Yaşadığınız Hayal Kırıklığı mı Depresyon mu?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 22.12.2023

Hayal kırıklığı denilen şeyi ‘beklentilerin olmaması’ olarak tanımlayan uzmanlar, yaşanılan şeylerin bir şekilde insanları hayal kırıklığına uğrattığını fakat belirli bir ölçüde olduğu zaman daha kontrol edilebilir olduğunu söylüyor.

Kasvetli kış aylarında kendinizi yorgun, sinirli, karamsar veya depresif mi hissediyorsunuz? Yalnız değilsinis. Günler kısaldıkça ve sıcaklıklar düşmeye başladıkça “kış hüznü” birçok kişiyi saran bir ruh hali.

“Birçok insan sürekli hayal kırıklığına uğramazken eğer siz bunu sürekli yaşıyorsanız kendi düşüncelerinize bakmalısınız.” diyen Uzman Klinik Psikolog Dr. Yıldız Burkovik, “Kendinizi sürekli olumsuz, karamsar bir düşünce içerisine sokuyorsanız zaten orada hayal kırıklığı bir şekilde gelecektir. Beyin bu hayal kırıklıklarını, üzüntüleri depresyonmuş gibi algılamaya başlar.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Dr. Yıldız Burkovik, hayal kırıklığıyla baş etmenin yollarını anlattı.

Sürekli hayal kırıklığı yaşıyorsanız kendi düşüncelerinize bakın... 

1. Depresyon Nedir?

Zaman zaman kendinizi kötü hissetmek hayatın normal bir parçasıdır, ancak umutsuzluk ve çaresizlik gibi duygular sizi ele geçirdiğinde ve bir türlü ortadan kaybolmadığında depresyon yaşıyor olabilirsiniz. Depresyon, yaşamdaki mücadelelere ve aksiliklere tepki olarak duyulan üzüntünün ötesinde, günlük faaliyetlerinizdeki düşünme, hissetme ve işlevlerinizi de değiştirir. Çalışma, ders çalışma, yemek yeme, uyuma ve hayattan keyif alma becerilerinize müdahale edebilir. Sadece günü atlatmaya çalışmak bunaltıcı olabilir.

Bazı insanlar depresyonu “kara deliğin içinde yaşamak” veya yaklaşmakta olan bir felaket duygusu olarak tanımlarken, diğerleri kendilerini cansız, boş ve kayıtsız hissediyorlar. Özellikle erkekler öfkeli ve huzursuz hissedebilirler. Sorunu nasıl yaşarsanız yaşayın, tedavi edilmezse ciddi bir sağlık sorununa dönüşebilir. Ancak çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, durumunuzun gerçekliği değil, depresyon belirtileri olduğunu hatırlamak önemlidir.

• Hayal kırıklığının nedeni nedir?

Hayal kırıklığı, birisinin ya da bir şeyin umduğunuz ya da beklediğiniz kadar iyi olmaması nedeniyle kendinizi mutsuz hissetmektir. Umutlarımız ve beklentilerimiz gerçekleşmediği için kendimizi mutsuz hissettiğimizde üzüntü ya da hayal kırıklığı yaşarız.

Hayal kırıklığı denilen şey beklentilerin olmamasıdır. Yaşadığımız şeylerin bir şekilde hayal kırıklığına uğrattığını fakat belirli bir ölçüde olduğu zaman daha kontrol edilebilirdir. 

Hayal Kırıklığı ile Nasıl Baş Edilir? 

2. Hayal Kırıklığı Nedir?

Hayal kırıklığı, bir sonuç beklentilerinizle eşleşmediğinde hissettiğiniz olumsuz duygudur. Üzüntü, kayıp, öfke ve hayal kırıklığı duygularıyla karakterize edilen hayal kırıklığı hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır; ancak aksilik nispeten küçük olsa bile bununla baş etmek her zaman kolay değildir.

Olmasını beklediğiniz olumlu bir şey (yeni bir iş, yeni bir ilişki, tatil) gerçekleşmediğinde hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Hayal kırıklıkları küçük hayal kırıklıkları veya yaşamı değiştiren olaylar olabilir.

• Bazıları neden daha sık hayal kırıklığına uğrar?

Hayal kırıklığının yıkıcı olduğu zaman oldukça kötüdür. Birçok örnek verilebilir. İstismara uğramış kişiler, anne baba tarafından ihmal edilmiş çocuklar... Bu tarz durumlarda beklentiler hiç geçekleşmediği zaman insan ‘yine gerçekleşmezse’.

3. Hayal Kırıklığı ile Başa Çıkabilme

Hayal kırıklığıyla mücadele etmek ve bunalmış hissetmek normaldir. Ancak duygularınızın üzerinde çalışıp olumlu bir zihin çerçevesini korumanız mümkündür. 

• Düşünmek İçin Kendinize Zaman Tanıyın

Neyin yanlış gittiğini anlamak, kaybınızın acısını çekmek ve hayal kırıklığının neden meydana geldiğini düşünmek için kendinize zaman tanıyın. Sonuç öngörülebilir miydi, şok edici miydi, yoksa kontrolünüz dışında mıydı? Hayal kırıklığının nedenini anladığınızda, duygularınızı yönetmek ve olayı rasyonelleştirmek konusunda daha donanımlı olacaksınız.

