Süt Dişleri Daimi Dişlerin Rehberidir

Melis DEMİRYAS
Yayın : 20.08.2016 - Güncelleme : 25.01.2024

Çocukların doğru olmayan beslenme alışkanlıkları diş çürüklerinin temel sebeplerinden. Çocuk diş hekimliğinin, sağlıklı diş gelişimi ve bakımına odaklanan bir süreç olduğunu ifade eden uzmanlar, bu sürecin anne karnında başladığını ve çocuk yaşlarına kadar devam ettiğini söylüyor. 

"Amerikan Sağlık Derneği (AHA) yönergelerine göre, 2 yaşın altındaki çocukların beslenme programlarında şeker bulunmamalıdır.” açıklamasında bulunan Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir bebeklerde beslenme şekline dikkat çekti.

Bebeklerin süt dişlerinin çıkmaya başladığı ilk 12 aylık dönemin altını çizen Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir diş hekimi kontrollerine de yine aynı dönemde başlanması gerektiğine dikkat çekti.

 İlk dişlerin çıkmasıyla birlikte diş fırçalama alışkanlığı edinilmeli.

Süt Dişi Bakımı Nasıl Olmalı? 

1. Her Emzirmeden Sonra Bebeğinizin Ağzını Temizleyin  

Bebeğin çürük riskinin belirlenerek ebeveynlerin bebeğin ağız hijyeninin devamlılığı hususunda bilgilendirilmesi gerekiyor. Ağız sağlığının idame ettirilebilmesi için, bebeğin diyet programında şeker içeren sıvı ve katı gıdalardan kaçınılmalıdır. Bebeklerin büyüme ve gelişimine sağladığı faydaları tartışılmaz bir gerçek olan anne sütünün ise içerdiği şeker sebebi ile, çürük oluşumuna sebep olabileceğini göz önünde tutmak gerekiyor.

Her emzirmeden sonra bebeğin ağız içinin su içirilerek veya nemli bir temiz gazlı bezle silinerek temizlenmesi; ağız içindeki yumuşak dokularda süt artığı kalmasını engelleyerek, ağız içi pH’nın dengelenmesini sağlıyor.

• Süt Dişleri Nasıl Temizlenmeli? 

Bebek 6-8 aylıkken dişlerde temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişler en azından çiğneme yüzeyleri temiz bir tülbent ya da gazlı bez ıslatılarak silinmeli. Anneler 4-5 yaşına kadar bebeklerinin bu diş bakımlarını yapmalı. 

Tülbentle başlayan diş temizlikleri ilerleyen dönemlerde çok yumuşuk diş fırçalarıyla devam edebilir. Ayrıca her türlü gıda alındıktan sonra çocuğa su içirilmesi de diş sağlığı için önemli.

• Minik bebeğinizin süt dişlerinin bakımı neden çok önemli? 

Süt dişleri alttan gelecek daimi dişlerin süreceği yeri tutar ve kökleriyle onlara rehberlik yaparlar. Düşme zamanından önce, çürük veya travma sonucu kaybedilen dişlerin boy yerine komşu diler eğilerek yaklaşırlar ve alttan gelecek daimi diş, rehberini ve yerini kaybettiği için ya da sürme yolunu değiştirir ya da hiç süremez. Bu durum ileride uzun süreli ortodontik tedaviyi gerektirir. 

Diş Fırçalamaya Başlama Yaşı Nedir?

2. Küçük Çocuklar Ne Zaman Dişlerini Fırçalamalı?

• İlk dişlerle birlikte fırçalama şart 

Bebeğin ilk dişleri çıkmaya başladığı andan itibaren ise, sabah ilk beslenmesinden sonra ve gece uyumadan önce, bebek için uygun bir diş fırçası ve diş macunu ile dişler mutlaka fırçalanmaya başlanmalıdır. Ek besinlere geçilen dönemde, çocukların tüketeceği atıştırmalıkların içine tat verici olarak beyaz veya esmer şeker değil; bal, pekmez ve keçiboynuzu özü gibi doğal ürünler eklenmelidir.

