Obezite Kısırlığa Yol Açar mı? İşte Obezite ve Kısırlıkla ilgili Merak Edilenler

Cansu Buldu ÇAN
Yayın : 04.07.2011 - Güncelleme : 18.01.2024

Obezitenin kalp ve damar hastalıklarına, yüksek tansiyona, yüksek kolesterol ve damar tıkanıklığına neden olarak kalp krizi ve inme riskini artırdığına dikkat çeken Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Ersan Semerci, “Aşırı kilo nedeniyle oluşan nefes darlığı, vücudun bütün hücrelerinin yeteri kadar oksijenlenememesine sebep olabilir. İleri evrede ise hormonları etkileyerek kadın ve erkeklerde infertiliteye ( kısırlık) yol açabilir” dedi.

Obeziteyi vücudun kullanabileceğinden daha fazla kalori alınması olarak tanımlayan Op. Dr. Ersan Semerci, günlük alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olması durumunda, fazlasının yağ olarak vücutta depolandığını işaret etti. 

 Araştırmalar, obez erkeklerin kısırlığa yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Obezitenin Neden Olduğu Sağlık Sorunları Neler?

1. Obezite Neden Olur?

Obezite hastalığının oluşmasındaki en büyük etken hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenme düzenidir, hastalığa neden olan sebepleri şu başlıklar altında sıraladı: 

Yağlı besinler tüketmek: Yağlı besinlerle, fast-food gıdalarla beslenmek ve bu durumu alışkanlık haline getirmek vücudun yağ oranının artırarak obeziteye zemin hazırlar.

Hareketsizlik: Hareketsizlik ve düzenli olarak spor yapmamak, sağlıksız beslenmeyle beraber vücutta yağ yakımının azalmasına neden olarak obezite hastalığını oluşturur.

Eğitim düzeyi ve gelir durumu: Kişinin eğitim düzeyi, yaşadığı bölge, çevresindeki kültür, gelir durumu ve cinsiyeti çeşitli sorunları da beraberinde getirerek obezitenin oluşmasına neden olabilir.

Hormonal ve metabolik etmenler: Vücuttaki hormonal dengesizlik ve metabolizmanın yavaş çalışmasına bağlı olarak kişinin vücudu yağ yakmada güçlük çeker ve kişinin fazla kilo almasına neden olur. Hormonal dengesizliklerden kaynaklı olarak kullanılan ilaçlar iştah açarak obeziteye sebebiyet verebilir.

Genetik: Depresyon başta olmak üzere, anksiyete, duygu durum bozuklukları obezitenin ortaya çıkmasındaki temel etmenlerdir. Özellikle sosyal çevre, aile ilişkileri de obeziteye neden olabilir. Aile geçmişinde obezite hastalığının olması da risk oluşturur.

Yanlış diyetler: Sürekli olarak düşük kalorili diyetler yapmak yaşın etkisiyle beraber metabolizma hızının azalmasına neden olabilir. Hareketin de az olduğu durumda kilo almalar ortaya çıkar ve obeziteye sebebiyet verir.

Bazı ilaçlar: Kronik hastalıklara karşı kullanın bazı ilaçlar iştah açarak kişinin kilo almasına neden olabilir. Özellikle psikolojik sorunlara karşı kullanılan antidepresanlar dikkat edilmediği durumda kilo alınmasına neden olur.

Obezite Kısırlığa Yol Açıyor 

Doğum aralığının azalması: Doğum sayısının artması ve doğum aralığının azalmasıyla kadınlarda kilo artışı yaşanarak obeziteye zemin hazırladığı görülür.

Yetersiz bağışıklık: Anne sütünden yeterli oranda alamamaktan kaynaklı olarak bağışıklık sisteminin zayıf olması, metabolik ve hormonal süreçlerin iyi gelişememesi obeziteye sebebiyet verebilir.

2. Yağ Erkeklerde Göbek, Kadınlarda Kalçada Depolanıyor 

Obezite vücutta yağ kütlesinin yağsız kütleye oranla çok fazla artmasıdır; vücutta artan yağların genellikle bazı vücut bölgelerinde (örneğin, erkeklerde göbek bölgesinde kadınlarda ise kalça ve göbek bölgesinde) depolanarak ileri evrede iç organlarda da yağlanmaya sebep olabileceğini, bunun da çeşitli sağlık problemlerinin temelini oluşturur.

