Çocuğunuzun Duyguları Yediklerinden Önemlidir

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 23.05.2022 - Güncelleme : 09.06.2023

Yemek seçen çocuk birçok anne babanın problemidir. Karbonhidrat, yağ ve şeker içeren besinleri tüketme isteği, sadece birkaç yiyecekten oluşan beslenme düzeninde diretme, büyümeye destekçi, sağlıklı gıdaların çoğunu reddetme…

Çocuklardaki seçici yeme problemi, ebeveynlerin korkulu rüyasıdır. Psikolog Dr. Feyza Bayraktar, aşırı yemek seçen çocuklar konusunda, ailelere yardımcı olacak tavsiyelerde bulundu. 

İşte, çocuklarınıza besleyici ve sağlıklı yiyecekler yedirmenin birkaç basit yolu. 

  Yemek Seçen Çocuğu Dengeli Beslenmeye Nasıl İkna Edebiliriz?

1. Aşırı Yemek Seçen Çocuklar İçin Nelere Dikkat Etmeli? 

Her öğün saatinde yaşanan gerginlik, tüm odağın çocuğun üzerinde olması ve çocuğu yemeye zorlama tutumu, ebeveynleri içinden çıkılamaz bir çaresizliğe sürüklüyor. Seçici yeme problemi, kimi çocukta ergenliğe doğru kendiliğinden ortadan kaybolsa da, bazılarının fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimini olumsuz yönde etkileyerek uzun yıllar da sürebiliyor. 

• Çocuğunuzun Duyguları Yediklerinden Önemlidir

Seçici yeme problemi, okul çağı öncesi dönemde, özellikle 5-6 yaşındaki çocuklarda görülen en yaygın yeme problemleri arasında yer alıyor. Besin tercihlerini daha çok patates, makarna, pilav, tatlı gibi genelde karbonhidrat, şeker ve yağ içeriği yüksek besinlerden kullanan çocukların yetersiz ve dengesiz beslenmeden kaynaklanan gelişimsel problemler yaşayabileceğini belirten Psikolog Dr. Feyza Bayraktar, kilo veya enerji alımları normal sınırlar içerisinde kalsa dahi, aşırı yemek seçen çocukların sağlık kontrollerinin düzenli yapılması gerektiğini söylüyor. 

2. Çocuklar Neden Yemek Seçer?  

Yemek seçmek, problemin kendisi değil; var olan problemin sonucudur. Kontrolcü ebeveynlere, “Her şeyi kontrol edebilirsiniz; ama ben istemediğimi yemem” mesajı ile sınır koyan çocuklar, kendi bireysel alanını belirleme ihtiyacı ile “Ben buradayım, benimle ilgilenin.

"Benim ilgiye ihtiyacım var” mesajı ile ebeveynlerinin ilgisini çekmeye çalışıyor olabilir. Bunun yanı sıra, okul değiştirmek, arkadaşlarla yaşanılan problemler ve akran zorbalığına maruz kalmak gibi kendisini kontrolsüz hissettiren durumlar da, çocuğun yeme davranışı üzerinde büyük rol oynar.  

Yemek Seçen Çocuğa Nasıl Davranmalı? 

3. Anne Baba Olarak Tüm Odağınız Çocuğunuzun Ne Yiyip Ne Yemediğinde Olmasın! 

Ebeveynlerin seçici yeme problemi konusunda endişelenmesi, hiç de yersiz değildir. Özellikle de aşırı yemek seçen çocukların yalnızca belirli besinleri tüketip diğer besinleri yemeyi reddetmesi, gelişimlerini olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple de, çocuğun sağlık kontrollerinin düzenli yapılması ve hekim tavsiyeleri doğrultusunda davranılması oldukça önemlidir. 

Ebeveynlerin odağının çocuğun ne yiyip ne yemediğinde olması ve bu konunun sık sık gündemde tutulması da, çocuğun kendini baskı altında hissetmesine neden olabilir. Bu süreçte, yalnızca evde mi yemek seçiyor, okuldaki arkadaşlarıyla bir aradayken yeme davranışı farklılık gösteriyor mu, gibi tutumların da değerlendirilmesi gerekir. Çocuğun yeme davranışını kapsamlı olarak gözlemlemek, ebeveynlere vermek istediği mesaj konusunda yardımcı olacaktır.

Yemek Seçen Çocuğa Anne Baba Olarak Nasıl Yaklaşmalıyız?

4. Çocuğunuza Yemek Üzerinden Ödül ya da Ceza Vermeyin  

“Ispanağını bitirsen, sana çikolata vereceğim” vaadi, çocuğun zihninde belirli yiyeceklerin tüketilmesinin bir ödüle bağlanmasına sebep olabilir. Böylelikle çocuk, bazı yiyecekleri “ödül” olarak kabul ederken, bazılarını “zorla tüketilen besinler” olarak sınıflandıracaktır. Oysa, çocuğun küçük yaşlardan itibaren yiyeceklerin gelişim ve sağlık üzerindeki etkileri konusunda bilinçlenmesi, yiyeceklerle daha sağlıklı bir ilişki kurmasına yardımcı olacaktır.

Bunun yanı sıra, bir sınavdan yüksek not aldığında ya da düşüp ağladığında çocuğu yiyeceklerle ödüllendirmek de, onun hayatı boyunca kendisini her ödüllendirmek ya da teselli etmek istediğinde yemeye yönelmesine yol açacaktır. 

