Çocuğa Özsaygı Kazandırmanın 10 Püf Noktası
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 16.01.2014
Araştırmalara göre. “Ben iyi ve değerli biriyim” düşüncesine erken sahip olan çocuklar kendilerine inanarak büyümeye daha yatkın olurlar. Kendilerini daha iyi hissetmek için başkalarını etkilemeye ve onlardan övgüler almaya daha az ihtiyaçları olur. Başkalarıyla ilişki kurabilirler, gözetleme baskısına daha iyi karşı koyabilirler ve uyuşturucu ve benzeri zararlı maddelerden uzak kalabilirler. Onurları yüksek olur.
Özgüvenini geliştirmek, her seferinde bir yapıtaşını yerine koyarak, küçük bir çocuğun kendisi için yapması gereken bir şey olduğu halde, anne baba yardımı, desteği ve sabrıyla bu yapılanma süreci daha yumuşak geçecektir. Çocuğunuzun onurunu korurken kendi akıl sağlığınızı da azalmaması için bazı konularda kesinlikle mizah duygusuna sahip olmalısınız.
Bu Öneriler Çocuğunuza Özsaygı, Özgüven Kazandırmaya Çalışırken İşinize Yarayabilir:
1)Ona Sevgi Gösterin:
İnsanoğlu, sevildiğini hissetmediği sürece kendini iyi hissedemez. Özellikle de koşulsuz bir sevgiyle karşılamadığı sürece “Ne olursa olsun seni seviyorum.”
2) Çocuğunuza İlgi Göstermeyi İhmal Etmeyin
Kendinize ne kadar güvenirseniz güvenin, eğer sürekli olarak eşiniz, işvereniniz, arkadaşlarınız ay ada evinize gelen misafirleriniz tarafından dikkate alınmazsanız kendi değerinizden şüphe edebilirsiniz. Çocuğunuz da kendini değerli hissetmek için düzenli ilgiye muhtaçtır. Onunla konuşun. Sizinle konuştuğu zaman onu gerçekten dinleyin. İsteklerine ve ihtiyaçlarına kulak verin, yerine (onları tamamıyla yerine getiremiyorsanız bile reddetmeyin.) Sürekli olarak “İşim var…” cevabını vermeyin.
3)Ona Hareket Alanı Sağlayın
Çocuğunuzun başında dikilmek, sürekli ona tavsiyelerde bulunmak ve her yaptığına yardım etmek onun kendi başına hareket etme güdüsünü bastırabilir. Bu, sorularının yanıtlarını kendisi keşfetmektense çocuğunuzu, sizin cevaplarınıza ve çözümlerinize başvurmaya muhtaç bırakabilir. Motivasyonunun eksilmesinin yanı sıra başarılı meydan okumalarla birlikte gelen kendini tatmin ve kendine güven duyguları da sekteye uğrar. Çocukların kendi kendilerine oyun oynamalarına da kendine güven duygusunu geliştirir. Böylece bağımsız olmayı keşfederler, her zaman eğlenmek için başkalarını aramazlar ve kendilerinin iyi bir “arkadaşı” olurlar.
4) Onun Onuruna Saygı Gösterin
Çocuğunuzun onuru, uzun bir süreç içerisindesiniz ve başkalarını ona gösterdiği hürmete bağlıdır. Ona, kendisinin düşünceleri, duyguları ve istekleri ailenizin diğer bireyleriyle eşit şekilde önemsenen ve hiçbir zaman küçümsenmeyen değerli bir aile üyesi olduğunu hissettirin. Çocuğunuza orada olduğu için saygı gösterin ve düzenli olarak sosyal yaşantınızı, işinizi, dini yaşantınızı, ev işlerinizi onun ihtiyaçlarının önüne geçirmeyin. Bu, özellikle de ayrı anne babalar için zor olur ama yine de gereklidir.
5)Kendi Onurunuza da Saygı Gösterin
Çocuğunuz için özgüvenin bir modeli olun, adınızı kötüye çıkarmayın, yargılarınızdan şüphe etmeyin, zararlı alışkanlıklara (sigara içmek, içki ya da uyuşturucu bağımlısı olmak, aşırı yemek yemek) sahip olmayın. Kendi kendileriyle ilgili iyi düşünceleri olan bir anne babaya sahip olmak çocuğunuzun da kendisiyle ilgili iyi düşüncelere sahip olmasını sağlayacaktır.