OKuma Önerisi: Erkeklerde Aşırı Kilo Sperm Kalitesini Bozuyor 

3. Obezite Kalp Krizi ve İnme Riskini Artırıyor 

Damarlardaki yağlanmanın artmasıyla obezitenin kalp ve damar hastalıklarına, yüksek tansiyona, yüksek kolesterol ve damar tıkanıklığına neden olarak kalp krizi ve inme riskini artırıyor. Aynı zamanda metabolik bir hastalık olan tip 2 diyabete, karaciğer yağlanmasına bağlı karaciğer hastalıklarına ve uyku apnesi gibi problemlere sebep olabilir.

• Obezite Kansere Sebep Olabiliyor 

Aşırı kilo rahat nefes almayı önlüyor. Bu yüzden oluşan nefes darlığı vücudun bütün hücrelerinin yeteri kadar oksijenlenememesine sebep olabilir. İleri evrede hormonları etkileyerek kadın ve erkeklerde infertiliteye ( kısırlık) yol açabilir. Ayrıca yapılan bazı çalışmalar obezitenin bazı kanser türlerine sebep olabileceğini göstermiştir.

4. Obezite Sorunu Yaşadığımızı Nasıl Anlarız?

• Bel Çevresi Kadında 88 cm, Erkekte 102 cm ve Üzerine ise Dikkat!

Kişilerde obezitenin varlığının çeşitli hesaplamalarla anlaşılabilir. Vücut kitle indeksi hesaplamasının kişinin kilogram cinsinden kilosunun metre cinsinden boyunun karesine bölünerek elde edilir, ortaya çıkan vücut kitle indeksi değeri 30 ve üzerinde ise kişinin obez kabul edilir. 

Hesaplamalardan bir diğeri ise bel çevresi ölçümüdür; bel çevresi kadınlarda 88 cm; erkeklerde ise 102 cm ve üzerinde bir değerde olması da obezite olarak tanımlanmaktadır.

5. Çocuklarda Obezite Görülme Nedenleri 

• Bilgisayar ve Televizyon Kullanımı Risk Faktörü

Günümüzde büyük şehirlerde yaşayan çocukların fiziksel aktiviteleri genellikle kısıtlıdır. Hemen hemen her çocuk sadece okulda beden eğitimi dersinde spor gibi fiziksel aktivitelerde bulunur. Çocuğunuzu daha çok spor yapmaya yönlendirmelisiniz. Çevresel risklerde dikkat edilmesi gerekenlerin başında bilgisayar kullanımı ve televizyon seyretmek gelir.

Okuma Önerisi: Çocukluk Obezitesi Neden Yaygınlaşıyor? Çocukları Obeziteden Nasıl Koruyabiliriz? 

Bu iki durum çocuğunuzun gün içinde daha az enerji tüketmesini ve daha fazla enerji depolamasını sağlar. Ayrıca televizyon veya bilgisayar başında daha fazla abur cubur yemesine olanak tanır. Özellikle reklamlarda gösterilen ve besin değeri düşük yiyeceklerin sık tüketimi de çocuğunuzun kilo almasını sağlar. 

Obezitenin En Önemli Sebebi Yenildiği Kadar Enerji Harcamamak 

Obezite hastası bir çocuk yaşıtlarına oranla daha fazla yemek yemese bile genellikle daha az enerji harcar. Çocuğun enerji tüketiminin az olması, kilo aldıran risk faktörlerinin başında gelir. Anne ve babanın her ikisinin birden kilolu olması sonucu doğacak çocukta yüzde 80 oranında obezite olma riski bulunur. Eğer sadece biri kilolu ise bu risk yüzde 40’lara kadar düşebilir.

Unutulmamalı ki, obezitenin en büyük sebeplerinden biri çok yemek yeme değil, yenildiği kadar enerji harcamamaktır. Obezite sorunu ile mücadele eden çocukların ailelerinin de fiziksel aktivitelerde daha az bulunduğu gözlemlenmektedir.

• Hormonal Hastalıklar Obeziteye Yol Açabilir 

Obezite hastalığı olan çocukların mutlaka bir hormon hastalıkları uzmanı tarafından kontrol edilmesi gerekir. Obezite hastalığına sahip olan çocukların bazıları böbrek üstü bezleri, tiroit bezi hastalıkları ve şeker hastalığı gibi hastalıklar sebebiyle obeziteye yakalanabilir.

6. Kısırlık ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular 

İşte, günümüzde her yedi çiftten birinin sorunu olan kısırlık hakkında en çok merak edilen 10 soru ve cevabı… 

6.1. Kısırlık nedir?

Bir yıl boyunca süren sorunsuz, düzenli bir cinsel hayata ve çocuk isteğine rağmen gebelik oluşmuyorsa buna kısırlık denir. 