Ancak bebeğin kolay uykuya dalmasını sağlamak amacıyla, bebek kesinlikle bal veya pekmezle tatlandırılmış biberon veya emzikle uyutulmamalıdır. Gece tükürük akışı, gün içindeki seviyelere göre çok daha azdır.

Gece boyunca diş yüzeylerinde kalan ve ağız içinde pH’yı düşürerek çürük yapıcı bakterilerin üremesine sebebiyet veren şeker; bebeklerde erken çocukluk çağı çürükleri’ denilen ve tüm süt dişlerini içeren, yaygın çürüklerin oluşmasına neden olur.

Süt kalsiyum kaynağı olarak doğal ve tatlandırıcısız olarak tüketilmeli; besleyici özellikteki bal, pekmez gibi doğal ürünler tüketildikten sonra diş yüzeyleri mutlaka temizlenmelidir.

Süt Dişleri Ne Zaman Düşer, KalıcıDiş Ne Zaman Gelir?

3. Süt Dişleri Ne Zaman Çıkar?

• Dişlerin çıkması çocuktan çocuğa değişiklik gösteriyor

Anne adaylarıyla işleme başlanır, onlar bilgilendirilerek doğumdan sonra oluşabilecek durumlar karşısında hazırlanır. Çocukların alt kesici dişlerinin sürmesi ile dişlenme dönemi başlıyor. Bazı ailelerde, bu dişlerin gecikmeli çıkmasından dolayı panik gözlenebiliyor. Bu süreç çocuktan çocuğa değişiklik gösteriyor.

4. Süt Dişleri ve Daimi Dişlerin Sağlığı İçin Nelere Dikkat Edilmeli?

• Süt ve süt ürünleri tüketilmeli

5 yaşa kadar, çocuklara doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılması gerekiyor. Sağlıklı ve doğal gıdalar tüketmesi önemli.  Okula başladıkları dönemde ise şeker alımı sınırlandırılmalıdır. 

Uzun dönem diyet programları planlanarak, okul çağında bir pediatrist kontrolü altında devamlılığı sağlanmalıdır. Süt ve doğal süt ürünlerinin çürük önleyici etkileri olduğunu burada yeniden hatırlatayım.

Çocuklar için tercih edilen sütler, mümkün olduğu kadar doğal ve katkısız olmalıdır. Şeker içeren meyveli hazır sütler ve yoğurtlar yerine, mevsim meyveleri süte veya yoğurda karıştırılarak çocukların tüketmesi sağlanmalıdır.

Süt ürünlerinden özellikle peynir, içerdiği yüksek orandaki kalsiyum ve fosfat iyonlarının dişleri güçlendirici etkisinin yanısıra çürük önleyici etkisi ile tanımamız gereken ‘kazein’ içerir. Ağız içi asidik dengenin sağlanmasında da rol alan peynir, tükürük akışını da arttırarak, ağız içinin temizlenmesini sağlar.

Süt Dişlerinin Sağlığı İçin Nelere Dikkat Edilmeli? 

• 2 yaşın altındaki çocukların diyet programlarında şeker bulunmamalıdır. Bebeğin tatlı yiyecek ve içeceklerle tanışma zamanı mümkün olduğunca geciktirilmelidir. 
• 5 yaşa kadar, çocuklara doğru beslenme alışkanlıkları kazandırılmalı; sağlıklı ve doğal gıdalar tüketmeli, şeker alımı sınırlandırılmalı ve uzun dönem diyet programı planlanarak, okul çağında bir pediatrist kontrolü altında devamlılığı sağlanmalıdır. 
• Şekerle tatlandırılmış ve besleyici değeri düşük gıdalardan mümkün olduğu kadar uzak durulmalı, özellikle okul çağındaki çocuklarda hazır ve paketli gıdaların tüketimi sınırlandırılmalıdır.

• Doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasında, ebeveynler yol gösterici olmalı ve çocukların bu konudaki farkındalığı arttırılmalıdır.
• Beslenmelerini okullarda yapan çocuklar için hazırlanan menüler uzmanlara danışarak hazırlanmalı, çürük yaptığı bilinen atıştırmalıklar, şekerle tatlandırılmış yiyecek -içecekler kesinlikle menü içeriğinde yer almamalı ve çocuklara ara öğünlerden sonra su içme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

5. Süt Dişleri Çürüdüğünde Ne Yapılmalı?

• Süt dişlerinin bakımı neden çok önemli? 

