Çocuğunuzun Süt Dişleri Çürüyorsa Dikkat!

Melis DEMİRYAS
Yayın : 20.11.2023

Bebeklerde diş bakımına dişler sürerken başlanması gerektiğini ifade eden uzmanlar, parmak fırçalar ya da bebekler için üretilen diş fırçaları ile dişlerin temizlenmesinin çürüklerin önlenmesinde etkili olduğunu söylüyor. Süt dişleri çabuk çürüyorsa çürüğe yatkın bir ağız ortamının varlığının söz konusu olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Nezahat Koçan, “Bu durumda önlem alınmazsa daimi dişler de çürüme riski ile karşı karşıyadır. Çürük süt dişleri daimi dişlerin diziliş sırasının da bozulmasına yol açabilir.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi Üsküdar Diş Hastanesi Çocuk Diş Hekimliği Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Nezahat Koçan, bebekler için diş bakımı konusunu değerlendirdi. 

Süt dişleri çabuk çürüyorsa daimi dişler de çürüyebiliyor!

1. İlk Diş Bakımı Nasıl Olmalı? 

Çocuğun dişleri çıkmaya başladığında şu ipuçlarını izleyin:

• Doğru diş bakımı, çocuğun ilk  dişi çıkmadan önce başlar. Zararlı bakterileri temizlemek için her gün diş etlerinin üzerine temiz, nemli bir bez veya bebek diş fırçası kullanabilirsiniz.
• Bebek diş fırçasıyla dişlerini fırçalayın. Doktorunuzun veya diş hekiminizin önerdiği su ve az miktarda bebek diş macunu kullanın. Florürsüz diş macunu tercih edin. 
• 1,5-2 yaşına kadar macunsuz fırçalama yapılabilir.
• Her beslenmeden sonra ve uyumadan önce dişlerin fırçalanması gerekri. 1,5-2 yaşına kadar macunsuz fırçalama yapılabilir. Bebek yatırılarak ya da anne-babanın kucağında tutularak fırçalama yapılabilir.
• Çocukluk döneminin alışkanlık kazandırmak daha kolay olduğu bir dönem olduğundan, diş fırçalama alışkanlığı kazandırılması önemlidir. 
• Bebeğinizin dişleri birbirine değdiğinde aralarını diş ipiyle temizlemeye başlayabilirsiniz.
• Çocuklar yaklaşık 2 yaşına geldiğinde onlara dişlerini fırçalarken tükürmeyi öğretmeye başlayın. 

Henüz dişleri sürmemiş bebeklerin beslenmeden sonra temiz bir bez ile ağızının silinmesi önemlidir. Bu sayede gıda artıkları ortamdan uzaklaştırılacaktır. Bu uygulama, diş eti enfeksiyonlarının önlenmesi ve zararlı bakterilerinin ağıza yerleşmesinin önlenmesi açısından yararlı olacaktır.

Bebeklerde diş bakımı ise dişler sürerken başlamalı. Parmak fırçalar ya da bebekler için üretilen diş fırçaları ile dişlerin temizlenmesi çürüklerin önlenmesinde etkili oluyor.

Bebek Dişlerinin Bakımı Neden Önemli?

2. Çürük Süt Dişleri Kalıcı Dişlerin Sağlığını Etkiler

Bebeğinizin ilk dişini görmek heyecan verici bir dönüm noktasıdır! Çoğu küçük çocuk ilk (süt) dişlerini yaklaşık 6 ay civarında çıkarır, ancak minik dişler 3 ay kadar erken bir zamanda çıkabilir.

Bebeğinizin dişleri çıkar çıkmaz çürüklerin oluşabileceğini biliyor muydunuz? Süt dişleri eninde sonunda döküleceği için onlara iyi bakmak o kadar da önemli görünmeyebilir. Ancak görünen o ki çocuğunuzun ilk dişleri, kalıcı dişlerinin sağlığı ve yaşam boyu sağlığın temeli için çok önemli.

• İyi bakılmayan süt dişleri kalıcı dişlerde problemler yaratır mı?

Süt dişleri çabuk çürüyorsa çürüğe yatkın bir ağız ortamının varlığı söz konusudur. Bu durumda önlem alınmazsa daimi dişler de çürüme riski ile karşı karşıyadır. Çürük süt dişleri daimi dişlerin diziliş sırasının da bozulmasına yol açabilir. Yer darlığı gelişmesine sebebiyet verip, çapraşıklıklara yol açabilir. İyi bakılmayan süt dişleri kalıcı dişlerde problemleri garantiliyor diyemeyiz ancak daimi dişlerde problemler oluşma ihtimalini çok arttırıyor diyebiliriz.

