Protein ve Kalsiyum Eksikliği Çocuğu Hasta Ediyor

Cansu Buldu ÇAN
Yayın : 07.05.2014 - Güncelleme : 28.04.2023

Çocuklar büyüdükçe, güçlü kemikler ve sağlıklı bir vücut için, kalsiyum ve diğer besinlere ihtiyaç duyarlar. Ancak günümüzde yanlış ve tek düze beslenmeden dolayı, çoğu gencin gıdalardan yeterince kalsiyum almadığını biliyor muydunuz?

Çocuklarda protein ve kalsiyum eksikliği sık tekrarlayan ishallerden, zeka gelişimine kadar pek çok sağlık sorununa neden olabiliyor. Çocuklukların ileriki dönemlerde de yaşam kalitesini ve sağlığını bozabilecek bu eksikliklere karşı erken yaşlarda önlem alınması önemli.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Dicle İnanç, çocuklarda protein ve kalsiyum eksikliğinin neden olabileceği rahatsızlıklar hakkında bilgi verdi ve anne babalara önerilerde bulundu. 

   Çocuğunuzun ihtiyaç duyduğu kalsiyumu şimdi almasına yardımcı olacak bilgiler ve ipuçları için okumaya devam edin.

Çocuklarda Kalsiyum ve Protein Eksikliği İçin Ne Yapmalı? 

1. Sağlıklı Kemik Yapısı İçin Çocuğunuza Mutlaka Sütü Sevdirin

Kemik yapısı için en önemli mineral olan kalsiyum, çocuk gelişiminin temel yapı taşlarından biridir. Yaşamın ilk yıllarında anne sütü ile alınan kalsiyum çocuklarda sağlıklı kemik gelişimini sağlarken, ileriki yaşlarda risk oluşturabilecek osteoporoz yani kemik erimesinden korumaktadır. 

Ergenlik öncesi dönemde çocukların kalsiyum gereksinimlerinin günde 800 mg olduğu düşünülmektedir. Bu ihtiyacı karşılamak için; çocuklara erken dönemde en önemli kalsiyum kaynağı olan süt ve süt ürünlerinin olduğu beslenme alışkanlıklarının kazandırılması çok önemlidir. 

2. Kalsiyum Nedir? Neden Önemlidir?

Kalsiyum vücudun birçok bölgesinin ihtiyaç duyduğu bir mineraldir. Ana görevi, vücudun kalsiyumunun %99'unu içeren güçlü kemikler ve dişler oluşturmaktır.

Vücudun kalsiyum ihtiyacı 9 ile 18 yaşları arasında en yüksek noktasındadır. Bu sırada yeterli kalsiyum almamak, daha sonraki yaşamda kemik gücünü etkileyebilir. Kalsiyum ayrıca kaslarımızın hareket etmesine yardımcı olur ve diğer hayati fonksiyonların yanı sıra kan basıncını düzenlemeye yardımcı olur.

Çocuklar Yeterli Protein ve Kalsiyum Alması Neden Önemli?

3. Çocuğunuz Yeterince Kalsiyum Almazsa Ne Olur?

Birisi yeterince kalsiyum almazsa, kemikleri zayıflar. Bunun nedeni, vücudun gerektiğinde başka yerlerde kullanmak için kalsiyumu kemiklerden almasıdır. Gençken vücudumuz kemiklerimizde kalsiyum depolayabilir. Yaşlandıkça kemiklerimizde kalsiyum depolama yeteneğimizi kaybederiz. Bir çocuk genç yetişkinliğe ulaştığında, kemikleri en yüksek kemik yoğunluğuna ulaşır.

Bu, kemiklerinin ömür boyu alacakları kadar yoğun (veya dolu) kalsiyumla dolu olduğu anlamına gelir. Bundan sonra, vücut esas olarak kemiklerimizde depolanan kalsiyumu geri çeker.

Kemiklerinde yeterince kalsiyum depolanmayan kişiler yaşlandıkça osteoporoza yakalanabilir. Osteoporoz, kemikleri o kadar kırılgan hale getirebilen bir hastalıktır ki, sadece eğilmenin stresinden kırılır.

4. Güçlü Kemikler İçin Gereken Tek Şey Kalsiyum mu?

Kalsiyum tek başına çalışmaz. Çocuklar büyüdükçe, vücutları fosfor ve magnezyum gibi diğer minerallere ve D vitamini ve K vitamini gibi diğer besinlere de ihtiyaç duyar.

Fiziksel aktivite de önemlidir. Çalışmalar, düzenli olarak yürüme, koşma, zıplama ve tenis, basketbol veya futbol oynama gibi ağırlık kaldırma aktiviteleri yapmanın güçlü kemikler oluşturmanıza yardımcı olduğunu gösteriyor. Ve çocuklar bu aktiviteleri dışarıda yaptıklarında, cildiniz güneş ışığına maruz kaldığında vücutları D vitamini üretebilir.

