Çocuklarımızı Deprem Konusunda Nasıl Bilinçlendirmeliyiz?

Cansu Buldu ÇAN
Yayın : 16.08.2012 - Güncelleme : 16.02.2023

Depremi çocuğunuza nasıl anlatmanız gerektiğiyle ilgili endişe duyuyorsanız uzman önerilerini mutlaka dikkate alın.

“Ülkemizin deprem kuşağında olduğunu düşünecek olursak, her ailenin kendine ait bir deprem planı oluşturması ve bu plan doğrultusunda o anda neler yapılabileceklerini önceden belirlemiş olmaları çocuklara bu durum üzerinde bir parça da olsa kontrol hissi verecektir.” diyen Uzman Klinik Psikolog Merve Büyükkucak'tan ve AKUT'tan ebeveynlere önemli tavsiyeler.

Anne babalar olarak çocuklarımızı deprem konusunda nasıl bilinçlendireceğinizi biliyor musunuz?

İçindekiler: Çocuklarımızı Deprem Konusunda Nasıl Bilinçlendirmeliyiz?

Çocuğunuza Deprem Hakkında Bilgi Verin
Küçük Çocuklara Depremi Anlatmak
AKUT'tan Ailelere Tavsiyeler
Aile Deprem Çantası Hazırlanmalı
Telefonunuzda Bu Uygulamalar Mutlaka Olsun

1. Çocuğunuza Deprem Hakkında Bilgi Verin

Deprem, tıpkı diğer doğal afetler gibi depremi doğrudan yaşamayan çocuklarda dahi çeşitli korkulara sebep olabilir. Bazen gerçek olaylarla ilgili bu korkularla, çocuklarda sıklıkla rastlanan canavar veya hayalet korkusu gibi hayal ürünü olan birtakım korkulara oranla baş etmek daha güç olabilir.

Çocuğa Anlatılacaklar, Yaşına ve Gelişimsel Seviyesine Uygun Olmalı

Boşanma ya da ölüm gibi aynı esnada başka bir kayıp yaşayan çocuklar böyle bir olay karşısında daha fazla kaygı hissedebilir ve kendilerini daha güvenli hissettikleri daha önceki gelişim dönemlerine dönermişçesine daha küçük bir çocuk gibi davranmaya başlayabilir, ağlayabilir, geceleri sıklıkla uyanabilir, veya annelerine yapışıp bırakmayabilirler. Böyle bir durumda çocuğunuza sıklıkla sarılmanız ve onu kucaklamanız sakinleşmesine yardımcı olacaktır.

Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili çocuğa yapılacak olan açıklama da çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygun olmalıdır.

Okul Öncesi Dönemdeki Bir Çocuğa Deprem Nasıl Anlatılmalı?

2. Küçük Çocuklara Deprem Nasıl Anlatılır?

Bu yaş grubundaki çocuklar size yaşananlarla ilgili birçok "neden?" sorusu sorabilir. Buna hazırlıklı olun ve mümkün olduğu kadar basit cevaplar vermeye çalışın. Örneğin "yer çok hızlı sallandığından binalar ayakta durmakta zorlanmış" gibi basit bir açıklama yapabilirsiniz.

Ancak, bu çocuklar çoğunlukla depremle ilgili çok spesifik sorular sormayabilirler, fakat onları dikkatle dinlediğinizde aslında siz ebeveynlerinden duymak istedikleri şeyin güvende olup olmadıkları sorusunun cevabı olduğunu fark edebilirsiniz.

Böyle bir felaket okul öncesi dönemdeki bir çocuğun dünyayı güvenilir ve tahmin edilebilir bir yer olarak görme ihtiyacına darbe vururken, çevresindeki yetişkinlerin becerilerine olan güveninin sarsılmasına da sebep olabilir.

Bu nedenle aynı felaketin kendilerinin ve ailelerinin de başına geleceğine dair endişe ve korkular yaşayabilirler. Bu noktada kendisinin ve sizlerin güvende olduğunuzu ve her şeyin yolunda olduğunu ona sıklıkla tekrar etmeniz gerekecektir. Bu esnada ona endişelenmemesini sağlamanız, rahatlatıcı konuşmalar yapmanız önemli.

