Narsist Kişilik: Nedir ve Narsistle Nasıl Başa Çıkılır?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 27.07.2022
Herkesten daha iyi olduğunu sanan ama en ufak bir eleştiride eli kolu bağlı olan birini tanıyor musunuz? Uzman Klinik Psikolog Arzu Beyribey'in verdiği bu ipuçları, narsisizm özelliklerini tespit etmenize ve bir narsistle başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Eğer narsist biriyle birlikteyseniz bu önerilere kulak verin.
Narsist Kişilik: Nedir ve Narsistle Nasıl Başa Çıkılır? sorusunun yanıtı için okumaya devam edin.
Narsist Kişilik: Nedir ve Narsistle Nasıl Başa Çıkılır?
İçindekiler:
Özçekim takıntılı, ünlü odaklı kültürümüzde narsisizm kelimesi, genellikle aşırı derecede kendini beğenmiş görünen birini tanımlamak için söylenir.
Ancak psikolojik terimlerle, narsisizm kendini sevmek anlamına gelmez.
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerin idealize edilmiş, görkemli bir imaja âşık olduklarını söylemek daha doğrudur. Ve bu şişirilmiş benlik imajına âşıktırlar çünkü bu onların derin güvensizlik duygularından kaçınmalarını sağlar. Ancak onların büyüklük yanılsamasını desteklemek çok çaba gerektirir ve işte bu noktada işlevsiz tutum ve davranışlar devreye girer.
Narsistik kişilik bozukluğu, ben-merkezci, kibirli düşünce ve davranış kalıbını, empati eksikliğini ve diğer insanları düşünmeyi ve aşırı hayranlık duymayı içerir. Bu tür davranışlarda sıkça bulunan kişilere narsist denir.
Diğerleri genellikle narsist insanları ukala, manipülatif, bencil, patronluk taslayan ve talepkâr olarak tanımlar. Bu düşünce ve davranış biçimi, narsistin yaşamının her alanında ortaya çıkar: İşten arkadaşlıklara, aileden aşk ilişkilerine kadar.
Narsist İnsanlarla Nasıl Baş Edilir? Narsist İnsanların Özellikleri Neler?
2. Narsisizm Neden Ailede Başlıyor? Narsisizm Genetik midir?
Aileler dikkat! Her şey yuvada başlıyor. Yanlış anne baba tutumu sonuç: Narsist Yetişkinler...
Ebeveynlik stilleri ile anne bebek etkileşiminin narsisizmin oluşumundaki etkisinin yanında, genetik geçişin de %45-%80 oranında rol oynayabileceği, soğuk, ilgisiz, mükemmeliyetçi ebeveynlerin narsisizmin temelini oluşturduğu bilinmektedir.
Ancak çevresel ve genetik faktörlerin bir arada etkileşimde olduğu göz önünde bulundurulursa, genetik olarak narsistik geçişe sahip olan kişiler, eğer sağlıklı bir aile ortamında büyürlerse, bu eğilimlerin ortaya çıkması engellenebilir.
Ebeveynlerin yanlış ve birbirleriyle çelişen tutumları ile çocuklarına dair gerçekdışı ve yüksek beklentileri, fazla eleştirel olmaları, çocuklarının kendisini rol yaparak daha üstün göstermek zorunda hissetmesine sebep olmaktadır.
Çocuk olduğundan daha güçlü, özgüvenli, başarılı durmaya çalıştığında, mutsuz ve huzursuz olacaktır.
Çocuğun kişisel özelliklerini reddedip, ihtiyaçlarını göz ardı eden ebeveynler aynı zamanda, çocuklarını kendi görmek istedikleri şey haline getirmeye çalıştıklarından, bu şekilde eğitilen çocuklar, ne yazık ki, sadece başarılı olduklarında sevileceklerine inanarak, zamanla kendisini büyük bir insan olarak konumlandıracaktır.
Hangi davranışlar çocukta narsist kişilik bozukluğu riski taşır?
Narsistik kişilik bozukluğu, kadınlardan daha fazla erkeği etkiler ve genellikle gençlerde veya erken yetişkinlikte başlar.
Bazı çocuklar narsisizm özellikleri gösterebilse de, bu sadece yaşlarına özgü olabilir ve narsisistik kişilik bozukluğu geliştirecekleri anlamına gelmediğini unutmayın.
Narsistik kişilik bozukluğu ile ilgili bazı araştırmacılar biyolojik olarak savunmasız çocuklarda aşırı korumacı veya ihmalkar ebeveynlik tarzlarının etkisi olabileceğini düşünüyor.