5. Çocuğunuza İstemediği Yemeği Zorla Yedirmeye Çalışmayın 

Ailelerin yaptığı en büyük hatalardan birinin de, çocuğa istemediği yiyecekleri zorla yedirmeye çalışmak ya da sadece yediği besinlerden oluşan bir öğün hazırlamak olduğunu belirten Bayraktar, ailelerin bu tutum ile istemeden de olsa, problemin daha uzun sürmesine sebebiyet verdiğini söylüyor. Bayraktar, “Çocuğa zorla yemek yedirmeye çalışmak, çocukların belirli bir süre açlık tokluk sinyallerini duymamasına ve yeme davranışı ile kontrolü elinde tutmayı alışkanlık haline getirmesine neden olabilir.

Bu sebeple, çocukları asla zorlamamak gerekir. Önemli olan, çocuğun yemek seçme davranışı ile vermeye çalıştığı mesajı anlamak ve bu konuda ona destek olmaktır” açıklamasında bulundu. 

Çocuğa Yemek Yemeyi Sevdirmenin Yolları 

6. Çocuğa Yemek Nasıl Sevdirilir?

• Severek tükettiği besinler ile karıştırıp yaratıcı sunumlar hazırlayın 

Seçici yeme problemiyle karşı karşıya kalan ebeveynlere, çocukların tüketmek istemediği yiyecekleri sevdiği besinler ile karıştırıp yaratıcı sunumlar yapmayı öneren Bayraktar, sözlerine şöyle devam etti: “Bu yöntem ile çocukların sevmediği besinleri yavaş yavaş ve zorlamadan tüketmesi sağlanabilir. Örneğin; bezelye pilav ile karıştırılarak veya pırasa börek içerisine eklenerek sunulabilir.

Çocuğun göz zevkine hitap eden sunumlar da, yemediği yiyecekleri tüketmesini kolaylaştırabilir. Sevdiği çizgi film kahramanlarının desenlerinin olduğu tabak, çatal takımları, gülen yüzlü sandviçler ya da yaratıcı tarifler de, çocukların tüketmediği gıdalar konusundaki duvarlarını yıkmasına yardımcı olacaktır.”

Ebeveynlerin, seçici yeme problemi olan çocuklarına karşı sabırlı olması gerektiğini belirten Bayraktar, bu konuda mutlaka bir hekim desteğine ve gerektiği noktada da psikolojik destek almak için bir uzmana başvurulması gerektiğinin altını çiziyor.  

Duygusal yeme döngüsünden uzaklaşmak ve yaşam tarzı değişikliği yapmak birçok sağlık sorununu önleyebilir ve daha sağlıklı, daha mutlu bir aileye yol açabilir.

7. Paketli Gıdalar Yerine Evde Sağlıklı Atıştırmalıklar Bulundurun 

Çocuklar, özellikle de yaşı küçük olanlar, çoğunlukla evde bulunanları yiyeceklerdir. Bu nedenle evde bulundurduğunuz atıştırmalıkları kontrol etmeniz önemlidir.

• Günde en az beş porsiyon hedefleyerek meyve ve sebzeleri çocuğunuzun beslenmesinde günlük rutini haline getirin. Özellikle yaşı daha küçük çocuğunuza her öğünde meyve veya sebze vermeye gayret edin.
• Meyve ve sebzeleri el altında ve yemeye hazır tutarak çocukların sağlıklı atıştırmalıklar seçmesini kolaylaştırın. Diğer iyi atıştırmalıklar arasında ev yapımı yoğurt, kavrulmamış kuruyemişler, peynir, fıstık ezmesini (doğal) sayabiliriz. 
• Yağsız et ve balık, yumurta, fasulye ve fındık gibi diğer iyi protein kaynakları da çocuk beslenmesinde son derece önemlidir. 
• Tam tahıllı ekmekleri ve tahılları tercih edin. böylece çocuklar daha fazla lif alırlar. 
• Kızarmış yiyeceklerden kaçınarak ve ızgara ve buharda pişirme gibi daha sağlıklı pişirme yöntemlerini seçerek çocuğunuzun aşırı yağ alımını önleyebilirsini. Kutu sütler yerine günlük süt ürünlerini tercih edin. 
• Fast food ve cips ve şeker gibi düşük besinli atıştırmalıkları mümkün olduğunca evinizde bulundurmayın. Ancak çocuğunuzun en sevdiği atıştırmalıkları tamamen yasaklamayın. Bunun yerine, onları "arada bir" yiyecekleri yapın, böylece çocuklar kendilerini yoksun hissetmezler.
• Soda ve meyve aromalı içecekler gibi şekerli içecekleri sınırlayın. Bunlar yerine çocuğunuza su, günlük süt, kefir veya ayran verebilirsiniz. 

#reklam

Yemek Yemeyen Çocuklar İçin Aileler Öneriler 

8. Anne Baba Olarak Çocuğunuza Rol Model Olun 

Sağlıklı beslenmeyi teşvik etmenin en iyi yolu, kendinizin de iyi beslenmesidir. Çocuklar, her gün gördükleri yetişkinlerin davranışlarını takip edip izlerler. Meyve ve sebze yiyerek ve daha az besleyici şeylere aşırı düşkünlük göstermeyerek çocuğunuza doğru mesajı vermiş olacaksınız.

İyi bir rol model olmanın bir başka yolu da uygun porsiyonlarda servis yapmak ve fazla yememektir. Özellikle küçük çocuklarla tokluk hisleriniz hakkında konuşun. "Bu çok lezzetli ama tok olduğum için yemeyi bırakacağım" diyebilirsiniz. 

Benzer şekilde, sürekli diyet yapan veya vücutlarından şikayet eden ebeveynler çocuklarında da aynı olumsuz duyguları besleyebilir. Yiyeceklerle ilgili olumlu bir yaklaşım sürdürmeye çalışın.