yanında olabilirsiniz ve ikinizin de cesaretlendirmeye ve desteğe ihtiyacı var. 

Küçük çocuğunuzun sigara içmeye başladığını öğrenmeniz çok stresli ve korkutucu bir deneyimdir. Ne yapacağınızı ve durumu en iyi şekilde nasıl ele alacağınızı bilmek zor olabilir.

Bu yazıda çocuğunuzun sigarayı bırakmasına yardımcı olmak için bilmeniz gereken tüm önemli bilgileri ele aldık. Bu bilgiyi okuduktan sonra kendinizi daha hazırlıklı hissetmenizi ve çocuğunuzun sigarayı tamamen bırakmasına yardım etmeye hazır olmanızı umuyoruz.