6)Dürüst Olun ve Onu Kimseyle Karşılaştırmayın
Çocuğunuz eşi olmayan bir bireydir. Gelişmesini, davranışlarını, yeme alışkanlıklarını, mizacını ya da başka bir şeyi oyun arkadaşlarıyla, sınıf arkadaşlarıyla, kardeşleriyle, yan dairedeki çocukla veya kendi çocukluğunuzla karşılaştırmanız dürüst ve akıllıca değildir. Bu, sadece olumsuz karşılaştırmalar için değil. (Neden, Mert gibi davranamıyorsun?”, “Neden kız kardeşin gibi güzel yemek yiyemiyorsun?”, “Neden oyun grubunuzdaki diğer çocuklar gibi tuvalete gidemiyorsun?” Olumlu karşılaştırmalar için de geçerlidir. Sürekli fazla övülen çocuklar (“Sen herkesten daha güzel çiziyorsun!”, “Kimse senin kadar güzel değil!”, “Sen sayıları bütün diğer arkadaşlarından daha iyi biliyorsun!” bu başarılı görüntüyle birlikte yaşamayı zor bulabilirler.
Ve kendisinin diğerlerinden çok daha iyi olduğunu düşünmeye başlayanlar çekilmez derecede kibirli olurlar. Sonuç olarak, başkaları ve akranları arasında daha az popüler olurlar ve bu da kendi içlerinde onurlarını zayıflatır (dışarıdan kendini beğenmiş görünmelerine rağmen.” Çocuğunuzun özel bir birey olduğunu kabul edin ve bundan memnun olun. Böylece o da kendini olduğu gibi kabul etmeye ve kendinden memnun olmaya daha yatkın olacaktır.
7)Kullandığınız Dile Dikkat Edin
Oyun olarak bile küçültücü isimler ya da etiketler kullanmamaya dikkat edin. (“Ayşe şişman bir kız!”, ya da “Hasan bir bebektir!” Bu tip alaylar çocuk tarafından ciddiye alınabilir. Abartmayın: Her azarlamaya “Sen her zaman…” ya da “Sen hiçbir zaman..” şeklinde başlamak adaletsizdir ve nadiren doğru olabilir. Fakat çok fazla söylerseniz çocuğunuz bunun doğru olduğunu düşünecektir. Ve kendisini suçlu hissetmesini sağlayıcı şekilde (“Sen olmasaydın şimdi sinemaya gidebilirdir” ya da “Anaokulun o kadar pahalı ki bu yüzden tatile gidemiyoruz.” Gibi konuşmamaya dikkat edin.
8)Çocuğunuzu Değil Davranışını Eleştirin
Bir çocuğun davranışını düzeltmek zorunda kalmak engellenmez. Fakat sürekli hatalarını bulmak hem çocuğun özgüveninin kaybolmasına yol açar hem de genellikle davranışlarının düzelmesini sağlamaz. (sürekli, “Sen yaramazsın” dendiğini duyan bir çocuk buna inanmaya başlar ve “iyi olmaya” çalışmasının bir işe yaramayacağını düşünür.) Eğer kesinlikle olumsuz bir şeyler söylemek zorunda iseniz başka bir odaya gidin ve bunu çocuğunuzun duyamayacağı şekilde yapın.
Dövmek ve utandıracak cezalar (örneğin oyun arkadaşının önünde azarlamak), korkutmak (“Düzgün durmazsan gelip seni alması için polise haber veririm”) ya da küçültmek (“Sen hiçbir şeysi”) gibi tutumlarından uzak durun. Aslında da hiç ceza vermemeye çalışın.
9) Çocuğunuza Empatiyi Öğretin
Başkalarına yardım etmek hem yetişkinlerin hem de çocukların kendilerini daha iyi hissetmelerine yardım eder.
Çocuğunuzun egosonu beslediğiniz gibi vücudunu da besleyin. Çok fazla abur cubur yiyen çocuklar, aç çocuklar ve yeterinci boş zamanı olmayan çocuklar, kendi potansiyellerine uygun şekilde çalışamaz ve oynayamazlar. Bu da onları kolayca sinirlenmeye yatkın kılar. Bu duygular onların özgüvenlerine zarar verebilir. hatta, kendi aksilikleri ya da hoş olmayan diğer davranışlarına karşı başkalarının olumsuz tepkileri de özgüvenlerini olumsu etkileyebilir.
10)Hata Yapmasına İzin Verin
Karar almak en azından bazen hatalar yapmak anlamına da gelir. Ve hata yapmak daha doğru kararlar alabilmek için öğrenme sürecinin bir parçasıdır. Eğer çocuğun elinden hata yapam olanağını alırsanız onlardan bir şeyler öğrenme olanağını da almış olursunuz. Ona bir konuda karar verme şansı tanıdığınız zaman buna uyun. Eğer bir karar almışsa ve sonunda bu kararın yanlış olduğu ortaya çıkmışsa “Sana böyle olacağını söylemiştim” diyerek özgüvenine saldırmayın ve daima onun yanında olun. Hiç kimsenin mükemmel olmadığını ve her şeyin yolunda olduğunu bilmesini sağlayın ve bunu siz de aklınızdan çıkarmayın.
