Kimlere Zeka Testi Yapılmalıdır?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 01.11.2012
Çocuk sahibi olan her anne baba çocuğun sağlıklı olduğu kadar zeki olmasını da ister ve zekâsını merak eder. Zekâ testlerine geçmeden önce zekâ nedir bunun üzerinde durmak bunu açıklamak gerekir.
Zekâ, çok yönlü, birçok bileşeni olan, soyut zihinsel yetenekleri ifade eden bir kavramdır. Böyle soyut ve karmaşık bir olguda kişinin belirli bir özelliğine veya yeteneğine bakılarak ölçülemez. Zekâ ölçülürken kişinin 10 ayrı alandaki zihinsel yetenekleri ve performansı taranır, ölçülür. Bu 10 ayrı testten aldığı puanlar değerlendirilir ve zekâ puanına (IQ) ulaşılır.
Nerelerde Kullanılır?
Zekâ testleri değişik alanlarda kullanılsa da en yaygın olarak eğitimde kullanılmaktadır. Zekâ testleri; bir çocuğun zihinsel gelişim geriliğini veya üstünlüğünü ortaya çıkarabileceği gibi hangi yeteneklerinin daha fazla veya daha az gelişmiş olduğunu göstermektedir.
Zekâ testleri; bize, sadece çocuğun üstün veya eksik olduğu alanları göstermenin ötesinde çocukların potansiyellerini ve erişebileceği sınırları gösterir. Bu açıdan çok önemli ve faydalıdır.
Çünkü bir çocuğun potansiyel ve sınırlarını önceden bilmek, onun eğitimini önceden planlamak ve düzenlemek imkânını bize sunar. Ailelerde bu bilgiler ışığında çocuklarının geleceğine yön verip, planlama yapıp, ona göre beklenti içine olurlar. Eğitim çok pahalı ve uzun vadeli bir yatırımdır. Eğitimde yapılan hataların telafisi güçtür.
Maalesef eğitim gibi telafisi ve geri dönüşü güç, pahalı, emek isteyen ve uzun vadeli bir yatırım; çocuklar tanınmadan, potansiyel ve yetenekleri bilinmeden tesadüfü yapılıyor.
Yetenek ve kapasitelerinden farklı eğitim alan çocuklarda başarı ya çok düşük oluyor ya da tesadüfü oluyor.
Hangi Durumlarda Zeka Testi Yapılmalıdır?
Özellikle beceriler ve farklılığı ile çevresi tarafından fark edilen çocukların aileleri, çocuklarının zeki olduğunu düşündükleri için zekâ testi yaptırmak isterler. Bunun dışında zekâ testine ihtiyaç duyulmasının sebebi; öğrenme güçlüğünün saptanması olabileceği gibi üstün zekâ gücünün saptanması da olabilir.
Her iki uçta da çocuklar, uyum ve davranış problemi yaşayabilir.
Ama sonuç olarak; illaki bir problem olmaksızın veya herhangi bir gerilik veya üstünlük olmadan çocukların tanınması, geleceklerinin ve eğitimlerinin planlanabilmesi amacıyla çocuklara zekâ testi yaptırılabilir.
Zeka Testlerinin Güvenirliği Önemlidir
Zekâ; bazı bilim ve magazin dergilerinde veya internet sayfalarında çıkan hiçbir bilimsel değeri olmayan kâğıt - kalem testleri ile ölçülemeyecek kadar kompleks bir kavramdır. Bu derece kompleks ve soyut bir olgu. Ancak bilimselliği kanıtlanmış testlerle ve bu testleri kullanma yetkisine sahip uzmanlarca ölçülebilir.
Şu anda dünyada ve Türkiye’de zekâyı ölçmede kullanılan en güvenilir ve yaygın olarak kullanılan zekâ testi WISC-R zekâ testidir. Bu test çocuğun zekâsını 10 ayrı alt alanda, beynin hem sağ, hem de sol yarımküresinin fonksiyonlarını tarayarak ölçer. O nedenle testin güvenirliği % 98 civarındadır. Yani zekâyı %98 oranında bir güvenirlikle ölçmektedir.
Zeka Testi Nerelerde Yaptırılabilir?
Zekâ testini uygulama sertifikasına sahip uzman psikologların çalıştığı merkez ve kliniklerde yaptırmak mümkündür. Türkiye’ de WISC-R zekâ testinin uygulama sertifikası vermeye yetkili kurum Türk Psikologlar Derneğidir. Ancak TPD’den sertifika almış psikologların bu testleri uygulaması yasal ve sağlıklıdır.
Başarılı ve Üstün Özelliklere Sahip Çocuk Yetiştirmek
•Üstün özelliklere sahip çocuk yetiştirmek için ön koşul insanı tanıma sanatıdır. Bir çocuğu ne kadar erken ve iyi tanırsak, zamanında doğru ve isabetli hareket etme ve başarılı olma ihtimalimizde artar.
•Çocukları tanıma sanatının içinde çok değişik bölümler ve rengârenk katmanlar var. Bu rengârenk katmanlar çözülmeye başladığı zaman insanda değişik yönleri ile ortaya çıkmaya başlar.
•Yaradılıştan gelen özellikler itibari ile her insanda belirgin ve baskın yetenek ve özellikler vardır.
•Bu özelliklerin bazıları iyi bir gözlemci tarafından dışarıdan anlaşılabilir. Fakat bazı özelliklerin belirlenmesi, fark edilmesi, keşfedilmesi ve rakamsal olarak ifade edilmesi gözlemle mümkün değildir.
•Bu özellikler ancak yapılandırılmış testlerle ölçülebilir ve test edilebilir.
•Eğitimde kabalama veya tahmini bir yöntemle başarı yakalanamaz. Yakalansa bile tesadüfü olacaktır.
•Çocuğu tanıyorsak, çocuk hakkında doğru ve isabetli kararlar vermek başarıyı kuşkusuz kat kat artıracaktır.
•Kişilerin kapasitelerinin yüksek olduğu alanlarda eğitim almaları, çalışmaları, bu alanlara yönlendirilmeleri onları başarıya götürmede önemli rol oynayacaktır.
•Bu testler sadece başarılı olma açısından değil insanın kendini tanıması, eksilerini ve artılarını bilmesi açısından da önemi büyüktür.
