Çocukların Evde Ateşi Nasıl Düşürülür?

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 07.03.2015 - Güncelleme : 23.09.2024

Günümüzde çocuğun ateşli sayılması için derecenin en az 38 °C göstermesi gerekiyor. Yani eskiden 37 °C olan ateş sınırı, 38 °C’nin üzerine çıktı. Bitmedi! Artık uzman hekimler ateşi bir hastalık olarak kabul etmiyorlar; çünkü artık ateşten çok, çocuğun genel durumu çok daha önemli!

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Altan Yaşar, ateşte değişen sınırla ilgili anne babalara önemli bilgiler verdi.

Ateşli çocuklarda sıvı kaybı olabileceğinden dehidrasyonu önlemek için su, meyve suları gibi sıvı takviyesi yapılmasının önemli olduğunu işaret eden VM Medical Park Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hacer Yılmaz Ünal, “Ateşli çocuğunuza hafif ve ince giysiler giydirin. Aşırı giyinmek vücut ısısını artırabilir, bu yüzden hafif ve serin giysilerle rahat etmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca ılık suyla duş aldırın. Oda ısısını da 21- 22 dereceye düşürün” dedi.

Anne  babalar dikkat: Çocuklarda Ateş Sınırı 38 °C’ye Yükseldi!  

Çocuğunuzun Ateşi Olduğunda Ne Yapmalısınız?

1. Çocuklarda Ateşe Ne Sebep Olur?

Çocuklarda sıkça görülen üst solunum yolu enfeksiyonlarının, kulak enfeksiyonlarının veya boğaz enfeksiyonlarının ateşe neden olabiliyor. Vücut sıcaklığını düzenleyen termoregülasyon sisteminin bir parçasıdır. Vücut sıcaklığını belirli aralıkta tutmaya çalışan bir mekanizmadır.  Termoregülasyon sistemi, ateş ile vücut sıcaklığı artırarak mikrorganizmaların üremesi zorlaştırmaya çalışmaktadır.

• Çocuklarda Ateş Neden Olur?

Vücuttaki hücre ve dokuları koruma amacı güder. Bazı bakteri ve virüs türleri, vücut sıcaklığının artmasını sevmezler ve bu nedenle ateş, enfeksiyonun yayılmasını sınırlamaya yardımcı olabilir.

• Ateşin Yükselmesi Vücutta Bir Problemin Olduğunu Gösterir 

Ateşin, genellikle bir enfeksiyon veya vücutta bir problem olduğunun gösteren bir belirti olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Ünal, “Ateş, vücuttaki bağışıklık sisteminin aktive olduğu bir belirtidir. Enfeksiyonla mücadele eden beyin, vücut sıcaklığını yükseltilerek mikroorganizmaların çoğalmasını zorlaştırmaya çalışır” dedi.

Evde Ateş Düşürme Yöntemleri

2. Her Çocukta Ateş Yükselmesi Farklıdır 

Ateşin her çocuğa göre farklı yorumlandığına değinen Uzm. Dr. Ünal, “Çocuklarda ateşin değerlendirilmesi için genel bir kılavuz vardır, ancak bu değerler her çocuk için farklılık gösterebilir ve ateşin yüksekliğinin yanı sıra çocuğun genel durumu, semptomları ve yaş da dikkate alınmalıdır” dedi.

Uzm. Dr. Hacer Yılmaz Ünal, Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) ve benzeri sağlık kuruluşlarının genel anlamda uyguladığı prosedürleri şöyle sıraladı:

• Yenidoğan (0-3 ay): 38 °C veya daha yüksek ateş, acil tıbbi değerlendirme gerektirir.
• Bebekler ve küçük çocuklar (3 ay- 3 yaş): 38,3 °C veya daha yüksek ateş, genellikle önemli bir durumun belirtisi olabilir.
• 3 yaş ve üzeri çocuklar: 38,9 °C veya daha yüksek ateş, genellikle değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Çocuğun yalnızca ateşi var, başka belirti yoksa genel görünümü iyi hareketliyse, etrafla ilgiliyse, ateş düşürücüler ile ateşi düşüyor ve 3 ile 5 saat aralıklar ile tekrarlanıyorsa 48 ile 72 saat evde takip edilmesi önerilmektedir. Bu süre sonunda döküntülü bir hastalık ortaya çıkabilir ya da çocuk diş çıkarabilir.”