3. Süt Dişlerine İyi Bakmak Neden Önemlidir?

Diş çürüğünün önlenmesi konusunda büyük ilerlemeler kaydetmiş olmamıza rağmen çocuklarda görülen en yaygın kronik sağlık sorunudur. Aslında çocukların %23'ünde 5. yaş günlerinden önce çürükler ortaya çıkar. Bunu bir düşün:

Çürük süt dişlerinin diş hekimi tarafından çekilmesi gerekebilir ve bu durum çocuğunuz için acı verici ve korkutucu olabilir (ve aileniz için maliyetli olabilir).
Eksik süt dişleri boşluk bırakarak yakındaki dişlerin yer değiştirmesine neden olur. Bu, çocuğunuzun daimi dişlerinin doğru şekilde çıkmasını engelleyebilir ve bu da daha sonra diş teli takılması anlamına gelebilir.

Sağlıklı sindirimin ilk adımı olan çocukların (ve yetişkinlerin) net konuşabilmeleri ve yiyeceklerini iyice çiğneyebilmeleri için sağlıklı dişlere ihtiyaçları vardır. Parlak, ışıltılı bir gülümseme aynı zamanda çocuğa güven verir; arkadaş edinmenin, okulda geçinmenin ve hayattan keyif almanın önemli bir parçasıdır.

4. Çocuğunuzun dişlerini sağlıklı tutmak için günlük 7 adım

Bebeklerde ve küçük çocuklarda çürüklerin önlenmesi için atılması gereken adımlar şöyle: 

4.1. Yatakta biberon yok! Çocuğunuzu biberonla uyutmak, mama ve anne sütünde bulunan şekerlerin dişlerde kalmasına neden olduğundan diş çürümesine zemin hazırlar. (Aslında pek çok doktor ve diş hekimi erken çürüklere biberon dişi çürüğü adını verir. )

4.2. Emzikleri, kaşıkları ve bardakları dikkatli kullanın. Diş çürümesine neden olan bakteriler kolaylıkla ağızdan ağza geçebilir. Bu nedenle, örneğin emziği ağzınıza alıp sonra çocuğunuza vermekten veya bebeğinize aynı kaşıktan bir lokma vermeden önce yemeğinin tadına bakmaktan kaçınmalısınız.

4.3. Her yemekten sonra bebeğinizin ağzını temizleyin. Bebeğinizin ilk dişleri çıkmadan önce bile sağlıklı bir ağız bakım rutinine girmek önemlidir. Her beslenmeden sonra bebeğinizin diş etlerini temiz, nemli bir bez veya temiz gazlı bezle silin. Süt dişleri çıktığında, yumuşak kıllı bir diş fırçasına ve üzerine (yaklaşık bir pirinç tanesi büyüklüğünde) florürsüz diş macunu sürün. 

Çocuğunuzun ilk doğum günü civarında, günde 2 kez, her seferinde 2 dakika dişlerini fırçalayarak sağlıklı bir ağız ve diş bakım rutini oluşturun. Çocuğunuzun son beslenmesinden sonra, dişlerini fırçalamak, ona kitap okumak ve ardından onu düzenli bir yatma saatinde (fırça, kitap, yatak) yatağına yatırmak gibi bir yatma vakti rutini oluşturmayı planlayabilirsiniz. 

4.4. Çocuğunuzun ilk doğum günü civarında bardak kullanmayı alıştırın. Büyüyen bebeğinize bardaktan su içmeyi öğretmek diş çürümelerini önlemeye yardımcı olabilir. Çocuğunuzu 12 ay civarında memeden veya biberondan kapaklı bardağa yönlendirmeye başlayabilirsiniz. Süt, anne sütü ve mama yemek zamanlarında verilebilir, ancak aralarda çocuğunuzun bardağını yaldızca su ile doldurun.

4.5. Çocuğunuzu sakinleştirmek için bardak veya biberon kullanmaktan kaçının. Küçükler telaşlandıklarında onlara biraz mama veya süt vermek cazip gelebilir, ancak bu, küçük dişlerin uzun süre şekere maruz kalmasına neden olur. Çocuğunuzu sakinleştirmek için sıradan bir emzik kullanın, ancak onu bala veya başka bir tatlandırıcıya batırmadın verin.