6.2. Kısırlık oranı nedir?

Toplumdaki her yedi çiften biri kısırlık sorunuyla karşı karşıyadır. 

6.3. Kısırlık tanısında hangi testler kullanılır?

Kısırlık tanısında kadın ve erkek birlikte değerlendirilmeli. Kadında hormon testi ve ultrason, erkekte ise sperm testi ilk aşamada uygulanması gereken testlerdir. 

6.4. Kısırlık sebepleri nelerdir?

Kadında tüplerin tıkalı ya da hasarlı olması, hormonal bozukluklar, yumurta zorluğu, rahimdeki yapısal problemler; erkekte ise sperm kalitesini yani sayı, hareket ve şeklini bozan her türlü faktör kısırlık sebebidir. 

6.5. Kısırlık tedavisi anne adayında kalıcı bir yan etki bırakır mı?

En çok şüphe edilen şey yumurtalık kanseri ve erken menopozdur. Ancak bu şüphenin doğru olmadığı kanıtlanmıştır. 

6.6. Hiç spermi olmayan bir erkek baba olabilir mi?

Normal sperm testinde sperm hücresi görünmeyen birinin şayet testislerinden alınan parçalarda sperm hücresi varsa çocuk sahibi olabilir. Bu çiftlerde önce erkek ameliyat edilir ve hücre bulunursa dondurularak saklanır; ancak ondan sonra kadının tedavisi başlar. Aksi halde kadına yapılan tedavinin çöpe atılması kaçınılmazdır. 

6.7. Obezitenin erkek kısırlığında rolü var mı?

Evet, obezite erkek kısırlığında önemli bir rol oynuyor. Araştırmalar obez erkeklerin kısırlığa yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar obezitenin sperm kalitesi ve üretimi üzerinde etkisi olduğuna inanıyor. Obezite ayrıca vücudun hormonlarını da etkileyerek testosteronun azalmasına ve östrojen seviyelerinin artmasına neden olur. Hormonal dengesizlik sperm üretiminde zorluklara neden olur.

Okuma Önerisi: Obezite ile Baş Etmenin 7 Yolu 

6.8. Obeziteye bağlı kısırlık konusunda neler yapılabilir?

Obezite, yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi birçok tıbbi komplikasyona yol açabilen tıbbi bir durumdur. Bir kişide bu tıbbi durumlar ortaya çıktığında çocuk sahibi olmak çok daha karmaşık hale gelir. Bu sorunlarla mücadele etmek için doktorun sorunun kökenine inmesi gerekir. 

Obeziteye bağlı kısırlık sorunlarıyla mücadele eden erkekler bir doktorla iletişime geçmeli ve bir konsültasyon planlamalıdır. Eğitimli bir tıp uzmanı, testler ve diğer muayeneleri yaparak hastanın sorunlarını yeterince değerlendirebilecektir.

6.9. Çoğul gebelik kötü müdür? Nasıl önlenir?

Evet, hiçbir hasta üçüz bebeği olsun diye tedaviye gelmez. Çoğul gebelikler hem anne hem de çocuklar açısından risklidir. Bunun için kısırlık tedavilerinde esas amaç sağlıklı ve tek bebektir. Anne adayına verilen döllenmiş yumurta sayısını sınırlayarak çoğul gebelikler engellenebilir. Artan embriyolar dondurularak anne adayına ek şans verilebilir.

6.10. One stop klinik kavramı nedir?

Kısırlık tanı ve tedavisinde amaç çifte mümkün olan en kısa zamanda ve tek çatı altında hizmet vermektir. Tüp bebek merkezlerinde, hastaya bir seferde tüm tetkikler yapılıp 1 saat içinde kısırlık sebebi ve tedavisi hakkında tam bilgi verilebiliniyor. Bu tarz yaklaşım çiftin kafasındaki sorulara bir seferde cevap verilmesini sağlar. 

6.11. Stres kısırlıkta ne derece önemlidir?

Stres kısırlıkta hem sebep hem de sonuçtur ve tedavisin başarısında çok önemli bir rol oynar. Amaç mümkün olduğunca çifti stresten uzak tutmak, tedaviyi keyifli hale getirmeye çalışmak olmalı. 

6.12. Türkiye’deki merkezler ile Avrupa’daki merkezler arasında fark var mı?

Hayır. Ne ekip ne de kullanılan cihaz kalitesi açısından hiçbir fark yok. Hatta Avrupa’dan daha da başarılı merkezler mevcut.