Genetik ve nörobiyoloji de narsisistik kişilik bozukluğunun gelişiminde rol oynayabiliyor.
3. Hangi Davranışlar Çocukta Narsisizmi Tetikliyor?
Bunun yanında, abartılı ve yersiz övgü çocuğun narsisizme uzanan ihtişamlı bir özgüven geliştirmesine de neden olarak, ailelerin tüm toplumu etkisi altına alan kültürel narsisizmi tetiklemelerine de sebep olmaktadır.
Ailelerin Yanlış Tutumları Çocukta Narsisizmi Tetikliyor
Aileler, çocuklarına duydukları sevgiyi dahi, dokunarak, sözlerle, güzel ve sıcak bakışlarla ifade etmek yerine, değişen zamana uyarak, onların inanmış oldukları muhteşemliklerini haykıran pahalı hediyeler seçerek, bu yolu devam ettirmektedir.
4. Narsistik İnsanları Nasıl Tanırsınız?
- Özel ilgi görmediklerinde sabırsız veya öfkeli olurlar.
- Kişilerarası problemler ve kolayca hafife alınmış hissederler.
- Öfke veya küçümseme ile tepki verebilirler veya karşısındaki kişiyi, kendilerini üstün göstermek için küçümsemeye çalışırlar.
- Duyguları ve davranışları düzenlemekte zorluk çeker
- Stresle başa çıkma ve değişime uyum sağlama konusunda büyük sorunlar yaşar.
- Mükemmellikten uzak kaldıkları için depresif ve karamsar hissederler.
- Güvensizlik, utanç, kırılganlık ve aşağılanma gibi gizli duygulara sahiptirler.
Narsist Kişilik Bozukluğu Hangi Sorunlara Yol Açar?
Narsist kişilik bozukluğunun sebepleri arasında bireyin benlik yapısındaki düşük öz saygı, depresif duygu ve düşünceler, kişide ihmale uğramış olan derin bir değersizlik duygusu ve reddedilme hissi gibi kusurlar bulunuyor.
Kişi, çevreyi ve fikirleri umursamayan kendinden emin bir görüntü çizse de, kendisinden fazlaca şüphe duyarak, dışarıdan gelen yorumlarla beslenmeye açık, olumsuz eleştirilere aşırı hassas davranır.
Bu durumları nedeniyle çevrelerindeki, özellikle ilişki yaşadıkları kişiler için hayatı zorlaştırabiliyorlar.
Narsistik kişilik bozukluğunun komplikasyonları ve onunla birlikte ortaya çıkabilecek diğer durumlar:
- İlişki zorlukları yaşar.
- İş veya okuldaki sorunlar yaşar.
- Depresyon ve anksiyete sorunu diğer insanlara göre daha sık görülür.
- Fiziksel sağlık sorunları vardır.
- Uyuşturucu veya alkol kötüye kullanımı meyillidirler.
- İntihar düşünceleri veya davranışları sergilerler.
Narsist Kişilik: Nedir ve Narsistle Nasıl Başa Çıkılır?
5. Narsist İnsan Değişir mi? Narsistik Kişilik Bozukluğu Nasıl Önlenir?
Narsistik kişilik bozukluğunun nedeni bilinmediğinden, durumu önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Ancak, şu durumlar yardımcı olabilir:
Çocukluk çağı ruh sağlığı sorunları için mümkün olan en kısa sürede tedavi olun.
İletişim kurmanın veya çatışmalarla veya duygusal sıkıntılarla başa çıkmanın sağlıklı yollarını öğrenmek için aile terapisine katılın.
Ebeveynlik derslerine katılın ve gerekirse terapistlerden veya sosyal hizmet uzmanlarından rehberlik isteyin.
6. Narsist Partner/Eş Nasıl Anlaşılır? Narsist İnsanla Nasıl Baş Edilir?
Narsist biriyle birlikteyseniz bu önerileri dikkate alın!
Narsist bireyler benliğe dair algıları tehlikeye girdiği zaman, başarısızlıkları konusunda, diğerlerini suçlama, öfke ve saldırganlık göstererek, her daim güçlü ve en iyisi olduklarını hissetmek isterler.
Çoğunlukla çevresindekilerden daha akıllı, başarılı olduğuna inanan birey, ilişkilerinden yeterli ilgiyi görmüyorsa, bu ilişkileri kendisi için sıkıcı ve gereksizdir.
