Çocukta Besin Alerjisi Varsa Aileler Nelere Dikkat Etmeli?

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 09.04.2012 - Güncelleme : 09.04.2025

Besin alerjisi, günümüzde her 100 çocuktan 30’unu tehdit ediyor. Basit ama etkili yöntemlerle çocuğu besin alerjisinden korumanın mümkün olduğuna dikkat çeken Çocuk Hastalıkları ve Çocuk Alerjisi Uzmanı Yard. Doç. Dr. Günseli Bozdoğan, besin alerjisini önlemek için en etkili önlemlerin, normal doğum yapmak, emzirmek ve anne sütünün kalitesini artırmak olduğunu söylüyor. 

Çocuk Hastalıkları ve Çocuk Alerjisi Uzmanı Yard. Doç. Dr. Günseli Bozdoğan ailelere önemli uyarılarda bulunurken; Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülsen Meral ise bebeği besin alerjisinden korumak için, hamilelik döneminde dikkat edilmesi gerekenler hakkında anne adaylarına önerilerde bulundu.

Uzmanlar besin alerjisi şüphesi olan hasta bir çocuğa, alerji uzmanı tarafından testleri tamamlanıncaya kadar, şüphelenilen besinlerin verilmemesi gerektiği konusunda aileleri uyarıyor.

Besin Alerjisine Karşı Hamilelik Döneminde Önlem Alın

1. Çocuğunuzda Besin Alerjisini Önlemek İçin Normal Doğum Yapın

Normal doğumla dünyaya gelen bebeklerde besin alerjisi daha az görülüyor. Bunun nedeni ise bebeklerin doğum yolundan geçerken ihtiyaçları olan tüm faydalı mikropları vücutlarına alabilmeleri. Sezaryen doğumda ise bebeklerin bağırsak floralarında vücuda faydalı mikroplar yerine hastanenin mikropları oluyor.

2. Çocuğunuzda Besin Alerjisini Önlemek İçin İlk 6 Ay Anne Sütü ile Besleyin

Mucizevi bir besin olan anne sütünün faydalarından biri de, bebeği besin alerjisinden korumak. Dünya Sağlık Örgütü; bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmeleri gerektiğini belirtiyor. Bu süreçten sonra da, ek besin takviyesi alan bebeklerin 2 yaşına kadar emzirilmeye devam edilmesini öneriyor.

Bebeğinizi Gıda Alerjilerinden Korumanın Yolları 

3. Besin Alerjisini Önlemek İçin Anne Sütünün Kalitesini Artırın

Anne hamilelikte alerji yapabilecek katkı maddeli besinlerden kaçınmalı. Bu besinlerin dışında, etten süte kadar her türlü besini tüketebilir. Besin alerjisinin günümüzde artmasının bir başka önemli sebebi ise bebeklerde doğum itibariyle bağırsaklarda alerjiyi önleyen yararlı mikrobiatanın az olması.

Bunun sebebi de anneninbeslenmesine bağlı olarak anne sütünün içindeki mikrobiatanın yeterli olmaması. Bu nedenle annelerin emzirme döneminde anne sütünü ve kalitesini artıracak beslenme alışkanlığı edinmeleri de büyük önem taşıyor.

4. Besin Alerjisini Önlemek İçin Ek Besinlere Erken Başlamayın

Ek besinlere erken başlanması da bebeğin uzun yıllar sorun yaşayabileceği besin alerjisine neden olabiliyor. Bu yüzden bebeği ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemek çok önemli. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülsen Meral; “Ayrıca anne sütüne en yakın gıdayla başlamak da alerjik reaksiyona karşı dikkat edilmesi gereken bir başka önemli noktayı oluşturuyor” diyerek sözlerine şöyle devam etti:

“Örneğin meyve sularının içinde bulunan sorbitol alerjik reaksiyon yapabiliyor. Bunun yerine sebze çorbası ve pirinç unu maması gibi anne sütüne en yakın besinlerden başlanması gerekiyor. Ayrıca bebeğin enzimleri henüz oluşmadığı için sofrada yemek suyuna ekmek bandırıp tattırmaktan kaçınmakta çok önemli” 

5. Çocuklarda D Vitamini Eksikliğine Dikkat!

Yapılan çok sayıda araştırmaya göre: çocuklarda D vitamini eksikliği besin alerjisi görülme riskini artırıyor. Bu nedenle çocuklarda mutlaka D vitamini kontrolü yapılmalı. Eksiklik varsa tamamlanmalı ve çocuk gün içinde dışarıya çıkarılmalı.

6. Çocuk Beslenmesinde Doğru Yiyecek Dağılımı Önemli

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülsen Meral toplumdaki yaygın inanışın aksine çocukların karbonhidrat ağırlıklı beslenmeleri gerektiğini vurgulayarak, “Meyve ve sebzeler çok önemli, ancak çocukların beslenmelerinde yiyeceklerin dağılımı yüzde 50 karbonhidrat, yüzde 30 yağ ve yüzde 20 protein olmalı. Bu besinlerde dikkat edilmesi gereken şey, karbonhidratın, yağların ve proteinin kaliteli olmaları. Örneğin protein küçükbaş hayvanlardan oluşmalı, yağlardan soğuk sıkım sızma zeytinyağı ve tereyağı tercih edilmeli.