Bebekler ve küçük çocuklar için temel endişe, çevrelerini güvenli ve emniyetli hale getirmektir. Çocuğunuzun odasında bir tehlikeleri alanları belirleyin ve yaralanmaya neden olabilecek tüm potansiyel tehlikeleri ortadan kaldırın. Çocuğunuzun yatak ve beşiğini; pencerelerden ve uzun, sabitlenmemiş kitaplıklardan; kayabilecek veya devrilebilecek raflardan uzağa yerleştirin.

Okul Öncesi ve Okul Çağındaki Çocuklara Depremi Anlatmak

Çocuklar üç yaşına geldiklerinde depremin ne olduğunu ve depreme nasıl hazırlanılacağını anlayabilirler. Depremlerin nedenlerini çocuğunuza anlayacakları terimlerle açıklayın.

Deprem güvenliği için çocuklarınızı aile planlarına ve tartışmalara dahil edin. Kendi başlarına harekete geçmeye hazır olmaları için çocuklarınızla güvenlik bilgisi verin.

Çocuklara bir deprem olduğunda her odada bulunabilecekleri en güvenli yerleri gösterin. Ayrıca onlara her odadan olası tüm çıkışları gösterin.
Çocuklara sağlam bir masanın altında; çök, kapan ve tutun kuralını öğretin.
Çocuklara deprem sırasında nerede olurlarsa olsunlar (okulda, yüksek bir binada, sinemada, mağazada, dışarıda) ne yapacaklarını öğretin.
Çocukların herhangi bir tesisat vanasını kapatmamaları gerekmesine rağmen, gazın nasıl koktuğunu bilmeleri önemlidir. Çocuklara, bir depremden sonra gaz kokusu alırlarsa bir yetişkine söylemelerini tavsiye edin.
Çocuklarınızın kendi acil durum kitlerini oluşturmasına yardımcı olun.

3. AKUT'tan Ailelere Öneriler

“Çocuklara Deprem Nasıl Anlatılmalı” sorusunu bakın AKUT nasıl yanıtlıyor.

Depremi ailenizle konuşun, planlama yapın. Depremin ne olduğunu anlamak özellikle çocuklarda konuyla ilgili panik ve korkunun azalmasını sağlayacaktır.

Yaklaşık üç yaşına gelmiş bir çocuk, depremin ne olduğunu ve ona hazırlanmak için neler yapılması gerektiğini anlayabilir.

Depremlerin nasıl gerçekleştiği, bizleri nasıl etkileyebileceği gibi konuları, onun anlayabileceği bir dilde anlatmamız gerekir. Ayrıca bu yaşa gelmiş çocuklar, aile içerisinde depreme yönelik olan tartışma ve planlama çalışmalarına dahil edilmelidir.

Çocukların yapılacak uygulamaları unutmamaları ve tehlikeye karşı refleks oluşturabilmeleri için tatbikatların yaklaşık altı ayda bir tekrar edilmesi gerekmektedir.

a. Çocuklara, evin her odasındaki en emniyetli yerler gösterilmelidir. Ayrıca evin tüm çıkışlarının bilinmesi (acil durum çıkışları vb.), deprem sonrası tahliye için önem taşımaktadır.

b. "Yat/Çök- Korun/ Kapan- Tutun" hareketi, tespit edilen emniyetli yerlerde çocuklara uygulamalı olarak gösterilmelidir.

c. Çocuklara farklı mekanlarda yaşanabilecek depremlerde ne şekilde davranmaları gerektiği öğretilmelidir (farklı binalar, açık alan, deniz kenarı vb.). Okuldaki davranışlar, öğretmenlerce gösterilmekte ve tatbikatlar yapılmaktadır. Çocuk anaokuluna gidiyor ise, okulunda depreme yönelik eğitim yapıldığından emin olunmalıdır.

d. Üzerinde çocuğun adı, soyadı, adresi, acil bir durum için iletişim bilgileri ve eğer varsa sağlık problemleri yazılı olan acil durum kartları hazırlanmalıdır. Bu kartlar çocukların üzerinde bulunmalı ve gerektikçe güncellenmelidir.

e. Küçük çocukların, olası bir deprem sonrasında gaz vanalarını ya da ocağı kapatmaları beklenmemelidir. Ancak gaz kokusunu tanımaları ve böyle bir koku aldıklarında, durumu yetişkinlere söylemelerinin çok önemli olduğu mutlaka öğretilmelidir.