Aile Olmanın İncelikleri Neler?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 01.01.2010 - Güncelleme : 12.05.2024

Toplumdaki değişiklikler ne olursa olsun, çocukların ve ailelerin ihtiyaçları her zaman gelişmektedir. Günümüzün ebeveynleri çoğu zaman rollerinin ne olması gerektiği konusunda kararsız kalabiliyor. 

Hepimizin peşinde olduğu şey, çocuklarımızın büyüyüp mutlu ve şefkatli, hayallerini gerçekleştirmeye hazır yetişkinler olmalarını sağlamaktır. Ancak bunu söylemek kimi zaman yapmaktan çok daha kolaydır. Anne baba olarak yapmamız gereken önemli şeylerden biri ebeveynlik rolümüzü öğretmenden koça ve mentora dönüştürmektiraslında peki ama nasıl?

Çocuk, anne ve baba üçgeni bir bütündür. Anne ve baba hem birbirlerine hem de çocuklarına sevgi ve anlayış göstermelidirler. Pazarlığa koşmadan, karşılık beklemeden vermek esastır. Bu tür verişler zamanla “veriş-alış”a dönüşür.

Psikolog Suna Tanaltay aile olmanın inceliklerine dair bakın ne diyor. 

1. Anne ve Babaların En Büyük Görevi İyi Birer Örnek Olmak

Eşinden ve çocuğundan saygı görmek isteyen kişi, eşine ve çocuğuna saygılı davranarak aile içi ilişkileri beslemelidir. Şuurlu bir eğitim, bilginin yanı sıra, ilgi ve sevgiyi de şart koşar. Anne ve babaların en büyük görevleri çocukları için sade ve olumlu birer örnek olmayı başarmaktır. Bu yoldaki davranışları uzun sözlerden daha geçerli ve yararlıdır. 

Ceza hiçbir zaman öğretici ve eğitici özellik taşımaz. Yerinde ve zamanında bağışlamayı bilmek, ceza vermekten çok daha olumlu sonucu götürür.

Aileyi oluşturan kişiler, tartışmanın kavga anlamına gelmediğini çok iyi bilmeli ve kavga etmeden tartışmalıdırlar. Meseleler, sıcağı sıcağına ve tatlılıkla çözümlenmelidir.

2. Yarının Mutlu Yetişkinleri İçin Çocuğunuza Sevginizi Gösterin 

Aileyi oluşturan kişiler, birbirlerine her zaman açık ve dürüst davranmalı, fakat sözleriyle de birbirlerini incitmemelidirler. Hep karşımızdakini suçlamak yerine: “Benim yanlışım nerede?” diyebilmeli ve savunma mekanizmalarına her fırsatta başvurmamalıdır.

Yarının mutlu çocukları, sizlerden en çok ne istiyorlar dersiniz?..

Sevgi, sevgi yine sevgi… Katıksız, yalansız ve gerçek sevgi…

Anne Babalar Olarak Çocuklarımıza Öğrettiğimiz Şeylerin Listesi Sonsuzdur!

3. Roller Arasında Geçiş

Hepimiz öğretmen olarak başlıyoruz. Ancak çocuklarımız büyüdükçe koçluk zihniyetini benimsemek ve sonuçta mentorluk yapmak gerekli hale geliyor. Bizim için soru "Biz öğretmen miyiz, koç muyuz, mentor muyuz?" değil.

Daha çok "ebeveyn olarak öğretmenlikten koçluğa ve mentorluğa geçiş yapmak için doğru zaman ne zaman?" ile ilgilidir.

Anne baba olarak öncelikli odak noktamız kuşkusuz, yaşamının ilk yıllarında çocuklarımızın hareket edebilmesi, büyüyebilmesi, yemek yiyebilmesi ve uyuyabilmesi için güvenli bir ortam sağlamaktır. Biz, mümkün olan her an her ihtiyaca cevap vermekle görevli nihai bakıcıyız. Yeni doğmuş bir bebeğe ebeveynlik yapmanın nimeti budur.

• Çocuğunuzun İlk Öğretmeni Olmak:

Çocuklarımıza doğdukları andan itibaren ebeveynler olarak güvenli ve şefkatli bir ortam yaratıyor; yiyecek, giyecek, barınak ve bolca sevgi sağlıyoruz! Ve ilk gördüğümüz andan itibaren onlara her şeyi öğretiyoruz. Onlarla konuşuyoruz, onlara yürümeyi, bisiklete binmeyi gibi birçok şeyi öğretiyoruz; birlikte yemekler, köfteler yapıyoruz, emeklemelerine yardım ediyoruz, kaşık kullanmayı öğretiyoruz… Liste uzayıp gidiyor...

