Borderline Kişi Nasıl Anlaşılır?
Şiddet, öfke kontrolü eksikliği, sık sık hiddetlenme, sürekli gerginlik, kavga, depresyon hali, korku, endişe geçişleri bu hastalığın en tipik belirtileri. Çağın yaygın ve sinsi ruh hastalığı olan borderline ile ilgili ne biliyorsunuz? Peki, bilgilerinizi tazelemeye ne dersiniz?
Tüm akıl hastalığına benzer gerçekten kopuş evreleri geçirmelerine karşın genelde gerçekle bağlarını korumaktadırlar. Bu da onları dışarıdan bakıldığında "normalmiş" gibi gösterir. Peki borderline kişilerin nasıl anlaşılır? Bu hastalığın nedenleri nelerdir? Tedavisi var mıdır?
Psikiyatri Uzmanı Dr. Aysun Genç Dişçigil hepimizaileyiz.com ziyaretçileri için bu soruları yanıtladı.
Borderline Sorunu Yaşanlar Ne Gibi Davranışlarda Bulunurlar?
Bu hastalığa sahip kişiler, ruhsal durumlarında ve başkalarıyla ilişkilerinde süreklilik sağlayamazlar. Hatta kendilerine ilişkin değerlendirmelerinde de süreklilik yoktur. Kimlik karmaşası yaşayabilirler. Cinsel yönelim, uzun süreli amaçlar ya da iş seçimi, arzu edilen arkadaşların seçimi, tercih edilen değerlerde belirsizlikler görülür.
Kendilerine Zarar Verme Eğilimi Gösterebilirler
Kendilerini sürekli boşlukta hissedebilen bordeline hastalarının, kendilerine zarar verme riski yüksektir. Örneğin; gereksiz ve çok para harcama, rastgele cinsel ilişki, uyuşturucu kullanımı, tehlikeli araba kullanma, tıkınırcasına yemek yeme bu hastalarda görülebilen durumlardır. Daha da tehlikelisi, tekrarlayan intihar tehditleri ve hatta girişimleri, kendini kesme gibi zarar verici davranışlar görülebilir.
İnsan İlşkilerinde Nasıl Davranır?
Gözünde aşırı büyütme, göklere çıkarma veya yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelebilir. İkili ilişkilerinde gergin ve tutarsız yoğun ilişki şekli yaşayabilirler. Terk edilme riski olmaksızın birebir ilişki oluşturmaya çabalarlar.
Terk Edilme Korkusu Yaşarlar
Terk edilmeyi önlemek üzere çılgınca girişimlerde bulunabilirler. Üstelik bu terk edilme olasılığı hayali de olabilir. Borderline kişi için başkalarına güvenmek zor olduğundan, reddedilecekleri düşüncesiyle panik düzeyinde korku yaşarlar. Tek başına olmayı önlemek üzere, bağlandıkları kişinin imdada yetişmesini sağlamak için bilek kesme ya da kendine zarar verici başka davranışlara başvurabilirler. Terk edilmek üzere olduklarını düşündüklerinde ya da sevdikleri kişinin güven verici yokluğunda açıkça paranoid (şüpheci) hale gelebilirler.
Kavgacıdırlar
Şiddetli, uygunsuz öfke ya da öfke kontrolü eksikliği, sık sık hiddetlenme, sürekli gerginlik gösterebilirler. Sıkça kavga edebilirler. Genellikle birkaç saat, seyrek olarak birkaç gün süreyle depresyon belirtileri, öfke, korku veya endişe geçişleri görülebilir.
Anne-Babalar Çocuklarını Borderline Olmaktan Nasıl Koruyabilir?
Hastalığın oluşumunda kalıtımın yanı sıra kişilik gelişimini etkileyen psikolojik ve sosyal etkenler olduğu düşünülmektedir. Kişiliği biçimlendiren çevresel etkenlerin ve çocukluk yaşantılarının etkisinin yüksek olduğu düşünülmektedir. Yanlış ya da tutarsız anne- baba tutumlarının, çeşitli çocukluk travmalarının (Örneğin ebeveynin ölümü veya ensest) ve diğer olumsuz aile koşullarının bu hastalığın oluşumuna yol açabileceği değerlendirilmektedir.
Öfke Kontrol Sorunu Yaşarlar?
Diğer yandan bazı araştırmalar, hastaların beyinlerinin bazı bölümlerindeki değişikliklerin duyguların düzensizliğinde, dürtüsel bir şekilde akılları estiği gibi davranmalarında, öfke kontrolsüzlüğünde etkili olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca beyinde bulunan duyguları düzenleyen serotonin gibi bazı kimyasal maddelerin de düzgün çalışmayabildiği görülmüştür.
Borderline Tedavi Edilebilir mi?
Borderline, kişinin kendine, mesleki ve sosyal ilişkilerine zarar veren bir hastalıktır. Bu hastalar oldukça akıllı ve yaratıcı olmalarına karşın yeteneklerini geliştirmekte çok nadir olarak başarı gösterirler. Hastalığın tedavisinde ruhsal durumdaki değişimler ve belirtilere yönelik çeşitli ilaç tedavileri kullanılmakla birlikte asıl tedavi, uzun süreli bireysel psikoterapidir. Doğru bir tedavi ile hastaların yaşam kalitesi belirgin bir şekilde iyileştirilebilir.