Özgüvenli Çocuk Yetiştirmek İstiyorum Diyenlere
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 30.03.2011
Çocuğunuz yeni bir mücadeleye girmekten ürküyor ve buna karşı mı koyuyor? Başarısız olmaktan mı korkuyor? Hata yaptığı zaman hemen keyfi mi kaçıyor? Sınavlar onu sinirlendiriyor mu? Mükemmeliyetçi mi; okulda derslerine ve ödevlerine aşırı bir özen mi gösteriyor? Uzmanlar, bu göstergelerin çocuğun yeterliliğinden kuşku duyduğunun ifadesi olduğunu söylüyor.Peki ama ebeveyn olarak size düşen görevler neler? İşte yanıtı.
Özgüven Yüksek Bir Çocuk Yetiştirmek İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
Çoğu anne baba, çocuğunun gözle görünür bir beceriye sahip olduğu halde, öğrenmek için neden hiçbir çaba harcamadığını bir türlü anlayamaz. Ebeveynler aslında çocuklarını harekete geçirecek esas anahtarın kendilerinde olduklarını bilseler her şey çok daha farklı sonuçlanır.
Özgüveni Yüksek Çocuğun Öğrenmeye KarşıMerakı Vardır
Aslında özgüveni yüksek olan çocuğun öğrenmeye karşı doğal bir merakı vardır ve kendisine yeni bir mücadele alanı sunulduğu zaman ilgi gösterir. Bu tip çocuk hem sosyal ortamlarda hem de eğitime yönelik çalışmalarda kendine güvenir. Oysa, özgüveni orta düzeyde veya zayıf olan çocuk öğrenme hevesini kaybetmiştir.Öğrenmek için çaba harcamak, geçmiştebaşarısızlık ve yanlış yapma riskini göze almak demektir. Anne babanın veya öğretmenin hoşnutsuzluğuna razı olmak, başarısızlığın getireceği utanç ve cezadan daha güvenlidir.
Çocuğun Bir Faaliyette Ustalaşması İçin Anne ve Babasının Yüreklendirmesine İhtiyacı Vardır
Başarının ve başarısızlığın kendisi, çocuğun motivasyonunu engellemez; ama anne babanın, öğretmenlerin ve diğer önemli yetişkinlerin başarıya veya başarısızlığa verdiği tepkilerin yıkıcı etkileri olabilir.
Yetişkinler, başarılı performansı alkışlayıp başarısızlığı cezalandırdıkları zaman (örneğin, bağırmak, suçlamak azarlamak, kıyaslamak şeklinde) çocuk, yeteneklerinin beklentilere uygun olmadığı kuşkusuna kapılır. Pek çok anne baba ve öğretmen bir başarıyı övmenin, nasıl olup da, çocukta bağımlılık ve memnun edememe korkusunun tohumlarını attığını anlamakta zorluk çeker.
Peki Ama Çocuk Anne Babasından Ne Bekler?
Çocuğun bir faaliyette ustalaşması için, anne babası tarafından yüreklendirilmeye ihtiyacı vardır. Ancak önemli olan performans değil, çabadır. Performansın vurgulanması, sonunda çabanın azalmasına veya aşırı çaba gösterilmesine yol açabilir.
Çocuğun Gösterdiği Her Çaba Aslında İyi Bir Kazançtır
Çocuğunuzun özgüveninin zayıf olup olmadığınızı anlamanızı sağlayacak davranış örnekleri şöyle:
Aşırı kontrol göstergeleri:
• Utangaç ve içine kapanık.
• Yeni aktivitelere/mücadelelere girmekte isteksiz.
• Annesine, babasına veya her ikisine yapışan.
• Başka çocuklarla kaynaşmakta sıkıntı çeken.
• Yeni durumlarla karşılaştığında ürkek ve çekingen davranan.
• Davranışlarının olumlu bir biçimde düzeltilmesinden bile hemen incinen.