•  Beklentilerinizi Gözden Geçirin

İşler beklediğiniz gibi gitmediği için hayal kırıklığına uğruyorsunuz. Ancak bu beklentiyi ayarlarsanız, daha az hayal kırıklığı hissedebilir ve hayatınıza daha sağlıklı bir ruh haliyle devam edebilirsiniz.

Beklentilerinizi ayarlamak, hayal kırıklığı duygularını aşmak için yararlı bir araç olabilir. Ancak hayal kırıklığı tamamen yaşanmamış gibi davranmak yerine, bu hayal kırıklığıyla yapıcı bir şekilde baş etmek de önemlidir.

•  Uzun Süre Hayal Kırıklığınıza Odaklanmayın 

Hayal kırıklığınızın acısını çekmek için biraz zaman ayırmanızda sorun yok ama olumsuz duygularınıza uzun süre odaklanmamaya çalışın. Hayal kırıklığınıza çok fazla zaman ve enerji harcamak, ruh haliniz ve zihinsel sağlığınız üzerinde zararlı bir etkiye sahip olacaktır.

Hayal kırıklığını öğrenebileceğiniz bir şey olarak da görebilirsiniz. Bir dahaki sefere farklı yapabileceğiniz bir şey olup olmadığını düşünebilirsiniz.

Bırakabilmeniz için pozitiflik stratejilerine odaklanmak için çaba harcamanız gerekebilir. Bazı örnekler arasında kendi kendine olumlu konuşma, günlük tutma, günlük onaylamalar ve kendinizi pozitif insanlarla çevreleme yer alır.

• Fiziksel Sağlığınıza Dikkat Edin

Büyük bir hayal kırıklığı da dahil olmak üzere stresli bir olayla karşılaştığınızda, zihinsel sağlığınızın yanı sıra fiziksel sağlığınıza da dikkat etmeniz önemlidir .

Sağlıklı beslenmeye, egzersiz yapmaya ve yeterince uyumaya zaman ayırmak stres duygularını azaltmaya yardımcı olacaktır . Yetersiz beslenme ve uyku eksikliği, kendinizi daha kötü hissetmenize neden olabilir; bu da olumsuz duygularla baş etmenizi zorlaştırabilir.

Sık Sık Hayal Kırıklıkları Yaşıyorsanız... 

Öncelikle ‘neden böyle bir duruma açığız’ onu düşünmenizi sağlıyor. Birçok insan sürekli hayal kırıklığına uğramazken eğer siz bunu sürekli yaşıyorsanız kendi düşüncelerinize bakmanız lazım. Kendinizi sürekli olumsuz, karamsar bir düşünce içerisine sokuyorsanız zaten orada hayal kırıklığı bir şekilde gelecektir. Beyin bu hayal kırıklıklarını, üzüntüleri depresyonmuş gibi algılamaya başlar.

• Beklenti düzeyi çok fazla olursa bu sefer ciddi hayal kırıklığı olur

Beklentileri düşürmek kişileri mutlu etmeyecektir. Aksine bu daha kötü hale getirir. Beklentilerinizi önce belirli bir düzeyde tutmalısınız. Yani bir anda üst noktaya çıkıp olağanüstü şeyler beklememelisiniz. Bu sefer de başkalarıyla kendinizi kıyaslamaya başlarsınız. ‘O yaptı ben neden yapamıyorum, ondan daha iyi pozisyonda olmalıyım.’ gibi. Beklenti düzeyi çok fazla olursa bu sefer ciddi hayal kırıklığı olur. Bu yüzden adım adım ileriye doğru gitmek lazım.

Arkasında duran ebeveyni varsa çocuk çok daha fazla kuvvetleniyor

Hayal kırıklığı yaşayıp yaşamamanın veya bundan etkilenip etkilenmemenin çocukluktan itibaren yaşam tarzıyla ilgilidir. Arkasında duran ebeveyni varsa her koşulda destekleyen, yol gösteren, belirli koşullarda ilerlemesi için yanında olursa o zaman çocuk, çok daha fazla kuvvetleniyor. Kendisi zaten korkan ebeveyn hiçbir şekilde örnek olmadığı için, zaten kişi yetişkinlikte de artık çok fazla bir şey yapamayacak hale geliyor.

Hayal kırıklığıyla boğuşmak ve bunalmış hissetmek normaldir

4. Nereden yardım alınır?

Hayal kırıklığı hayatın normal bir parçasıdır, ancak duygularınızın üstesinden gelip yolunuza devam etmekte zorlanıyorsanız belki de bir uzman ile konuşmanın zamanı gelmiştir.

Ne kadar umutsuz hissederseniz hissedin, iyileşebilirsiniz. Depresyonun farklı semptomlarını tanıyarak daha iyi hissetme ve sorunun üstesinden gelme yolunda ilk adımları atabilirsiniz.