5. Çocuk Yaşta Düzenli Fiziksel Aktivite Şart

Çocukluk dönemindeki kemik sağlığının korunması için başta bebeklik dönemi olmak üzere yaşam boyu D vitamini alınması, gebelerin D vitamini depolarının yeterli olması, özellikle adolesana yakın ve adolesan (9-18) yaş gurubunda, hem kalsiyum alımının 1200-1500 mg/gün düzeyinde olmasının sağlanması hem de düzenli fiziksel aktivite yapılması gerekmektedir.

Bu amaçla okul programlarında kalsiyumdan zengin süt ve süt ürünleri ile beslenmenin vurgulanması ve spor derslerinde  atlama, sıçrama, koşma, jimnastik hareketleri gibi aktivitelere daha fazla yer verilmesi gereklidir.

Çocuklarda Protein ve Kalsiyum Gereksinimi Nasıl Karşılanmalı?

6. Özellikle Çocuklar İçin Protein Alımı Neden Bu Kadar Önemli?

Çocukların büyümesinde proteinin çok önemli bir rolü bulunmaktadır. Dengeli bir beslenmede, enerjinin yaklaşık %15’inin protein kaynaklı olması tercih edilmelidir. Çocuklarda protein gereksinimi, erişkinlerdeki gibi sadece dokuların tamiri ve yeniden yapılanması için değil, vücudun büyümesi ve gelişmesi için de gereklidir.

Proteinler; hücre büyümesi ve gelişmesinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, metabolizmanın çalışmasında, kas, kemik ve kan hücrelerinin oluşmasında da büyük öneme sahiptir.

7. Çocuğunuzun Sık Sık Hastalanmaması İçin Bunlara Dikkat!

Protein yetersizliği en çok 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda görülür ve bu durumda büyüme durur, vücut ağırlığı azalmaya başlar. Vücudun direnci azaldığından hastalıklara yakalanma olasılığı artar; hastalıklar uzun sürer ve ağır seyreder. Protein yetersizliği yalnızca alınan proteinin miktarıyla değil, kalitesiyle de ilgilidir. 

Yetişkinler düşük kaliteli bitkisel proteinle ihtiyaçlarını karşılayabilirler; fakat çocuklar için mutlaka iyi kaliteli hayvansal protein gereklidir. 5 yaşına kadar beyin gelişiminin %90’ı tamamlandığı için bu dönemdeki enerji ve protein yetersizliği zekâ gelişimini de olumsuz yönde etkiler. Protein, kan hücreleri ve hemoglobin yapımı için gerekli olduğundan, protein yetersizliği kansızlığa da yol açabilir.

• Çocuğunuzun Yeterli Proteini Almasını Sağlamak İçin Bunlara Dikkat 

Çocukların Günlük Alması Gereken Proteini Karşılayan Besin Miktarları:

1-3 Yaş Çocuk: 15-18 gr. protein ihtiyacı; 1 bardak süt veya yoğurt +1 kibrit kutusu kadar peynir +2 köfte kadar tavuk, et, balık ile sağlanabilir.

4-6 Yaş Çocuk: 20-25 gr. protein ihtiyacı; 1 bardak süt veya yoğurt +1 kibrit kutusu kadar peynir +3 köfte kadar tavuk, et, balık ile sağlanabilir.

7-9 Yaş Çocuk: 26-38 gr. protein ihtiyacı; 2 bardak süt veya yoğurt +2 kibrit kutusu kadar peynir +3-4 köfte kadar tavuk, et, balık ile sağlanabilir.

10-13 Yaş Kız Çocuk: 39-45 gr. protein ihtiyacı; 2,5 bardak süt veya yoğurt +2 kibrit kutusu kadar peynir +3-4 köfte kadar tavuk, et, balık ile sağlanabilir.

10-13 Yaş Erkek Çocuk: 39-60 gr. protein ihtiyacı, 3 bardak süt veya yoğurt +2 kibrit kutusu kadar peynir +3-4 köfte kadar tavuk, et, balık ile sağlanabilir.

• Çocuğumun yeterince kalsiyum almasına nasıl yardımcı olabilirim?

Yeterli kalsiyumu almanın en iyi yolu, doğal olarak kalsiyum içeren yiyecekleri yiyip içmektir. Çocuğunuzun tıbbi bir durumu varsa, ona en çok fayda sağlayacak yiyecek ve içecekleri doktorunuzla konuşun.

Gıdalardaki kalsiyum kaynakları:

• Günlük süt, ev yapımı yoğurt, peynir gibi süt ve süt ürünleri.
• Pekmez, susam, fındık, fıstık ve benzeri yağlı tohumlar. 
• Lahana ve şalgam gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerin kalorisi düşük, kalsiyumu yüksektir. Ancak ıspanak iyi bir kalsiyum kaynağı değildir.
• Brokoli, tofu, nohut, mercimek, bezelye ve konserve somon ve sardalya gibi kemikli balıklar. Bu yiyecekleri salatalara da ekleyebilirsiniz.
• Kuru baklagiller ve kurutulmuş meyveler kalsiyum açısından zengin besinlerdir.