Süt dişlerinin temel fonksiyonlarını öğrendikten sonra, minik bebeğinizin dişlerini çok daha titiz temizleyeceksiniz! 

• Süt Dişleri Yüzün Şekillenmesinde Etkilidir 

Yüzün büyüme gelişmede önemli rolleri vardır. Dil, dudak ve ağız çevresindeki bütün kaslar ve çene eklemi süt dişlerini ile ilişkilidir. Doyalısıyla süt dişleri çocuğun yüzünün şekillenmesinde etkilidir. Sağlıklı dişlenme bütün bu yapıların sağlıklı gelişmesinde önemlidir. 

• Süt Dişi Erken Kaybedildiğinde Ne Yapılmalı?  

Bazı seslerin çıkartılmasında da dişler büyük rol oynar. Erken dönemde travma veya biberen çürüğü nedeniyle ön dişlerin kaybedilmesi durumunda, dişli yer tutucular yapılarak çocuğun konuşmasının bozulması engellenmeye çalışılır. 

Diş fırçalamaya, ilk dişlerin sürmesinden itibaren başlanması gerekiyor.  İlk diş hekimi ile tanışma ise 3 yaşından itibaren, yani ağızda 20 tane süt dişi tamamlandıktan sonra olması tavsiye edilir. 

• Süt Dişlerindeki Enfeksiyon Ağrıya Neden Olur  

Bebeklerin katı besinlere geçtiğinde, ısırmak ve çiğnemek ve elbette bu fonksiyonları doğru yapabilmesi için sağlıklı süt dişlerine ihtiyaçları vardır. Süt dişlerindeki bir enfeksiyon, dişler ve dişetinde ağrıya, nihayetinde de beslenme bozukluklarına sebep olur. Enfeksiyon altındaki ve etrafındaki dokuların da tahrip olmasına sebep olur. 

Sağlıklı süt dişleri, hiç şüphesiz bebeklerin ve çocukların rahatça gülümsemesine ve sevimli görünmesi, dolayısıyla kendilerine güvenmeleri için de oldukça önemlidir. 

• Çürük Süt Dişleri Nelere Sebep Olur? 

Süt dişlerinin çürümesi sonucunda daha sonra çıkacak olan alttaki daimi dişler farklı yerlerde çıkabilir; bu da çapraşıklıklara, bozukluklara neden olabilir.

6. Çocuk İlk Ne Zaman Diş Hekime Götürülmeli? 

•  İlk diş hekimi ile tanışma 3 yaşından itibaren olmalı

Diş fırçalamaya, ilk dişlerin sürmesinden itibaren başlanması gerekir. Bu noktada çocukların tükürmesi tam oturmadığı için macunsuz fırçalamalar veya yutulabilen bebek macunları ile diş fırçalamaları önerilir. İlk diş hekimi ile tanışma ise 3 yaşından itibaren, yani ağızda 20 tane süt dişi tamamlandıktan sonra olması tavsiye edilir.

• Diş kontrolleri düzenli olarak yapılmalı

Çocuğun herhangi bir ağrısı veya şikâyeti olmadan diş hekimiyle tanışmasının ortama alışması için önemlidir. Bu, ileri zamanlarda ağrı şikâyetiyle geldiğinde yaşayabileceği korkular, endişeler ve bilinmezliklerden ziyade onun daha uyumlu ve daha neşeli olmasını sağlar.

Çocuklar her zaman için bilinmeyenden korkarlar, dolayısıyla ilk defa geldikleri bir ortamda zaten endişeli olurlar. Bir de eğer ağrı şikâyeti ile gelirlerse yapılacak işlemler onlar için çok daha çetrefilli, çok daha korkutucu olabilir. Bu nedenle her zaman için ailelerin rutin kontrolleri planlamaları ve kontrolleri düzenli olarak yapmaları tavsiye edilir.

Çocukların ağrı çekmesi veya çürük bir dişin oluşmasını beklemeden rutin kontrollerle diş hekimlerine, özellikle de pedidonti uzmanlarına gelmelerini tavsiye edilir.