4.6. Şekerli içecekleri bırakın. Meyve suyu, soda ve şekerli içecekler küçük çocuğunuzun dişleri için iyi değildir.  Şekerli içecekleri ve şekerlemeleri çocuğunuzdan uzak tutun.  Bazı yiyecekler çocuğun dişlerine yapışarak kötü adam bakterilerin ziyafet çekmesine neden olabilir. 

Diş çürümesini teşvik eden yapışkan yiyecekler arasında kuru üzüm ve diğer kurutulmuş meyveler, sakızlı şekerler, şekerlemeler, meyve ruloları ve ballı veya pekmezli atıştırmalık barlar bulunur. Çocuğunuzun beslenmesinde bu yiyecekleri sınırlamaya çalışın ve çocukların bunları yedikten sonra dişlerini fırçalamasını veya ağzını bol suyla durulamasını sağlayın.

4.7. Suyu ailenizin tercih ettiği içecek haline getirin. Genellikle diş minesini güçlendirmek için su, çocuğunuzun dişleri için en sağlıklı içecektir. Bol su içmek çocuğunuzun ağzını temizler ve tükürük akışının korunmasına yardımcı olur, bu da çürümeye neden olan bakterileri de temizler.

Araştırmalar, çocuğun ilk yılında emzirmenin diş çürümesi riskini yarı yarıya azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Bunun nedeni anne sütünün bağışıklık sistemi veya mikrobiyota (iyi ve kötü bakterilerin dengesi) sahip olması gibi başka etkileri de olabilir. Yine de bebeğinize ister anne sütü, ister mama verin, çürük riskini en aza indirmek için beslendikten sonra diş etlerini ve çıkan dişleri mutlaka temiz bir bezle silmelisiniz.

5. Çocuklarda Diş Çürüğü Nasıl Önlenir?

Davranışı tekrar etmek ve çocuğu sıkmadan teşvik etmek gerekir. Ayrıca, çocuklar büyükleri taklit etmeyi çok sever. Anne babaları, varsa büyük kardeş ya da kuzenleri diş fırçalarken görmeleri çocuklarda diş fırçalamanın doğru bir davranış olduğu izlenimini uyandırır.

• Diş çürüğünün önlenmesini aile önceliği haline getirmek

Çocuklar çevrelerindeki yetişkinlerden öğrenirler. Bu nedenle ebeveynler ve bakıcılar kendi dişlerine çok iyi bakmalıdır. 

Siz dişlerinizi fırçalarken ve diş ipi kullanırken küçüklerin sizi izlemesine izin vererek olumlu bir örnek olun. Bunun, evden uzakta olsak bile, sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez yaptığımız bir şey olduğunu açıklayın. Çocuklara düzenli kontrollerin en önemli öncelik olduğunu gösteren aile takviminde diş randevularını işaretleyin. Bazı çocuklar çürük oluşmasını önlemek veya halihazırda kötüleşmeye başlayan çürüklerin önlenmesine yardımcı olmak için her 6 ayda bir diş hekimine gitmekten fayda görürler.

Çocuğunuzun rutinine eğlence katarak iyi alışkanlıkları teşvik edin. Yeni yürümeye başlayan çocuklar ve okul öncesi çocuklar, müzik eşliğinde dişlerini fırçalamaktan veya ilerlemelerini diş bakımı takviminde işaretlemekten keyif alabilirler .

Diş problemlerini küçükken anne babaların fark etmesi zor olabilir.  Bu nedenle sorunlar büyümeden ve daha basit tedavilerle çözebilmek için 6 ayda bir diş hekimi muayenesi önermekteyiz.

Sağlıklı süt dişleri, ömür boyu iyi bir diş sağlığına zemin hazırlar. Dişler net konuşmamıza, güvenle gülümsememize ve yiyeceklerimizi iyice çiğnememize yardımcı olmakta çok önemli bir rol oynar; bu da vücudumuzu genel olarak iyi bir sağlık için besler.

İyi bir örnek oluşturmak, diş çürümesinin şimdi ve gelecekte önlenmesine yardımcı olur. Çocuğunuzun ağız ve dişlerinin bakımında aile diş hekiminizle birlikte çocuk doktorunuz da önemli bir rol oynar.