Eyvah Çocuğum Rotavirüs İshali !!!
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 19.07.2010
Rotavirüs ishalleri, her yıl dünyada milyonlarca çocuğu etkilemektedir. Çoğu hastada rotavirüs ishali selim bir seyir izler; fakat sık görülmesi ve bazen ölümcül olabilecek sonuçlarının olması nedeni ile ciddi bir sağlık problemidir.
Rotavirüs, ince barsakları etkileyip su ve tuz emilimini bozan ve sonuçta ciddi sıvı kaybına neden olabilen bir virüstür. En çok kış aylarında görülmekte beraber tüm yıl boyunca olabilir. Bazen salgınlar yapar. İnsandan insana, rotavirüslü dışkıların bulaştığı yiyeceklerle, sularla bulaşır. Yapılan bazı çalışmalarda rotavirüsün, oyuncaklar, tuvalet kapı kolları, telefonlar, yuvalardaki ve hastanelerdeki kirli yüzeyler aracılığıyla da bulaştığı gösterilmiştir. Virüs, hastalık bulguları ortaya çıkmadan önce etkilediği insanların dışkılarında atılmaya başlar. Bulguların başlamasından 10 gün sonra dahi atılmaya devam eder. En çok 4-24 ay arası çocuklar etkilenir, aynı çocukta birkaç kez görülebilir. Çok az sayıda alınan mikrop bile hastalık yapmaya yeter.
Hastalık, virüs bulaştıktan 48 saat sonra başlar. Hastalığın başlangıcında hafif ateş genellikle olur, beraberinde tekrarlayıcı ve şiddetli kusmalar ortaya çıkar. İkinci gün kusmalarla beraber karı ağrıları ve sık, sulu kakalar başlar. Daha sonra kusmalar azalırken sulu kakalar şiddetlenerek devam eder. Dışkıda kan yoktur; tahlillerde iltihap hücreleri (lökositler) çıkmaz. İshal o kadar sıktır ki, vücut çok kısa sürede susuz kalma belirtileri göstermeye başlayabilir. Bazen o kadar sulu kaka olur ki bezde görüldüğünde idrar sanılabilir. Ateş ve kusma genellikle 2 günde geçer. İştahın azalması ve kakanın tamamen normale dönmesi genellikle 10 günü bulur. Hafif üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları (öksürük, burun akıntısı) da seyrek de olsa olabilir.
Rotavirüs tanısı, dışkıda rotavirüs antijeni bakılarak kolaylıkla konulabilir: Sonuçlar kısa sürede çıkar ve buna uygun tedavi erkenden başlatılabilir.
Korunmada yan etkileri konusunda çok derinlemesine çalışmalar yapılmış ve güvenilirliği kesinleştirilmiş olan aşılar uygulanmaktadır. Rotavirüs aşıları ancak ilk 6 ay içinde yapılabilmekte, daha sonra yaşa bağlı yan etkileri riskleri nedeniyle uygulanamamaktadır. Ağızdan damla şeklinde uygulanan aşının 2 veya 3 dozda yapılabilen iki çeşidi vardır. İki tip aşının da etkinliği birbirine çok yakın olup her ikisi de güvenle yapılabilir. Barsak hareketlerinde hafif artış yapma ihtimali dışında beklenen bir yan etkileri yoktur. Diğer çocukluk çağı aşıları ile beraber rahatlıkla uygulanabilir. Aşı dışında en önemli korunma yöntemleri, ellerin sık sık yıkanması, çocukların kalabalık olarak bulunduğu ortamlarda çevre temizliğine daha fazla dikkat edilmesi şeklinde genel hijyen tedbirleridir.
Rotavirüsün özel bir tedavisi yoktur. Tedavide en önemli nokta, kaybedilen sıvının yerine konması, vücudun susuz kalmamasıdır. Bu yüzden hastaya bol bol sulu gıdalar vermek, bir süre az yağlı ishal diyeti uygulamak uygun olabilir. Eğer kusma ve ishalden dolayı yeterli sıvı alınamıyorsa serum tedavisini geciktirmeden düşünmek gerekir.
Eksiden olduğu gibi ishalde en iyi diyet maddesinin yoğurt olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalarda, yoğurdun vücuda yararlı “Lactobacillus” denen bir mikrobu içerdiği ve bu mikrobun barsaklara yapışarak, rotavirüsün yapışmasını engellendiği gösterilmiştir. Bu nedenle, çocuklara bol bol yoğurt yedirmenin hem ishalin tedavisinde hem de önlenmesinde büyük yararları vardır.
Uzm.Dr. Şükrü CİDO
Çocuk Hastalıkları Uzmanı