3. Ateşi Yükselen Çocuk İçin Evde Ne Yapmalı?

Çocuklara yüksek ateş görüldüğünde oda ısısını 21-22 dereceye düşürün diyen Uzm. Dr. Hacer Yılmaz Ünal, evde ateş düşürme yöntemlerini şu şekilde sıraladı:

• Ateşli bir çocuğunuz varsa, ona yeterli dinlenme fırsatı tanıyın. Aktiviteleri kısıtlayarak ve hafif bir uyku ortamı sağlayarak çocuğunuzun dinlenmesini sağlayabilirsiniz.
• Ateşli çocuklar sıvı kaybı olabilir, bu nedenle su, meyve suları gibi sıvıları almalarını sağlayın. Sıvı alımı, dehidrasyonu önlemeye yardımcı olur.
• Ateş sırasında çocuğunuzu hafif ince giysiler giydirin. Aşırı giyinmek vücut ısısını artırabilir, bu nedenle hafif ve serin giysiler ile çocuğunuzun rahat etmesini sağlayabilirsiniz.
• Ilık suyla duş aldırılır. Oda ısısını 21- 22 °C’ye düşürün.

Ateş sadece sayısal değeri değil, aynı zamanda çocuğun genel durumu, diğer semptomlar ve sağlık geçmişi de önemli. Ateşin yanı sıra çocuğun halsizlik, aşırı huysuzluk, solunum sıkıntısı, kusma gibi diğer belirtileri varsa veya çocuğunuz daha önce ciddi bir sağlık sorunu yaşadıysa, derhal doktoru ile iletişime geçmeniz önemlidir” diyerek sözlerini sonlandırdı.

Çocuklarda Ateş Kaç Olmalı?

4. Ateş Yükselmesine Karşı Doktorların Yaklaşımı Değişti 

Vücudun enfeksiyonlarla savaşı sırada yükselen ateş sınırı eskiden 37 ° C olarak kabul edilirken, günümüzde bu sınır 38 ° C’ye yükseldi.  Üstelik ateşle ilgili değişen tek şey, sınır da değil. Yıllar önce ateş, başlı başına bir hastalık olarak ele alınıyor ve ateşin düşürülmesiyle sorunun çözüleceği düşünülüyordu. Oysa bugün ateşin vücudun enfeksiyonlarla savaştığı için yükseldiğini biliyoruz. Artık ateşi bir hastalık olarak kabul etmiyor ve çocuğun genel durumunu daha önemli buluyoruz.

5. Çocuğun Ateşini Ölçmenin En Doğru Yolu 

• Çocuğun Ateşini Dereceyle Ölçün

Ateşle ilgili bilinenlerin değişmesi, ateşe yaklaşımı da değiştirdi. Ateş sınırının yükselmesi üzerine öncelik, ateşin doğru olarak ölçülmesine verildi. Geleneksel yöntemlerle annelerin elleri veya dudaklarını çocuğun alnına koyarak ölçtüğü ateşi artık kabul etmiyoruz. Her ne kadar bu yöntemle çocuğun ateşinin olup olmadığı yüzde 80 oranında saptanıyorsa da bizi asıl ilgilendiren ateşin 38 °C’nin üzerinde olup olmadığı. Bu nedenle artık çocuğun ateşini, sadece dereceyle ölçüyoruz.

• Ateş nasıl ölçülür?

En güvenilir ateş ölçümü, civalı derecelerle makattan yapılan ölçümlerdir.

• Makattan ölçüm nasıl yapılır?

Bebeklere önerilir.

• Derecenin ucunu önce sabunlu su, sonra alkolle temizleyin.
• Dereceyi sallayarak, kırmızı çizgiyi 36.5 °C’ye düşürün.
• Büyük çocukları yüzüstü, bebekleri sırtüstü yatırın.
• Derecenin metalik renkli ince ucunu, vazelin benzeri bir kreme batırarak, kayganlaştırın.
• Dereceyi 2-2.5 cm kadar makattan içeri doğru itin.
• 3-4 dakika bekleyerek, dereceyi çıkarın ve çocuğunuzun ateşinin kaç olduğunu okuyun.

