Kabakulak En Çok Çocukları Etkiliyor

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 23.01.2024

Kabakulak hastalığının, bulaşıcı virüsün neden olduğu bir sağlık sorunu olduğunu ifade eden uzmanlar, bu hastalığın çocukluk döneminde sıkça görülmesine rağmen, yetişkinlerde de ciddi komplikasyonlara yol açabileceğine dikkat çekti.

Kabakulaktan korunmak için en etkili yolun aşılanmak olduğunu dile getiren Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, kabakulak hastalığının erişkin yaşta geçirilmesinin ciddi klinik tablolara ve komplikasyonlara neden olabileceğini söyledi.

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, kabakulak hastalığı hakkında bilgi verdi.

Ergenlik sonrası kabakulak geçiren her 5 erkekten birinde testis iltihabı gelişiyor.

Kabakulak Olunca Ne Yapılmalı?

1. Kabakulak Virüsü Nedir?

Kabakulak, en çok çocukları etkileyen, tükürük bezlerinde meydana gelen son derece bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. En belirgin semptom tükürük bezlerinin şişmesi ve hastaya "hamster benzeri" bir yüz görünümü vermesidir.

Kabakulak. kabakulak virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. Genellikle; ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, yorgunluk, iştah kaybı ile başlar. Daha sonra kulakların veya çenenin altındaki tükürük bezleri şişer ve hassaslaşır. Şişlik yüzün bir veya iki tarafında olabilir. Semptomlar 7 ila 10 gün sürer. Ciddi komplikasyonlar nadirdir.

Etkilenen tükürük bezlerine parotis bezleri denir; bazen kabakulak virüsü testis, yumurtalık ve testislerde iltihaplanmaya da neden olabilir.

Kabakulak belirtileri normalde hasta enfekte olduktan 2-3 hafta sonra ortaya çıkar. Ancak virüse yakalanan kişilerin neredeyse yüzde 20'sinde hiçbir belirti görülmüyor.

• Kabakulak Kaç Günde Geçer?

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, kabakulak hastalığının kabakulak virüsünün neden olduğu, bulaşıcı bir hastalık olduğunu belirterek, “Tükürük bezlerinde ve lenf bezlerinde şişme, ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk ve iştahsızlık ile başlar. Hastalar tükürük bezlerinin şişmesinden önceki 3 gün ve sonraki 5 gün boyunca bulaştırıcıdır. Hasta kişilerden öksürme, hapşırma konuşma sırasında havaya karışan damlacıkların solunması veya kirlenmiş eşyalar aracılığıyla bulaşır.  Destek tedavisi dışında özel tedavisi yoktur. Belirtilere yönelik tedavi ile genellikle 1-2 hafta içerisinde iyileşir.” dedi.

Çocuklarda Kabakulak Belirtileri Neler?

2. Kabakulak Belirtileri Neler?

Başlangıçta grip benzeri semptomlar görülür:

• Vücut ve eklem ağrıları
• Baş ağrısı
• İştah kaybı ve/veya mide bulantısı
• Genel yorgunluk
• Ateş (düşük dereceli)

Sonrasında birkaç gün içinde kabakulak hastalığının klasik belirtileri ortaya çıkar. Ana semptom, üç tükürük bezinden biri olan parotis bezlerinin ağrılı ve şişmiş olmasıdır; bu da kişinin yanaklarının şişmesine neden olur. Şişlik, normalde tek seferde oluşmaz, dalgalar halinde oluşur.

Diğer sık görülen belirtiler şunlar:

• Yüzün şiştiği yan taraflarında ağrı.
• Yutma sırasında ağrı hissedilir.
• Yutma güçlüğü.
• Ateş (103 Fahrenheit dereceye kadar).
• Ağız kuruluğu.
• Eklemlerde ağrı.
• Nadiren yetişkinler kabakulak hastalığına yakalanabilir. Bu vakalarda semptomlar genellikle aynıdır ancak bazen biraz daha kötüdür ve komplikasyon olasılığı biraz daha yüksektir.

3. Kabakulak Yayılması Nasıl Önlenir? 

Enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olan bir dizi önlem bulunur:

• Ellerin sık sık su ve sabunla yıkanması.
• Belirtiler başladıktan 5 gün sonrasına kadar işe/okula gitmemek.
• Hapşırırken veya öksürürken burun ve ağzın mendille kapatılması.

Kabakulaktan korunmak için en etkili yol aşılanmaktır. 

Kabakulaktan Nasıl Korunulur?

• Korunmak için en etkili yol aşılanma

Genellikle çocuklarda görülse de gençlerde ve erişkinlerde de görülebildiğini kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Çocukluk dönemin aşıları eksik kişilere bulaştırıcılık döneminde olan bir hasta ile temas etmeleri halinde virüs bulaşabilir. Kabakulak aşısı yapılmayan veya eksik yapılan çocuklar hastalığa karşı bağışık olmadıkları için, çocukluk, gençlik ve erişkinlik dönemlerinde hastalığı geçirebiliyor.” diye konuştu.

Kabakulaktan korunma yöntemleri neler?

Kabakulaktan korunmak için en etkili yol aşılanmaktır. Kabakulak aşısı tek başına uygulanan bir aşı değildir. Kızamık ve Kızamıkçık aşısı ile beraber uygulanıyor (KKK veya MMR aşısı). Ülkemizde 2006 yılından beri Sağlık Bakanlığı Aşı Takviminde yer alıyor ve tüm çocuklara ücretsiz olarak uygulanıyor.  12. ayda ve ilkokul birinci sınıfta (6-7 yaş) iki doz şeklinde yapılması gerekiyor.

Yetişkinlerde Kabakulak Belirtiler Neler?

4. Yetişkinlerde Kabakulak Hastalığı Nasıl Seyreder? 

Dr. Dilek Leyla Mamçu, erişkinlerde hastalığın belirtilerinin genel olarak çocuklardakine benzer olmakla beraber daha şiddetli seyrettiğini kaydederek, “Tükürük bezlerinde tek taraflı veya iki taraflı şişme, ağrılı lenf bezleri, yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, testislerde şişlik ve acı en sık görülen belirtilerdir.” dedi.

Kabakulak hastalığının erişkin yaşta geçirilmesinin ciddi klinik tablolara ve komplikasyonlara neden olabileceğini vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “En yaygın görülen ciddi tablo, testis iltihabıdır (ergenlik sonrası kabakulak geçiren her 5 erkekten birinde testis iltihabı gelişebilmektedir. Testis iltihabı olanlarda kısırlık gelişebilir). Nadir görülen diğer ciddi durumlar ise; beyin iltihabı, menenjit, pankreas iltihabı, yumurtalık iltihabı, geçici ve kalıcı işitme azlığı ve çok nadiren işitme kaybıdır. Gebeliğin ilk 3 ayında hastalık geçirilirse düşük riski artabilmektedir.  Nadiren ölümle de sonuçlanabilen bir hastalıktır.” diye konuştu.

Kabakulak Aşısı Yetişkinlere Olur mu?

5. Kabakulak Aşısı Yetişkinlere Uygulanabilir mi?

Kabakulak aşısının normal şartlarda yetişkinlere uygulanan bir aşı olmadığını dile getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Ancak salgın durumlarında sağlık çalışanlarına ve yaşlı bakımında çalışanlara uygulanabilir. Etkisi sınırlıdır.” dedi.

Dr. Dilek Leyla Mamçu, hastalığa ilişkin yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, bilinç kaybı, şiddetli karın ağrısı ve kusma durumlarında gecikmeden hastaneye başvurulması gerektiğini de vurguladı.