Çocukta Besin Alerjisi Varsa Aileler Nelere Dikkat Etmeli?

Besin alerjilerinde tanı kesinleştikten sonra tedavi, hastanın alerjik olduğu besin veya besinlerin diyetten çıkarılması şeklinde olur. Çok az miktarda alımlarda bile şiddetli reaksiyon olabileceği için besinden mutlaka kaçınılmalıdır.

7. Çocuğunuzun Alerjii Varsa Ne Yapmalısınız?

• Besin Alerjisi Olan Çocuğun Ailesi; Çocuğunun Bakıcısını ve Okul Personeli Mutlaka Bilgilendirmelidir

Önemli bir besin diyetten çıkarılmışsa, beslenme bozukluğunun önlenmesi için diyetin düzenlenmesi gerekir. Besin alerjisi tanısı konulan kişi, çocuklarda ise aile, bakıcısı ve okul personeli belirtilerin tanınması ve gerekirse acil tedavisi konusunda bilgilendirilmelidir. Aileye ciddi reaksiyonlarda adrenalin otomatik enjektörü kullanımı konusunda eğitilmeli ve bir acil eylem planı verilmelidir.

• Besin Alerjisi Bebeklik Çağında Daha Sık Görülüyor

Besin alerjisi bebeklik çağında daha sık görülür; yıllar geçtikçe azalır. Bunun çeşitli nedenleri vardır. Bebeğin sindirim sisteminin tam gelişmemiş olması, günde birkaç öğün alerji yapma olasılığı yüksek tek bir besinle (süt) beslenmesi, alerji yapan besinle erken ve sürekli karşılaşması başlıca nedenlerdir.

• Besin Alerjisinin Görülme Sıklığı Konusunda Kesin Bir Bilgi Yoktur

Kuşkusuz erişkinlerde göre, seyrek ortaya çıktığı ve alerjik hastalıkların küçük bir bölümünü oluşturduğu söylenebilir. Ama konserve yiyeceklerin yaygınlaşması ve gıda sanayisi tekniklerinin gelişmesiyle besin alerjisinin gittikçe daha çok görüldüğü yaygın bir görüştür.

• Bütün Besinler Alerji Yapabilir

Bütün besinler alerji yapabilir, ama bazılarının alerjik tepkiye yol açma olasılığı daha yüksektir. Hayvansal besinler arasında en sık süt ve yumurta alerji yapar; etler daha çok pişirilerek tüketildiğinden alerjiye seyrek olarak yol açar. Bitkisel kökenli besinler arasında ise en çok çilek, ceviz, çikolata ve tahıllar antijen özelliği kazanır. Bununla birlikte bilinen bütün besinlerin alerji yapabildiği kesinlikle unutulmamalıdır.

Neler Besin Alerjisine Sebep Olur?

8. Çocuklarda Besin Alerjisine Neler Sebep Olur? 

• Sanayide Kullanılan Koruyucu Maddeler Besinlerin Alerji Yapma Özeliğini Değiştirebilir

Bir besinin alerji yapıp yapmaması bir ölçüde tüketilmeden önce geçtiği işlemlere bağlıdır. Pişirilme genellikle alerjik etkiyi azaltır ya da yok eder. Sütün içerdiği albüminin alınması alerji yapma olasılığının azalmasına yol açar. Örneğin peynirlere karşı alerji çok seyrek görülür, çünkü peynirin üretim sürecinde sütteki albümin (laktalbümin) genellikle ayrılmaktadır. Az sayıdaki peynir alerjisi olguları yumurta, un, nişasta koku ve tat vericiler, küf gibi süt dışı maddelere bağlıdır.

Çocuğa Alerji Yapabilecek Besinlerin Bulunacağı Bazı Yiyecekler Şöyle:

• Tahıl: Ekmek, hamur işi, tatlılar, bisküvi, özel diyet ürünleri, kutu salçalar ve soslar.
• Süt: Tatlılar, ekmek, çikolata, dondurma, hamur, salça, peynir, tereyağı
• Yumurta: Krema, dondurma, tatlılar, kurabiye, bisküvi, hamur işi, Hollanda peyniri, et suyu tabletleri.
• Domuz ve sığır eti: Jambon, salam, sosis vb, konserve et ve hazır çorbalar, et suyu tabletleri, jöle, bazı dondurulmuş hazır yiyecekler

Doç. Dr. Günseli Bozdoğan besin alerji olan çocuklarda nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlatıyor.

Besin alerjisi olan çocuk; arkadaşları, yabancılar veya gıda satışı yapan yerlerden hiçbir yiyecek almamalıdır.

Hasta ve ailesi, besin alerjenleri ve bunlardan kaçınma konusunda eğitilmelidir.

İşlenmiş, dondurulmuş veya paketlenmiş gıdalar, gizli besin proteinleri içerebilir; bu sebeple alışveriş sırasında besin etiketleri ve içerikleri dikkatle okunmalıdır.

Restoranlarda yenen yemeklerde de gizli besin alerjenleri olabileceği için de hazırlayan kişilerden yiyecek içerikleri hakkında bilgi alınmalıdır.