• Çocuğunuzun Koçu Olmak:

İşleri her zaman doğru yapacaklar mı? Tabii ki değil! Ancak bunun gibi temel faaliyetler için, onlara bir görevi nasıl tamamlayacaklarını göstererek ve ardından her seferinde takip etmelerini sağlayarak koç olabilirsiniz.

Bunu daha iyi/güvenli bir şekilde yapmalarına yardımcı olmak için her zaman devreye girebilirsiniz, ancak varsayılan yanıt, eylemden birincil olarak sizin değil onların sorumlu olmasıdır!

Ve eğer sorumluluklarını yerine getirmemeyi seçerlerse, onları sorumlu tutmak son derece önemlidir. Açık olmak gerekirse, bu geleneksel anlamda ceza anlamına gelmez. Bu onların seçimlerinin sonuçlarını deneyimlemelerine izin vermek anlamına gelir.

Çocuğunuzu çok küçük yaşta bile temel sorumluluklardan sorumlu tutmak, uzun vadede olağanüstü faydalar sağlayacaktır.

İşte bir örnek: 10 yaşındaki çocuğunuz sizden onu bir etkinliğe götürmek veya bir arkadaşını görmek gibi bir şey yapmanızı istediğinde, ilk önce onun sorumluluklarını tamamladığından emin olun (odasını temizledi, yemek tabağını sofradan kaldırmak vb.) 

Eğer ailenin isteklerini göz ardı etmeyi seçmişlerse, onların yolculuk isteklerine yanıt verme zorunluluğunuz olmadığını bilmelisiniz. 

Sorumlulukların eğlenceden veya ailenin makul ihtiyaçlarının bireyin isteklerinden önce gelmesi konusunda tutarlı bir tutum sergilerseniz, çocuğunuz kısa sürede mesajı alacaktır. İstedikleri bir şeyi sizden istemeden önce sorumluluklarını yerine getireceklerdir.

Bu çocuklarımızın sonuçları öğrenmelerine yardımcı olmak koç olmanın önemli bir parçasıdır.

Mentorluğa Geçiş:

Çocuğunuz büyüdükçe ve evden ayrılmaya yaklaştıkça anne baba olarak mentor rolüne geçme zamanınız gelmiş demektir. 

Kendi başlarına aldıkları kararları ve aldıkları kararların sonuçlarını anlayıp anlamadıklarını gözlemleyerek bir mentora hazır olduklarını anlayabilirsiniz. Eğer öyleyse, şimdi mentorluk yapma zamanı!

Kararlar her zaman yapabileceğiniz seçimler olmasa da, kendilerini tehlikeye atmadıkları sürece seçimlerinin sonuçlarını deneyimlemeleri son derece önemlidir.

İşte bir örnek: Çocuğunuz arkadaşlarıyla dışarıda. (Bu arkadaşlarınızın kim olduğunu ve nereye gittiklerini biliyorsunuz çünkü zaten öğretme ve koçluk rollerini yerine getiriyorsunuz.) Aileleriyle akşam yemeği yemek için eve zamanında gelmeleri beklendiğini biliyorlar. Yemek için eve zamanında gelip gelmemeleri onların kararıdır. Zamanında evde olamadıysa, o gece akşam yemeği olmadığını bilmelidirler. 

İşte bir örnek: Çocuğunuzun okul ödevleri, ev işleri ve zaman yönetimi gerektiren diğer aktiviteleri var. Planlayıcınızı göstermek ve zamanınızı nasıl yönettiğinizi açıklamak için onlarla oturdunuz mu? Kendi planlayıcıları var mı? Cevabınız evet ise, bırakın kendileri için en iyi olanı bulmalarına izin verin. Başlangıçta bazı geç geceler olabilir, ancak zamanla çocuğunuz kendisi için uygun bir program oluştururken neyin işe yarayıp neyin yaramadığını öğrenecektir.

Çocuğunuzun sorunları kendi başına çözmesine izin vermek, ebeveynler ve çocuklar arasında çok önemli olan güven duygusunun güçlenmesine yardımcı olur.

Öğretin, koçluk yapın ve mentorluk yapın… Esasında anne babanın rolleri, çocuklarının mutlu, şefkatli ve yetenekli yetişkinler olabilmesi için bu üç başlığı da içerir.