• Ateş için ağızdan ölçüm nasıl yapılır?

Daha çok büyük çocuklara önerilen ağızdan ölçüm, makattan ölçüme ek olarak yapılır.

• Dereceyi ağız içine yerleştirmeden önce suyla durulayın.
• Yine dereceyi sallayarak, kırmızı çizginin 36.5 °C’ye düşmesini sağlayın.
• Dereceyi, çocuğunuzun dilaltına yerleştirin.
• Çocuğun ağzının 3-4 dakika iyice kapalı kalmasına dikkat edin.
• Süre bittikten sonra çocuğunuzun ateşini okuyun.

Koltuk altından ateş nasıl ölçülür? 

• Dereceyi sallayarak, kırmızı çizginin 36.5 °C’ye düşmesini sağlayın.
• Çocuğun koltuk altını iyice kurulayın.
• Dereceyi koltuk altına yerleştirdikten sonra, kolun iyice sıkışmasına dikkat edin.
• 4-5 dakika bekledikten sonra, dereceyi okuyun.

6. Ateşi Ölçmek İçin Hangi Dereceyi Seçmeli?

• Derece çeşitleri hangileridir?

Kulak dereceleri: Doğru kullanıldıklarında son derece güvenilir ölçüm yaparlar. Fakat sıklıkla yanlış kullanılırlar. Kulak derecesini kullanmak isterseniz, mutlaka kullanım kılavuzunu dikkatle okuyun ve el alışkanlığı kazandıktan sonra ateş ölçün.

Digital dereceler: Aslında oldukça güvenilir ölçüm yaparlar. Fakat pil zayıflaması veya yere düşürülmesi gibi nedenlerden dolayı yanlış ölçüm yapabilirler.

Alın dereceleri: Deneyimlerimize göre en güvenilmez derece tipi bunlardır. Zaten ülkemizde çok yaygın değillerdir.

Çocuğunuzun Ateşini Nasıl Düşürebilirsiniz??

7. Ateşi Düşürmek İçin Ne Tür İlaçlar Kullanılabilir?

Ateşin derecesini doğru olarak saptadıktan sonra, sıra ateşin düşürülmesine geliyor. Geçmişte sık yapılan hatalardan birisi de ateş düşürücü olarak aspirinin kullanılmasıydı. Virüs enfeksiyonu nedeniyle yükselen ateşin düşürülmesinde kullanılan aspirin, Reye Sendromu adlı tehlikeli bir hastalığa yol açabiliyordu. Neyse ki artık ateş düşürmek için aspirin yerine, paracetamol veya ibuprofen grubu ilaçlar kullanılıyor.

8. Çocukta Ateş Hızlı Yükseliyorsa Ne Yapmalı?

Ateş, tek başına çocuğa zarar vermez. Altında yatan neden ne kadar ciddi olursa olsun, çocuklar yüksek ateşi yetişkinlerden daha iyi kaldırabilir. Sanılanın aksine ateşi 41.2 °C’nin üstüne çıkan çocukların beyinlerinde herhangi kalıcı bir hasar gelişmez. Nadiren ateşin hızlı yükseldiği dönemlerde ateşli havale görülebilir. Bu durumda ailenin neler yapacağını öğrenmesi ve soğukkanlı olarak çocuğuna uygulaması yeterlidir.

Çocuk Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Hangi durumda doktor aranmalı? 

• 3 aylıktan küçük bebeklerin ateşi 38,3 °C ya da üzerine çıktıysa,
• Parasetamol ya da ibuprofen grubu ilaçlar verilmesine rağmen çocuğun 40 °C ve üzerinde olan ateşi, 4-5 saat içinde düşmüyorsa,
• 3 ay- 3 yaş arası çocuklarda, 24 saatten uzun süren ateş varsa,
• Ateşle birlikte solunum, nefes alma problemleri, döküntü, ense sertliği, kusma, dalgınlık, anlamsız konuşmalar ve halüsinasyon görülüyorsa,
• Su kaybı bulguları varsa,
• Çocuk hasta görünümlüyse,
• Belirtiler konusunda anne babanın kuşkuları var ve aile ne yapılması gerektiği konusunda bilgi sahibi değilse, vakit kaybetmeden doktoru aramak gerekir.