• Davranışlarının olumsuz bir biçimde düzeltilmesinden aşırı rahatsız olan.
• Kendini aşağı görme alışkanlığı edinmiş.
• Hayale dalma eğiliminde.
Kontrolsüzlük Göstergeleri
• Saldırgan
• Düzenli aralıklarla sinir krizi geçiren
• Zorba
• Düzenli olarak okuldan kaçan
• Kendisinden bir şey istendiği zaman işbirliği yapmayan
• Sık sık güven tazelemek ve yardım almak isteyen
• Sürekli sevilip sevilmediğini, istenip istenmediğim soran
• Anne babasının hoş görmeyeceğini bile bile derslerini ihmal eden
• Kendi hataları için başkalarım suçlayan
• Kendisine ve başkalarına sı eşyaları hor kullanan
• Evdeki ve okuldaki görevlerini yerine getirirken dikkatsiz ve özensiz davranan
• Yanlış yapmaktan ve başarısızlıktan ödü kopan
• Daima insanları memnun etme çabası içinde
• Karın ağrısından ve bulantıdan şikâyetçi
Bu Durumda Çocuğunuza Yaklaşımınız Nasıl Olmalı?
Bu davranışlar, çocuğun içindeki kargaşanın işaretidir ve olumlu tepkilerle karşılanması gerekir. Kontrolsüz davranışlar gösteren çocuğa psikolojik yardım sağlamak için bir uzmana başvurulması gerekir. Çünkü bu tür davranışlar, ebeveynin veya öğretmenin ya da hepsinin işlevlerine müdahale ederek rahatsızlık yaratır.
En Tehlikelisi Aşırı Kontrollü Davranışlardır
Aslında daha fazla tehlike altında olan, aşırı kontrollü çocuğun davranışları, yetişkinlerin yaşamını zora sokmadığı için anne, babanın ve öğretmenin dikkatinden kaçabilir. Anne babaların en önemli etkileme aracı, çocuklarıyla aralarındaki ilişkidir.
Anne babaya yardımcı olacak önemli bir husus da çocuğun sorumluluktan sıyrılmasına izin vermemektir. Çocukları sevmek; onları yüreklendirip desteklemenin yanında, bağımsız ve mutlu olmalarını, yaşama meydan okuyabilmelerini sağlayacak beceri ve yetenekleri kazanmaları için gereken sorumluluk duygusunu edinmeleri konusunda, olumlu ama kesin tavırlı olmak demektir.
Özgüvenle Eğitimdeki Başarı Arasında Güçlü Bir Bağ Vardır
Çocuklarının sorumluluktan sıyrılmasına izin veren anne babalar, onları sevmiyor demektir. Ancak çocuğa gösterilen hedef onun gücüne uygun olmalıdır. Eğer çocuğun bilgi ve beceri düzeyi ile anne babanın beklentileri arasında büyük bir fark varsa, endişeye kapılıp gözü korkan çocuk, "kaçınma" veya "telafiye sığınacaktır.
Uzun Vadeli Bir Başarı İçin Çocuğun Özgüveni Her Zaman Desteklenmeli
Çocuğun özgüvenine özen ve dikkât gösterilmediği takdirde, eğitimde uzun vadeli bir başarı elde edilmesi pek mümkün değildir. Araştırmalar, insanın başarı düzeyinde çoğu zaman, kendi gözündeki imajının önemli bir etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Daha açık söylemek gerekirse, özgüvenle eğitimdeki başarı arasında güçlü bir bağ vardır.
Anne baba çocuğun kendisini nasıl hissedeceği konusunda en etkileyici pozisyondadır. Anne babaların sahip oldukları en önemli etkileme aracı, çocuklarıyla aralarındaki ilişkidir. Bu ilişkinin doğasında ilgi göstermek ve değer vermek varsa, çocukların özgüveni gelişecektir.