Yaşadığı tüm başarısızlıkların tesadüfî ve kendisiyle alakasız olduğunu düşünen narsist, başkalarını buna ikna etmede de ustadır. Yaşadıkları başarısızlıkların, şans eseri ve kendileriyle alakasız olduğuna inandıklarından, diğer kişileri de buna kolayca ikna edebilirler.
Partnerlerinin eleştirilerine aşırı olumsuz tepki göstermenin yanında, destek almaları durumunda ise, bu destek zamanla sıradan gelmeye başlayacağından, bu sefer de doyumsuzluk duygularıyla yüzleşeceklerdir.
Narsistik bir bireyle birlikte olan partnerlerin dikkat etmesi gereken noktalar:
Bu sağlıksız bakış açısını pekiştirecek ve yayılmacı davranacak şekilde sınırlarını suistimal ettirmemeleri gerekir.
Gerçekçi sınırlar çizerek, kendi alanlarına saygı duyulması gerektiğini kararlarından esnemeden göstermelidirler.
Narsistik bireylerin sağlıksız ve manipüle edici tutumlarına kapılmadan, doğru ve sağlıklı iletişim kurma çabasında bulunmalıdırlar.
Narsistik kişiye alan ve özgürlük tanıyarak, kendisini kısıtlayan kişiler, narsistik kişinin bu alana yayılarak, ilişkideki güç dengesi gittikçe kendi lehine bozacağını unutmamalıdırlar.
İstedikleri olmayınca sinirlenen, beklentileri karşılanmayınca kapris yapan ya da soğuk duvarlar örebilen, anlaşmazlık durumunda amacı sorunu çözmekten çok, kendi istediğini elde etmek ve haklı çıkmak olan, ilgisizlikle partnerini cezalandıran narsistik kişiler için değişim genellikle çok zor olduğundan, boşanmaya varan sonuçları da göze alabilmek gerekebilmektedir.
Partnerinizde/Eşinizde Bu Belirtilere Dikkat Edin!
Öfke tepkileri, fevri davranışlar,
Eleştiriye karşı aşırı hassasiyet,
Çıkarları için başkalarını kullanma eğilimi,
Kendi çıkarlarını düşünme,
Sahip olduklarını abartma,
Sahip olmak istediği güç, para, güzellik ve başarı gibi şeylerle ilgili gerçek dışı hayal kurma,
Başkalarından iyi davranışlar ve ilgi beklemek,
Kıskançlık, hasetlik,
Aşırı gururlu tavırlar,
Fedakarlık yapmama,
Empati yoksunluğu,
İş birliğinden uzaklık,
Yardım etmeme,
Genellikle konularda haklı olma çabası…
Narsist İnsanlar Değişir mi?
7. Narsist İnsanlar Tedavi ile Düzelir mi?
Kişilik bozukluklarının çoğunda olduğu gibi, narsisizmde de, öncelikle rahatsızlığı kabullenmeme ve inkâr durumu oluşabilmektedir.
Bu kişileri tedaviye uyumlu hale getirebilmek için, kriz anlarındaki depresyon süreçlerini takip ederek, destek almaya yönlendirilmeleri doğru bir yöntem olabilmektedir.
Genellikle, narsist kişiler, psikiyatriste depresyona girdiklerinde başvurduklarından ve kişilik yapılarına ilişkin farkındalıkları olmaması sebebiyle, terapist bu sorunları çalışmaya başlayıp, iç görü kazandırmak için eleştiriye başladığında, sert tepki göstererek görüşmeye müdahale ederek, savunmaya geçmektedirler.
Çünkü bu kadar önem verdikleri bir yapının patolojik olduğunu kabul etmek istemediklerinden, acıdan kaçmak için, terapisti aşağılayarak, kendilerini yüceltme yolunu seçebilmektedirler.
Tedavide Doktor ve Hasta İşbirliği Şart
Doktor ve hastanın ortak çabasını gerekli kılan bu rahatsızlık, kişinin öncelikle durumu ve neyin ötesinin narsisizm olarak kabul edildiği, ailede bu tarz bir karakter var ise, karşılıklı manipülasyon yollarının ve pekiştirmenin önlenmesi, kişinin benlik saygısı korunarak, gerçek ve yapay benlik arasındaki ayrımların analiz edilmesi, içgörü kazanma çalışmaları, gerekirse ilaç desteği ile ruhsal durumun desteklenerek, terapilerle esas içeride temelde eziklik ve yalnızlık hissettiren noktaların onarılması amaçlanmaktadır.
